Ný saga - 01.01.1990, Blaðsíða 55

Ný saga - 01.01.1990, Blaðsíða 55
„SAGNFRÆÐINGAR VERÐA AÐ ÞEKKJA SINN VITJUNARTÍMA... “ Rætt við Karsten Fledelius um kvikmyndir og sagnfræði arsten Fledelius er kunnur í heimi sagn- JL m. frœðinnar. í mörg ár hefur hann sinnt rannsóknum á kvikmyndum, jafnt leiknum sem heimildarmyndum, m.a. með tilliti til heimildagildis þeirra, hvernig megi nota þœr sem sagnfrœðilegar heimildir, hvers konar viðhorf þœrsþegla og hvaða boðskap þœrflytja á- horfendum. Fledelius er lektor við Kaupmannahafnarhá- skóla og hefur ritað fjölmargar greinar og bœkur um kvik- myndir og sagnfrœði, en auk þess Jiutt aragrúa fyrirlestra um efnið. Þá hefur hann stað- ið framarlega í alþjóðlegu samstarfi á rannsóknarsviði sínu, verið forseti IAMHIST, International Association for Audio-Visual Media in Histor- ical Research and Education, og haldið námskeið víða um heim, m.a. á íslandi. Karsten Fledelius er boðberi nýrra hugmynda, hugmynda sem eiga brýnt erindi við sagn- frceðinga. Nýrri sögu þótti því við hœfi að skrafa örlítið við hann um kvikmyndir og sagn- frœði. Fyrst var hann inntur eftir því hver tildrögin voru til þess að hann fékk áhuga á þessu efni. Mín fyrstu kynni af sögu voru þegar ég var átta ára gamall en þá var mér gefin Danmerkurkróníka Saxa hins málspaka en hana svelgdi ég í mig og trúði hverju orði. Þegar ég var ellefu ára fékk ég brennandi áhuga á sögu Austrómverska ríkisins en 1000 ára saga þess var af- greidd með 2-3 línum í kennslubókinni. Það fannst mér afleitt og ákvað að gera eitthvað í málinu. Ég fékk sem sagt snemma áhuga á mið- aldasögu og með hliðsjón af því kann að vekja furðu hvers vegna ég snéri mér síðar meir Karsten Fledelius. að kvikmyndum og sjónvarpi. Skýringin á því er sú að í há- skóla var lærimeistari minn í miðaldasögu Niels Skyurn- Nielsen en hann kenndi einnig aöferðafræði og áleit að í þeirri kennslu þyrfti að beina athyglinni að nútímasögu meir en þá var gert. Hann var þeirr- ar skoðunar að lifandi myndir væru óendanlega mikilvægar sagnfræðilegar heimildir. Frá því á 6. áratugnum höfðu Þjóðverjar verið í farar- broddi í sagnfræðilegum rann- sóknum á lifandi myndum. Skýringin á því er sú að við rannsóknir á Þriðja ríkinu gegna lifandi myndir þýðing- armiklu hlutverki. Hvernig gat það gerst að menningarþjóð á borð Þjóðverja féll kylliflöt í villimennsku? Með því að kanna myndmál nasista, t.d. kvikmyndir af fjöldasamkom- um, var og er hægt að öðlast mikilvægar upplýsingar sem hjálpa okkur að skilja fyrirbær- ið. Því var |iað eitt fyrsta verk Skyum-Nielsens sem prófess- ors að fara í nokkurs konar pílagrímsför til þeirra staða í Þýskalandi jiar sem rannsókn- um á myndmáli var mest sinnt. Úr þeirri reisu snéri hann svo heim til Danmerkur uppnum- inn og kom á laggirnar vinnu- hóp um heimildagildi lifandi mynda. Þetta var í desember 1965 og af einskærum áhuga slóst ég i hópinn. í fyrstu einbeittum við okkur að því að kanna hvernig kvik- ntyndir voru notaðar við sögu- kennslu í dönskum skólum og byrjuðum á myndinni Árin fimm („De fem aar“) sem fjall- ar um hernám Danmerkur í síðari heimsstyrjöld. Hún hafði verið notuð mjög mikið og fól í sér hinn opinbera sannleika um hernámsárin. Síðar fylgdu aðrar myndir um sama efni. Það sem við gerðum var að rannsaka nákvæmlega hvert einasta myndskeið í því skyni að komast að uppruna þess, á sambærilegan hátt og maður rannsakar miðaldahandrit í leit að elsta texta. Einungis var hér um lifandi myndir að ræða en ekki texta og því fylgdu auð- vitað mörg ný vandmál. Ég get nefnt ykkur dæmi: í atriði sem á að hafa verið fest á filmu í byrjun apríl sést að öll tré eru í fullum skrúða! Það nær ekki nokkurri átt því í Danmörku laufgast tré ekki að fullu fyrr en í maí. Hér hlýtur því að vera um fölsun að ræða. Ég gæti nefnt fleiri dæmi af svip- uðum toga. Nú var ég sem sagt kominn á bragðið. Árið 1969 fékk ég svo stöðu í miðaldasagnfræði við háskólann í Kaupmanna- höfn og jafnframt það verkefni að hafa umsjón með rann- sóknum á myndmáli og að út- vega myndir. Það getur kostað mikið japl og jaml og fuður að verða sér úti um tilteknar myndir erlendis frá, og í þokkabót er þetta rándýrt sport. Hentugast er er að fá kópíur af myndunum og horfa á þær í myndbandstækinu heima hjá sér. í því tilliti er á- standið best í Bandaríkjunum en hægt er aö kaupa kópíur af myndum sem eru á þjóðskjala- safninu þar vestra. í Bandaríkj- Hvernlg gat þaö gerst aö menningarþjóö á borö Þjóöverja féll kyllillöt í villimennsku? 53
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108

x

Ný saga

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Ný saga
https://timarit.is/publication/806

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.