Organistablaðið - 01.10.1971, Blaðsíða 6

ins, heldur er ihún einn mesíi viðlburð’ur tónlistarinnar. Aldrei hefur
neinn túikað’ itexta á sama háltt og aldrei átti neinn eftir að’ gera það
tmeS svo einföldum hætti.“ Ennfreanur „Das Orgelhúch'lein er lykiilinn
að tónmáli Baciliis. Hingað verða menn að leita eigi skilningur að
fásit á Btefjamáli í passiíum og kantötum. Þekki maður ekki merking-
una í táknmáli Das Orgelbúohlein, verða grundvaílllaratriði tónlistar
Baohs að eillífu iþoku hullin.“
í fljótu bragði gæti virtzt að bér væri nokkuð mikið fullyrt. Er
dkki auðvelt að benda á ýmis önnur kóralveik Badhs, sem standa
framar forleikjum Das Orgelbúdhfein, bæði að gerð og innihaldi
og eins Ihitit að sálmforfeikir Das Orgelbúdhlein, eru misjafnir að
gæðum ?
Vissidega er Iþað auð’velí, en hinu verður ekki á móti mælt að í
flestum tilvikum hefur kenning Alberts Sdhweitzers staðizt þá gagn-
rýni, sem hún hefur sætt.
Ef við virðum fyrir okkur sálmforleik eins og „Durch Adams Fall
ist ganz verderbt“, „Erstanden ist der heilige Christ“, eða „Vom
Himmel kam der Engelsdhar“, getur varla farið á milli mála, ef
grannt er hugsað að’ og textinn jafnframt skoðaður, að Bach er hér að’
mála myndir af syndafallinu, upprisunni og hinum himnesku englum
á jólanótt, 'Svo dæmi séu nefnd.
Þannig er 'farið um stóran hluta Das Orgelbúchlein, þótt langsótt
verði það í ýmsum tilvikum að heiimfæra mótivin upp á textana.
Þeim sem vill 'kynnast Dais Orgelbúdhlein til nokkurrar lilítar,
ætti það að vera þörf ábending að lesa sálmana, og þá auðvitað þá
sálma, sem Bach notaði, er hann vann þessa forlei'ki og eins hitt
að leiika jafnframt sálmalögin sem 'forleikirnir eru samdir um, til
þess að fá 'betri sýn inn í þann Iheim, sem Bach skóp með Das Orgcl-
ibúohlein.
Otgáf ur — lokaor'ð.
Potersútgáfan og Bacli Gesel 1 sohaftútgáfan eru elztu heildarútgáf-
ur á orgelverkum Bachs, sem til eru .Þær hafa báðar staðizt síðari
tíma rannsóknir á handritum, svo fáu eða engu hefur þurft að breyta,
og eru ]>ví lagðar til grundvállar að öðrum útgáfuTn.
Þó er einn galli á útgáfu Das Orgelbúdhlein hjá Petersútgáfunni,
sem ég get dkki látið hjá l'íða að minnast á.
Þegar Bach geikk frá handritinu að Das Orgelbúdhlein raðaði hann
6 ORGANISTABLAÐIÐ