Morgunblaðið - 27.06.2011, Blaðsíða 21

MINNINGAR 21
MORGUNBLAÐIÐ MÁNUDAGUR 27. JÚNÍ 2011
✝ Hans Plodervar fæddur 21.
ágúst 1927 í Bruck
an der Mur, Aust-
urríki. Hann lést á
Landspítalanum í
Fossvogi á hvíta-
sunnudag 12. júní
2011.
Foreldrar hans
voru Franz Ploder
og Julianne Ploder,
fædd Koch. Systur
hans eru báðar lifandi, þær Elf-
riede og Liane en bræðurnir
Franz, Josep og Franz Steiner
sem var uppeldisbróðir þeirra
eru allir látnir.
Hans stundaði nám við Tón-
listarháskólan í Graz og starfaði
við óperuna þar í nokkur ár.
Hann kom til landsins 1. febrúar
1951 fyrir tilstilli Franz Mixa og
Páls Pampichler Pálssonar.
Hans ákvað að prófa í nokkra
mánuði og tók við stöðu fagott-
leikara við Sinfóníuhljómsveit
Íslands, sem var nýstofnuð. Auk
þess lék hann í Þjóðleikhúsinu
urríkska lýðveldisins fyrir störf
sín í þágu landsins.
Eftirlifandi kona hans er Jó-
hanna Kristín Jónmundsdóttir
og eiga þau fimm börn. Þau eru:
1) Franz, m. Sigrún Waage,
hans börn eru Margrét Unnur,
Haukur, Pétur Þór og Ólafur
Örn, móðir f.m. Ragnheiður Sæ-
mundsdóttir 2) Aðalheiður Auð-
ur, m. John ONeill, dætur henn-
ar eru Una Rut og Valgerður,
faðir f.m. Jón Eiríkur Guð-
mundsson 3) Bryndís, m.
Tryggvi Hübner, dætur hennar
eru Þórey og Hildur, faðir f.m.
Vigfús Sigurðsson, Barn Þór-
eyjar og Troels Trier er Oskar
4) Björgvin, m. Svafa Arn-
ardóttir, synir þeirra eru Fróði
og Sindri og dóttirin Arna sem
lést 5 mánaða. 5) Jóhanna, m.
Ottó Sveinn Hreinsson, þeirra
börn eru Aldís, Dagmar, Franz
og Egill. Barn Aldísar og Ingi-
mundar Niels Óskarssonar er
Óskar Hrafn.
Útför Hans Ploder fer fram
frá Dómkirkju Krists konungs,
Landakoti, mánudaginn 27. júní
kl. 15. Jarðsett verður í Garða-
kirkjugarði, Garðabæ.
við alls konar upp-
færslur, í óperum,
kammermúsík, í
barnaleikritum,
beinni útsendingu í
útvarpinu, líka
ófáum barnaplöt-
um o.fl. Hans
stjórnaði Lúðra-
sveit Hafnarfjarðar
í marga áratugi, út-
setti og skrifaði
nótur fyrir sveitina
og barnalúðrasveit Mýrarhúsa-
skóla, sem hann kenndi við í
nokkur ár. Hans lét af störfum
vegna aldurs árið 1991.
Áhugamálin voru margvísleg
fyrir utan tónlistina. Hann var
mikill matmaður og kokkur,
ræktaði sitt salat í garðinum,
smíðaði ófáa innanstokksmuni á
heimilið og var heillaður af fjar-
skiptum. Austria, félag Austur-
ríkismanna á Íslandi, var félgs-
skapur sem Hans var einn af
stofnendum að og formaður fyr-
ir í mörg ár. Árið 1983 var hon-
um veitt heiðursmerki aust-
Ég kveð með virkt Hans Plo-
der, tengdaföður minn.
Hann var einstakur maður
og ég sagði oft að hann ætti að
fara á Þjóðminjasafnið. Þar
væri nefnilega ýmislegt geymt,
í sérdeild, sem einungis væri til
í einu eintaki og hann ætti fullt
erindi í þá deild safnsins. Það
vantaði þangað hreinræktaðan
listamann, garðyrkjufræðing,
smið, radíóamatör, klukkusafn-
ara, húmorista og þverhaus –
allt í einum pakka. Þjóðminja-
safnið missti því miður af miklu
að fá hann ekki til sín.
