Ný saga - 01.01.1988, Blaðsíða 112

Ný saga - 01.01.1988, Blaðsíða 112
Valdimar Unnar Valdimarsson ALÞÝÐULÝÐVELDIÐ OG ÍSLAND ísland og aðild Kína að Sameinuðu þjóðunum Eftir að kommúnistar komust til valda á meginlandi Kína árið 1949 og þjóðernissinnar undir forystu Chiang-Kai-shek höfðu verið hraktir til For- mósu, stóð samfélag þjóðanna frammi fyrir áleitnum spurn- ingum. Hvaða sess skyldi hið kínverska Alþýðulýðveldi skipa meðal þjóða heims? Var hið nýja ríki þess eðlis að rétt- mætt væri að taka það í sátt sem fullgildan aðila að hinum ýmsu alþjóðastofnunum? Var verjandi að veita hinu nýja og herskáa ríki aðild að Samein- uðu þjóðunum? Spurningar af þessu tagi voru ofarlega á baugi á al- bjóðavettvangi í rúma tvo ára- tugi, allt til ársins 1971 er Alls- herjarþing Sameinuðu þjóð- anna ákvað að taka kínverska Alþýðulýðveldið í sátt, veita því aðild að samtökunum í stað Formósu, sem farið hafði með umboð Kína hjá þessari alþjóðastofnun fram að því. Deilan um aðild Kína að Sameinuðu þjóðunum var langvinn og þurftu íslending- ar ekkert síður en aðrar þjóðir að taka afstöu til þessa máls. Við skulum nú víkja nánar að því hvar Islendingar skipuðu sér á bekk í þessu alþjóðlega deilumáli og varpa ljósi á nokkra þá þætti sem mestu réðu um afstöðu íslendinga, afstöðu sem tók ýmsum breytingum í tímans rás. Mao Tse-tung í hópi hermanna árið 1947. Tveimur árum síðar höfðu kommúnistar, undir forystu Maos, náð völdum á meginlandi Kína og deilur hófust um það á alþjóðavettvangi hvern sess hið nýja ríki skyldi skipa meðal þjóða heims. ÍSLAND OG NATO Langt fram eftir sjötta ára- tugnum fór afstaða íslendinga í Kínamálinu saman með af- stöðu flestra annarra vest- rænna ríkja. Fulltrúar þessara ríkja á vettvangi Sameinuðu þjóðanna létu í Ijós það sjón- armið, einkum á meðan Kóreustyrjöldin geisaði, að framferði kínverska Alþýðu- lýðveldisins á alþjóðavett- vangi gengi í berhögg við sátt- mála Sameinuðu þjóðanna. Kostir Peking-stjórnarinnar væru skýrir; annaðhvort afl- aði hún sér viðurkenningar á alþjóðavettvangi með frið- samlegri hegðun eða héldi uppteknum hætti og yrði af þeim sökum áfram afskipt og einangruð í samfélagi þjóð- anna. íslendingar tóku lengi vel undir sjónarmið af þessu Var verjandi að veita hinu nýja og herskáa ríki aðild að Sameinuðu þjóðunum? tagi.1 Studdu þeir því iðulega bandarískar tillögur þess efnis að Allsherjarþingið tæki ekki til greina tillögur, sem mið- uðu að því að stjórn kínverska Alþýðulýðveldisins tæki sæti hjá Sameinuðu þjóðunum sem lögmætur fulltrúi í stað Formósustjórnarinnar. ís- lendingar studdu bandarísku tillögurnar einir Norður- landaþjóða en tillögur þessar hlutu ávallt samþykki Alls- herjarþingsins á sjötta ára- tugnum; önnur ríki Norður- landa voru ætíð andsnúnir þeim.2 Sérstaða íslands gagnvart öðrum ríkjum Norðurlanda í Kínamálinu á sjötta áratugn- um er ekki síst athyglisverð í ljósi þeirrar áherslu sem Norðurlandaþjóðirnar lögðu á samstarf og samstöðu á vett- vangi Sameinuðu þjóðanna. Er því eðlilegt að spurt sé hvað hafi valdið því að íslend- ingar sáu sig knúða til að víkja áf þeirri braut sem frændþjóð- ir þeirra á Norðurlöndum kusu að feta í Kínamálinu. í þessu sambandi er meðal annars vert að hafa í huga að ólíkt öðrum Norðurlanda- þjóðum höfðu íslendingar enn ekki viðurkennt Peking- stjórnina og höfðu því engin stjórnmálatengsl við Rauða- Kína. Skýrir þetta að nokkru það ósætti sem ríkti milli ís- lands og annarra ríkja Norð- urlanda um afstöðuna til þess hverjir skyldu fara með um- boð Kína á vettvangi Samein- uðu þjóðanna.3 En þar með 4 110
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128
Blaðsíða 129
Blaðsíða 130
Blaðsíða 131
Blaðsíða 132

x

Ný saga

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Ný saga
https://timarit.is/publication/806

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.