Ný saga - 01.01.2000, Blaðsíða 91

Ný saga - 01.01.2000, Blaðsíða 91
Þorleifur Friðriksson „Fyrir þér ber ég fána Táknmál félagsfána verkalýðshreyfingarinnar Fánar og flögg Þegar l'jallaö er um fána verkalýðsfélaga verð- ur ýmsum á að rugla saman fána og flaggi. Reyndar er alls ekki alltal' auðvelt að greina á milli. Meginmunurinn liggur þó í því að fán- inn er yl'irleitt aðeins einn, til í einu eintaki, en l'lagg í mörgum. Fáni er gjarnan tekinn formlega í notkun með sérstakri vígsluathöfn og hangir oft á þverslá. Fáni þarf að auki að bera ákveðinn lexta, tákn eða myndskreyt- ingu sem sýnir að hann tilheyrir ákveðnu fé- lagi eða ákveðnum hópi. Fánar og llögg voru notuð af Forn-Egyptum og Kínverjum fyr- ir mörg þúsund árum og í Evrópu fornaldar voru l'án- ar notaðir bæði í stríði og við trú- arathafnir. Á tím- um krossferð- anna bar hver krossriddararegla sinn lana með breytilegum tákn- um. Á Noröur- löndum voru i'án- ar notaðir þegar í byrjun miðalda. Norrænir víkingar báru fána með myndum af hröfnum Óðins. í iðnaðarmannagildum miðalda tíðkuöusl einnig fánar, í Þýskalandi voru slíkir fánar farnir að vera algengir þegar á 14. öid. Fánar iðnaðarmannagildanna voru ekki aðeins hugsaðir til notkunar í gildinu sjálfu heldur áttu jafnframt að sýna umheiminum að fé- lagsskapurinn var heiðvirð samtök byggð á ríkurn menningararfi og hefðum. Mörg tákn af fánum iðnaðarmannagilda, frímúrara og bindindisfélaga voru tekin upp, stundum í breyttu forrni, á fánum verkalýðsfélaga. Fánar verkalýðshreyfingar Á bernskuárum evrópskrar verkalýðshreyf- ingar skipuðu fundir og l'jöldagöngur háan sess í starfsemi hreyfingarinnar. Þegar svo bar undir komu fánar að góðum notum. Flins vegar ber að hafa í huga að nolagildið eitt í stéttarbaráttu hvundagsins skýrir ekki til fullnustu útbreiðslu fána í verkalýðshreyfingu 19. aldar. Hefðin l'rá iðnaðarmannagildum, bindindisfélögum og öðrum samtökum hefur einnig liaft þýð- ingu, sérstaklega hvað varðar notk- un t'ána, s.s. á fé- lagsfundum, á há- tíðlegum stundum þar sem félags- menn korna sanr- an, við útfarir o.s.frv. Fánar verka- lýðsfélaga áttu líkt og fánar iðn- aðarmannagilda að vera tákn á- kveðins starfs. Verkalýðsfélög voru samtök fólks sem átli a.m.k. tvennt sameiginlegt: vinnuna og félagslega stöðu. Þetta getur skýrt hvers vegna fánar gegndu svo miklu hlutverki í verkalýðshreyfingunni á bernskuárum henn- ar; þcir voru m.ö.o. tákn samstöðu, tákn sem verkafólk tengdi við vonir og lífsgildi. Vafa- laust hefur fáninn og félagsskapurinn haft niikið gildi fyrir verkafólk og þeim mun meira sem störf þess og telagsleg staða voru minna metin í samfélaginu. Hér er ef til vill að leita Mynd 1. Á bernskuárum verkalýðshreyfing- arinnar skipuðu fundir og fjölda- göngur háan sess i starfsemi hreyf- ingarinnar. Þegar svo bar undir komu fánar að góðum notum. S9
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108

x

Ný saga

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Ný saga
https://timarit.is/publication/806

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.