SunnudagsMogginn - 31.10.2010, Qupperneq 50

50 31. október 2010
M
örgum stendur ógn af hraungjótum og
sprungum í hvössu hrauni, enda gleymast
seint martraðarkenndar þjóðsögur af fólki
sem fallið hefur í gjótur og kemst ekki upp
aftur. Eggert Pétursson myndlistarmaður kannast vel við
þennan kitlandi ótta sem margt göngufólk hefur af gjót-
unum, en á nýjustu málverkum hans birtast hraun-
sprungur, gjótur og gróðurinn sem þar er að finna í
skugga; engin bein eru hins vegar sjáanleg.
Í dag, laugardag, klukkan 15 verður opnuð í Hafn-
arborg sýning á sjö stórum olíumálverkum Eggerts. Hann
er án efa einn vinsælasti og virtasti myndlistarmaður
þjóðarinnar, löngu kunnur fyrir myndir af íslenskri flóru,
foldarskartinu eins og þjóðskáldið kallaði blómin. Eggert
myndskreytti bók um íslensku flóruna árið 1983 en teikn-
ingarnar sem þá voru unnar fyrir handbók hafa nýverið
verið gefnar út í gríðarstóru bókverki þar sem jurtirnar
eru sýndar í raunstærð. Hann sýndi fyrst blómamálverk
árið 1989 og hefur síðan unnið með gróðurinn í verkum
sínum. Á þessari sýningu birtist hraunið okkur í þessum
stóru málverkum, og gróðurinn sem vex í skjóli þess.
„Hraunið er nú ekkert að taka yfir gróðurinn í verk-
unum, þótt við sjáum þarna hraunvegg yfir gróðurgólfi,“
segir Eggert þegar við göngum á milli verkanna í Sverr-
issal Hafnarborgar. Stærstu myndirnar eru á fjórða metra
og litaskrúðið mikið; milli nákvæmnislega málaðra
blómanna þyrlast litafléttur, þykkar og marglaga, í
þungri hraunhellunni. „Þessi verk eru endapunktur á
lotu sem hefur staðið í ein fimm sex ár en ég sæki þennan
myndheim í Úthlíðarhraun,“ segir hann. „Ég er með
sumarbústað þar og þegar ég geng út fyrir girðinguna er
ég kominn í óbyggðir.“
Þetta er ekki í fyrsta skipti sem Eggert sýnir myndir
úr þessari hraunrannsókn. Nokkrar myndanna á sýningu
hans á Kjarvalsstöðum haustið 2007 voru unnar út frá
hrauninu og eins myndir á sýningu sem hann hélt í
menningarmiðstöðinni Bryggen í Kaupmannahöfn í
fyrra, auk þess sem glitti í hraun í einhverjum af 100
litlum verkum sem hann sýndi í i8 galleríi.
Staðurinn sem Eggert sækir hugmyndirnar til hefur
hér afgerandi áhrif á útkomuna.
„Ég geng að stöðunum og skoða þá aftur og aftur, tek
ljósmyndir, er með vasabók með mér sem ég skrifa í. Ég
vinn út frá ákveðnum nafnlausum stöðum. Reyndar hef
ég sótt mikið í tvo hóla sem hafa nöfn á kortinu, Gjáhóll
og Ljóthóll. Það er stutt á milli þeirra.“ Hann bendir á eitt
verkið: „Þessi kræklótta reyniviðarplanta vex þarna í
einni gjánni, rétt gægist upp fyrir gjábrúnina. Í þessum
verkum er gróðurinn sem má finna í þessum gjótum og
sprungum. Þarna er skjól fyrir gróður en líka skuggi og
gróðurinn er öðruvísi en víða annars staðar; þarna er
tófugras og annað sem vex í skugga. Þessar plöntur teygja
sig iðulega upp í ljósið.
Svo eru líka kominn mosi og smájarðvegur í mynd-
irnar, þarna vaxa líka jarðarber, bláber og aðalbláber.“
Eggert hugsar sig um. „Það er oft spennandi að gægj-
ast í sprungur og gjótur,“ segir hann svo og brosir. „Það
getur farið léttur hrollur um mann, kannski sér maður
skyndilega kindabein en býst við að sjá eitthvað enn
verra.
Þetta er samt tvíbent upplifun, smávegis óhugnaður
en líka hlýja. Erlendis koma skógarnir í staðinn fyrir
hraunið hjá okkur, þar er hægt að týna áttum og villast.
Hér má týnast í gjótu.“
Málverkið tekur yfir hraunið
Hraunið í þessum verkum Eggerts er lífrænt að sjá, eins og
hann málar það, ekki síður en gróðurinn. Þetta er ekki
dautt grjót.
„Nei, mér tekst illa að ná því þannig,“ segir hann
afsakandi, að óþörfu, en bætir síðan við að það vaxi líka
ýmislegt á hrauninu, eins og mosi og fléttur. „En ég er
ekki sérfræðingur í mosa eða fléttum og fer mjög
frjálslega með það. Ég leyfi málverkinu að taka yfir
hraunið – en málverkið tekur reyndar líka yfir blómin.
„Hér má týnast í gjótu“
„Ég dreg landið saman. Þetta er eins og mála fjall
með því að mála einn stein úr fjallinu,“ segir
Eggert Pétursson listmálari um verkin á sýningu
sem hann opnar í Hafnarborg í dag. Hann málar
síðan öll blómin í raunstærð.
Einar Falur Ingólfsson efi@mbl.is