Vísbending - 31.07.2009, Blaðsíða 1

31. júlí 2009
30. tölublað
27. árgangur
ISSN 1021-8483
1Ein af forsendum þess að Íslendingar geti greitt
Icesave-skuldirnar er
eðlilegur hagvöxtur.
Ef fólki fækkar á landinu
verður hagvöxtur
mun minni en ella og
greiðslugeta minni.
Endurfjármögnun bankanna
vekur upp spurningar um
það hvernig standa beri að
rekstri þeirra.
Thor Jensen er dæmi um
athafnamann sem fór á
hausinn, en vildi stöðugt
byggja upp.
3
Vikurit um viðskipti og efnahagsmál
V í s b e n d i n g • 3 0 . t b l . 2 0 0 9 1
2 4
Fækkar fólki á Íslandi?
framhald á bls. 2
Eitt af því sem skiptir meginmáli um það hvort þjóðin réttir úr kútnum í efnahagsmálum er hve
margir verða til þess að standa undir
þjóðfélaginu, uppbyggingu þess og
skuldabyrði. Þetta er sérstaklega tekið
fyrir í skýrslu Hagfræðistofnunar um
Icesave-málið en þar segir: „Ef ekki koma
til stórfelldir fólksflutningar úr landi má
færa fyrir því rök að hagvöxtur á Íslandi
geti til skamms tíma litið orðið meiri en
spár Seðlabanka gera ráð fyrir ef og þegar
uppsveiflan hefst, líklegast á árunum
2011-2012.“ Í skýrslunni eru hins vegar
færð rök að því að fólki muni fækka vegna
þess hve ástandið er alvarlegt. Með því
móti gæti geta þjóðarinnar til þess að
komast aftur á réttan kjöl minnkað.
Dæmið frá Færeyjum
Færeyingar áttu í miklum efnahagsvanda
á árunum upp úr 1990. Á mynd 1 sést
hve mikið fólki fækkaði á þessum tíma og
hvernig fjöldinn jókst aftur. Liðlega tíu
ár liðu þar til mannfjöldinn var orðinn
jafnmikill og hann hafði verið áður en
kreppan hófst. Alls fækkaði Færeyingum
um 9% frá 1989 til 1996. Þetta myndi
samsvara því að Íslendingum fækkaði um
28 þúsund á næstu árum. Með þessu er
þó ekki öll sagan sögð. Langlíklegast er
að þeir flytji sem auðvelt eiga með að fá
vinnu annars staðar og hinir verði eftir
sem hafa ekki sömu möguleika til þess að
flytja þekkingu sína og hæfni milli landa.
Í þessum hópi má telja ýmsa tæknimenn,
lækna, verkfræðinga og iðnaðarmenn.
Einnig er hugsanlegt að færri snúi heim
frá námi en ella vegna þess hve lélegt
efnahagsástandið er.
Ef litið er á það hve margir á aldrinum
18 til 40 ára hurfu frá Færeyjum á þessum
árum kemur önnur og skuggalegri mynd
í ljós. Þá sést að í þessum aldurshópi
fækkaði um liðlega 22% á sömu árum
(1989-1996) og enn þann dag í dag
eru miklu færri í þessum aldurshópi en
voru á árunum fyrir 1990. Því bendir
reynsla Færeyinga til þess að áhrifin af
fólksfækkun geti orðið miklu varanlegri en
virðist í fljótu bragði. Þessi aldurshópur er
fólk á því aldursskeiði sem getur léttilega
fært sig milli landa og mynd 2 sýnir að alls
ekki hefur tekist að fylla í skörðin aftur.
Hvað gæti gerst hér?
Í skýrslu Hagfræðistofnunar segir: Versn-
andi efnahagsaðstæður eru ein mikil-
vægasta ástæða þess að fólk kýs að flytjast
búferlum og freista gæfunnar á nýjum
stað. „Flutningar Íslendinga til útlanda
aukast ekki jafnskjótt og kreppir að heldur
líða oftast eitt eða tvö ár frá því samdráttur
gerir vart við sig þar til fólk flytur til
útlanda. Tölfræðilegir fylgnireikningar
staðfesta þetta; engin fylgni er á milli
hagvaxtar og fólksflutninga sama ár, en
Mynd 1: Mannfjöldi í Færeyjum 1985-2009
Mynd 2: Fjöldi 18 til 40 ára í Færeyjum 1985-2009
Heimild: Hagstova Føroya.
Heimild: Hagstova Føroya.
Mynd 1: annfjöldi í Færeyjum 1985-2009

Heimild: Hagstova Føroya
Mynd 2: Fjöldi 18 til 40 ára í Færeyjum 1985-2009

Heimild: Hagstova Føroya

Mynd 3: A!fluttir og brottfluttir erlendir ríkisborgarar á Íslandi 1997-2009
Mynd 1: Mannfjöldi í Færeyjum 1985-2009

Heimild: Hagstova Føroya
Mynd 2: Fjöldi 18 til 40 ára í Færeyjum 1985-2009

Heimild: Hagstova Føroya

Mynd 3: A!fluttir og brottfluttir erlendir ríkisborgarar á Íslandi 1997-2009