Organistablaðið - 01.07.1975, Blaðsíða 8

FÓTAAÐFERÐIR
Ekki eru allir organleikarar sammála um notkun fóta og stærð
eða gerð íótanótnaborðs. Og oft verður mönnum skipt í tvo flokka:
organleikara, sem nota elílri og þá „sjálfsagt úrsérgengna“ fótaað-
ferð og organleikara, sem hinum eru „fremri“, opnir fyrir ráðlegg-
ingum vissra kennara nú á tírnum. Er það nú svo sjálfsagt, að allt
sem seinna hefur verið fundið upp, sé það besta? Til þess að menn
geti valið sjálfir sína aðferð og það strax, t. d. í uppliafi námsins,
vil ég reyna að útskýra má'lið örlítið meira, en verð þá að 'byrja á
nokkrum grundvallaratriðum.
Allir vita að tilfinningaskyn er mun minna í hælum en támi Auk
þess eru skór þannig unnir að við finnum nær ekkert með hælum.
Við notkun táa hreyfist ök'laliður, aftur á móti krefst notkun
hæla aukahreyfinga í ‘linjám og mjöðmum.
Þess vegna hlýtur það að vera augljóst að notkun táa gengur
fvrir. Ef einhver vill nota tá og hæl eins eða að jöfnu, þá hlýtur
það að vera af öðrum ástæðum. Hér með er þó ekki sagt að notkun
hæla eigi að forðast, siður en svo. En isérstaklega vekur furðu
notkun hæls eingöngu, án þess að nota tá sama fótar á undan eða í
sérstökum tilfellum á eftir.
Það er rangt að koma með getgátur um fingra- og fótsetningu
hjá J. S. Baclh eins og í greininni „fótsetning“ í Organistáblaðinu í
nóv. sl. Við vitum nú mikið um þessa hluti, sem A. Schweitzer á
sínum tíma vissi ekki. Til eru mörg h'ljóð’færi sem Badh spilaði
sjálfur á, og við vitum að Bach liafði áhrif á orgel- og hljóðfæra-
smiði á sínum tíma, sérstaklega þekktan orgelsmið G. Siihermann.
Ég sjálfur var svo lánsamur að leika á mörg hljóðfæri sem Bach
notaði. Stærð fótanótnaborðs og ásláttarlþyngd fótanótna eru svip-
aðar og nýlega voru ákveðnar eðlilegastar hjá orgelsmiðum í Þýska-
landi. Nýja orgelið í Háteigiskirkju, Rvík, er smíðað eftir þessum
reglum. Og er nótnahorð fyrir fætur fremur breitt og áslátturinn
þungur, án þess þó að þörf sé að „trampa á fótspilið". Ástæða fyrir
ónáttúrlegum fótaaðferðum var ekki heldur til á tímum Bachs og
þyrfti ekki að vera til í dag. En til frekari alhugunar vísa ég á
8 ORGANISTABLAÐIÐ