Ný saga - 01.01.1987, Blaðsíða 51

Ný saga - 01.01.1987, Blaðsíða 51
„Sagnfræði felur ekki í sér einn sannleik “ Þórunn Valdimarsdóttir ræðir við Kirsten Hastrup mannfræðiprófessor í Danmörku Pað er okkur íslending- um ávalt gleðiefni þegar bækur sem fjalla um ís- lenska fortíð berast utan úr heimi. Ein slík er Culture and History in Medieval Iceland: an Anthropological Analysis of Structure and Change, eftir danska mannfræðiprófessor- inn Kirsten Hastrup sem starfar við Árósaháskóla. Bókin kom út árið 1985 og byggir að hluta á doktorsrit- gerð hennar frá Oxfordhá- skóla árið 1979. í henni er mannfræðin leidd inn á vett- vang sögunnar — og þar dreg- ur til tíðinda. Mannfræðileg- um aðferðum er beitt á sögu þjóðveldisins, ýmis „módel" eða líkön, „lárétt", „lóðrétt" og „miðlæg", eru notuð til að varpa ljósi á hið fjarlæga tímabil. Sum mannfræðilík- önin eru æði tormelt fyrir óbreytta leikmenn en öll eru þau forvitnileg. í fyrri hluta bókarinnar greinir Kirsten Hastrup ýmsa innviði samfé- lagsins án tímasamhengis og fjallar um hugtökin tíma, rúm og ættir, félagslega og póli- tíska byggingu og heiminn utan samfélags manna. I síð- ari hluta verksins lítur hún á þróun samfélagsins og ræðir um vistfræði og fólksfjölda, félagslegar og trúarlegar breytingar, þróun lagasetn- ingar og fall þjóðveldisins. Bókin er því hvalreki á fjörur þeirra sem hafa yndi af að sækja íslenskar miðaldir heim. Til þess að gefa lesend- um kost á að kynnast bókinni og rannsókninni að baki henni var rætt við Kirsten Hastrup. Tengir saman það sem áður var sundurlaust Hvernig stóð á því að þú sem mannfrœðingur valdir ís- lenskar miðaldir sem við- fangsefni? Það er von að þú spyrjir. Upphaflega ætlaði ég að skrifa doktorsritgerð um ind- verskt efni. Ég fór til Indlands og hóf þar vettvangskönnun. Borgarastríðið í Pakistan setti hins vegar strik í reikn- inginn og rannsóknarleyfi mitt var afturkallað svo að ég flæmdist úr landi með hálf- karað rannsóknarefni í far- angrinum. Á heimleiðinni ákvað ég að róa á ný mið og skyndilega flaug mér ísland í hug. ísland er á flestan hátt gjörólíkt Indlandi og ég get ekki enn úskýrt hvers vegna það birtist mér fyrir hug- skotssjónum í stað Indlands. Eftir að heim kom gat ég þó lítið sinnt námi vegna anna. Ég eignaðist fleiri börn, á samtals fjögur, og kenndi við háskólann í Árósum, en tók til við að kynna mér sögu íslands í frístundum. Áður en ég vissi af var ég komin á kaf í íslands- sögu. Hún heillaði mig með sínu ríkulega heimildarefni. Var það auðsótt mál að Kirsten Hastrup CULTURE AND HISTORY IN MEDIEVAL ICELAND An Anthropoiopcal Analysis of Slnxlire and Change Tengslin milli menningar og sögu eru óvenju- lega skýrisögu þjóðveldisins og á meðan ég fékkst við tímabilið taldi ég mig verða margs visari um eðli menningar. skrifa doktorsritgerð i mann- frœði um sögulegt viðfangs- efni? í Oxford þurfti að fá sér- stakt leyfi til þess. Það fékkst og því gat þessi bók orðið til. Það sem ég hef nýtt fram að færa í henni er einkum sú að- ferð að skipta verkefninu í tvo hluta, annar er án tímavíddar (synchronic) og hinn lýsir þró- un (diachronic). Þessa skipt- ingu tel ég nauðsynlega til þess að hægt sé að skilja eðli menningar. Skilja eðli menningar seg- irðu. Hvernig gekk það með hliðsjón af þjóðveldinu ís- lenska? Tengslin milli menningar og sögu eru óvenjulega skýr 1 sögu þjóðveldisins og á meðan ég fékkst við tímabilið taldi ég mig verða margs vís- ari um eðli menningar. Ég nota ísland sem mannfræði- legt viðfangsefni en jafnframt er þjóðveldið eins konar smiðja sem ég geng í til þess að öðlast skilning á eðli menn- ingar og tengslum hennar við gang sögunnar. Þróun menn- ingar er heillandi viðfangs- efni fyrir mannfræðina því að oftast hafa mannfræðingar fengist við stutt tímabil í sam- tímanum. Er ekki fáheyrt að mann- fræðingar fáist við söguleg efni? Það er lítið um það en sá vettvangur er þó að opnast. Alan Macfarlane í Cambridge er t.d. einn þeirra. Hann er 49
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116

x

Ný saga

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Ný saga
https://timarit.is/publication/806

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.