Siglfirðingur - 14.02.1953, Blaðsíða 1

26. árgangur.
Laugardagur 14. febrúar 1953.
1. tölublað.
OSKAR HALLDORSSON
útgerðarmaður - Minningarorð.
Hinn 15. jan. s.l. barst sú
barmafregn til þjóðarinnar, að
Óskar Halldórsson, útgerðarmað-
ur, Ingólfsstræti 21 í Reykjavík
væri dáinn.
Saga þjóðarinnar mun ávabt
geyma minningu hugsjóna-, fram-
kvæmda- og drengskaparmanns-
ins Óskars Halldórssonar útgerð-
armanns.
Óskar var fæddur á Akránesi
17. júní 1893. Foreldrar hans
voru Guðný Jónsdóttir Ottesen og
Halldór Guðbjarnarson, bátafor-
maður á Akranesi. Ungur fór
Óskar í búnaðarskólann á Hvann-
eyri. 15 ára var hann útskrifaður
búfræðingur. — 16. ára fór Óskar
til Danmerkur. Hjá bónda þeim á
Amager, sem hann vann hjá, fékk
hann harðan skóla, krafðist því
æt'ið mikillar vinnu af sjálfum sér
og öðrum. Fór snemma á fætur og
seint að sofa. Ástundaði alla æfi
langan vinnudag. Óskar stundaði
garðyrkjustörf hér heima árin
1913—1914 og ræktaði fyrstur
manna tómata á Islandi, svo vitað
sé. Óskar vann, sem plæingamað-
xu' hjá Búnaðarsambandi Kjalar-
nesþings og gaman var að sjá
glampann í augum hans, er hann
sýndi sáðslétturnar sínar og sagði
frá vinnubrögðum þeirra tíma. —
Síðan fór hann í þann góða skóla
að bræða þorskalifur, slor og grút
ur voru engin skammaryrði i
hans munni, og hingað til Siglu-
fjarðar kom hann fyrst, með lifr-
arbræðslupottana tvo og 15 tóm-
ar lýsistunnur. Árla morgun 10.
júní 1917. Óskar Halldórsson leit
Siglufjörð fyrst, frá hafinu. Sjálf-
ur lýsir hann því þannig:
„Snemma morgun — klukkan að
ganga 6, hinn 10. júní, er ég vakn-
aður og sé þá inn í mynni Siglu-
fjarðar, Siglunes á bakiborða. —
Strákarnir á stjórnborða. Sjórinn
spegilsléttur, sól og hiti, fjölllin
há og tignarleg á báðar hliðar.
Hafði ég engan fjörð séð fallegri
fyrr, að undanteknum Dýrafirði.“
Andrés Hafliðason var fyrstur
manna hér til að leiðbeina Óskari
um staðsetningu lifrarbræðslu-
tækjanna. Eftir 3ja tíma veru í
landi hér, var Óskar orðinn lóðar-
eigandi og byrjaður að byggja
hér hús við Álalækinn. Árið eftir
byrjar Óskar hér síldarsöltun og
síðar útgerð. Ekki valdi Öskar
Halldórsson sér bezta plássið í
höfninni. O, nei. Við brimsorfna
kletta út við Bakka, þar sem út-
hafsaldan var kraftmest og* ís-
rekið mest byrjaði hann s'ildar-
söltun. Um margra ára skeið gekk
hann undir nafninu Óskar á
Bakka. Sjálfur segir hann: „Eg
var stundum undir bakkanum og
stundum ofan á honum, því jafn-
an valt á ýmsu í síldarútveginum,
þingað til sldarverlcsmiðjurnar
komu til sögunnar.“
Af veru sinni á Bakka, hefur
Óskar ábýggilega hugkvæmst
margt í sambandi við bryggju-
byggingu og hafnarumbætur. —
Enda eins og alþjóð veit, athaina-
samur um þau mál, og mörg
byggðalög landsins njóta þess í
dag, þó Keflavík á Reykjanes-
skaga mrmi þar af bera.
Óskar Halldórsson vissi vel, að
s'ildin er gullið íslendinga. Þessi
mikli gullgrafari benti því öðrum
mönnum fremur á leiðir til að not-
færa sér þennan auð. Óskar Hall-
dórsson átti hugmyndina að stofn-
un Síldarverksmiðja ríkisins og
allri þeirri stóriðju, sem við þær
eru bundnar. Margir góðir menn
fylgdu honum þar að málum, en
mest og bezt Magnús heitinn Krist
jánsson álþ.m. og síðar fjármála-
ráðherra.
Sjálfan iangaði Óskar til að
reisa hér sildarverksmiðju^ og
voru vélarnar komnar hingað á
staðinn, en atvikin urðu þau, að
þær fóru 1 síldarbræðsluskipið
„Hæring“, þar sem hann var hlut-
hafi að 14-
Óskar hefur ávallt rekið hér
síldarsöltun í stórum stíl, eítir því
sem veiði hefur leift. Tvö s.I. sum
ur hefur hann haldið sig að Rauí-
arhöfn, en þar hefur hann reist
fullkomnustu síldarsöltunarstöð á
íslandi. Óskar byggði hér 'xshús
1925, og keypti hér frystihús Ás-
geirs Péturssonar 1942.'
Síldarfrystingu til beitu rák
Óskar í stærri stíl en nokkur
annar.
Vinnudagur Óskars Halldórs-
sonar var langur á sumrin. Vafa-
samt er, hvort nokkur maður á
íslandi hefur haft lengri vinriu-
dag. Alltaf opið útvarp stillt á
bátabylgjuna. Fyrstur manná í
talbrúna, þá hann heyrði, að éin-
hver fór. í báta. Þær voru margar
næturnar, sem hann sofnaði vart
blund. Óskar gerði út mörg skip
um dagana, l’inuveiðara, mótor-
báta og botnvörpunginn „Faxa“.
1936 gerði Óskar út m.b. Snorra
Goða til fiskveiða við Grænland.
Óskar átti í mörgum hraðfrysti-
húsum ogi þaulkunnugur þeim at-
vinnurekstri.-Óskar var stórkaup-
andi að lýsi og lifur til dauða-
dags. Óskar var ágætlega ritfær
maður og skrifaði oft í blöðin,
bréf til þjóðarinnar, eins og hann
orðaði það. Óskar kvæntist árið
1915. Guðrúnu Ólafsdóttur' frá
Litla-Skarði í Stafholtstungum, ■
Þeim hjónum varð 8 barna auðið.
Tvö eru látin, Guðný 6 ára og.
Theódór, sem fórst með Jarlinum
í Englandssiglingu árið 1941. Éitt
mesta lán Óskars í l'ifinu var'
(Framhald á 2. síðu)
STEFANÍA MARGRET JÚHANNESDÚTTIR
Fædd 5. ágúst 1873. — Dáin 30. janúar 1953.
Dauðsföllum, jafnvel þó um
eililasleik sé að ræða, og menn
viti, að ekkert sé æskilegra fyrir
hinn ellihruma en að fá hvíld,
þá er það nú svo samt, að þegar
ættmenn og vinir missa gamlan
og góðan förunaut váknar þeim
í brjósti söknuður.
Stefanía á Á er fyrir skömmu
látin. Ekki finnst mér þessi upp-
hafsórð 'vera óviðeigandi gagn-
vart dauðsfalli hennar, þegar litið
er á heilsuferð á hennar elliárum,
ættingja hennar og vini.
Ekki er mér fyllilega kunnugt
um verustaði hennar á hennar
. æviferli. Á ungdómsárum sínum
kom hún frá Ólafsfirði með móð-
ur sinni og stjúpa að Reykjum á
Reykjaströnd í Skagafirði. Síðar
gfitist hún manni sínum Birni
Guðmundssyni, sem hún missti
fyrir nokkrum árum. Er mér svo
ekki kunnugt um verustaði þeirra
hjóna, þar til þau íluttust að Á
í Unadal er var í sömusveit, sem
ég átti heima, kynntist ég þeim
hjónum að öllu hinu bezta. Þaðan
fluttust þau til Siglufjarðar og
bjuggu þar samau allmörg ár,
eða þar til maður hennar dézt.
Síðan hefir hun átt hér héima
og verið kennd við heimilið Á,
er hún flutti síðast frá, og sagt:.
Stefanía á Á.
Stefania var merk kona á
mörgum sviðum, studdi mann
sinn með hugsun, ástundun og
vinnu. . Börnum - sínum reyndist-
hún góð móðir, bar fyrir þeim
mikla og góða umhyggju.
Meðal heimilisstarfanna og
góðri hugsun um börn sin,' lagði
hún fyrir sig saumastörf. Rækti
hún þau með ráði og dáð, meðan
þrek og heilsa leyfðu, enda fóru
þau henni snilldarlega vel úr
hendi. Hún átti líka meira í fóf-
um sínum, hún vildi sem fdestum-
gott gera og sýndi það í verki.
Þess naut égi í r'ikum mæli, eins
og fleiri, og ekki síður á hennar
eldri árum en. yngri, enda munu
margir minnast hennar með þakk-
læti.
Síðast en ekki srzt vil ég mijfri-
ast Stefaniu viðyikjaridi litju stúlk
unni, sem hjá henni hefir verið
frá f æðingu, og hún kallaði
mömmu. Er mér kunnúgt, að hún
vildi þrátt fyrir sína vanheilsu
og lamaða dtrafta fyrir hana- áídt
gera og beina henni á þær braut-
(Framhald á 4, wðu)