Hægt væri að skrifa enda-
laust um tengdaföður minn en
við Hans þurftum aldrei að
vera langorð, við skildum hvort
annað vegna gagnkvæmrar
væntumþykju og virðingar. Ég
ætla ekki að ganga gegn þeirri
venju okkar með löngum skrif-
um. Mig langar þó að ljúka
þessari litlu kveðju til stórs
manns á lokaerindi ljóðsins
„Ljóðakveðja til listamanns“
eftir Tómas Guðmundsson.
Sá ég sortulyng
sumargrænt
koma kynjavænt
undan köldu svelli.
Líkt mun list þess manns,
sem í landsins sál
sótti sýn og mál,
halda síung velli.
Ástar- og samúðarkveðja til
ættingja og vina.
Svafa Arnardóttir.
Afi minn Hans Ploder var
einstakur maður, yndislegur afi
og langafi. Ég er þakklát fyrir
þær stundir sem við fengum
saman undir lokin þegar ég og
Óskar Hrafn fórum upp á spít-
ala til að kveðja afa þar sem við
vorum á leið til Spánar í sólina.
Það verður skrítið að koma
út á Nes og sjá ekki afa sitja í
litla herberginu sínu með öllum
tækjunum og klukkunum enda-
laust að laga alla hluti sem
biluðu hjá okkur eða öðrum í
fjölskyldunni. Hann gat lagað
allt. Þar sat hann líka stundum
og talaði í talstöðina sína til
Austurríkis eða var að hlusta á
tónlist.
Seinasta sumar fórum við
systkinin að hjálpa afa með
garðinn, Dagmar og ég reyttum
arfa á meðan Franz og Egill
hjálpuðu honum að helluleggja,
allir voða hjálpsamir, þarna
voru líka fleiri af barnabörnum
hans eins og Fróði, Haukur og
Pétur Þór. En öll barnabörnin
tóku eins mikinn þátt í að að-
stoða eins og hægt var. Afi var
þó frekar ákveðinn í hvernig
átti að gera hlutina svo að hann
bað ekki um mikla hjálp fyrr en
eftir að hann veiktist. Þessi
dagur er mér sérstaklega minn-
isstæður, heitt í veðri, notalegt
umhverfi og alltaf jafn gott að
vera hjá afa og ömmu. Ég gæti
haldið endalaust áfram að telja
upp minningar um afa minn. Og
ég mun segja Óskari Hrafni allt
um langafa sinn þegar hann
verður eldri.
Hvíldu í friði, elsku afi, þín
er sárt saknað.
Þitt barnabarn,
Aldís Ploder.
Frá barnæsku var hann allt-
af kallaður Hampl. Hans Plo-
der, góður og kær vinur til
margra ára er horfinn að eilífu.
Ég kynntist Hampl árið 1942
við inntökupróf í Tónlistarskól-
ann í Graz. Það hafði alltaf ver-
ið ósk hans að læra á fagott og
ungur fékk hann stöðu í óp-
eruhljómsveitinni í Graz. Síðan
kom kallið frá Íslandi þar sem
hann starfaði sem fyrsti fagott-
leikari í Sinfóníuhljómsveit Ís-
lands og stórkostlegur tónlist-
armaður um áratuga skeið.
Ég minnist oft með gleði tón-
leika í Háskólabíói þar sem
flutt var meðal annarra verka 9.
sinfónía Sjostakovitsj með stóru
fagottsólóinu. Baksviðs eftir
tónleikana sagði stjórnandinn
Daniel Barenboim við (einleik-
arann) Vladimir Ashkenazy: „I
have never heard such a beauti-
ful sound from a bassoon“ (ég
hef aldrei heyrt svona fallegan
tón úr fagotti), og ég hrópaði
stoltur: „Hann er vinur minn“!
Og Hampl skapaði á ævi sinni
fjölmörg slík listræn augnablik.
Sem maður, tónlistarmaður og
fjölskyldufaðir var hann alltaf
100 prósent. Elskaðri eiginkonu
hans Hönnu og börnunum votta
ég mína dýpstu samúð.
Servus lieber Hampl,
Páll Pampichler Pálsson.
Í fornum bókum er getið
manna sem lögðust í utanferðir
til að berja á saklausu fólki og
ræna eignum þess. Þeir voru
kallaðir víkingar og þóttust
góðir ef vel gekk að gera sem
mestan óskunda. Í dagblöðum
líðandi stundar má lesa um
annars konar víkinga sem gera
strandhögg í eigin heimahögum
og valda löndum sínum búsifj-
um. Um báða þessa hópa eru
skrifaðar lærðar greinar af val-
inkunnum fræðimönnum.
Það fer hins vegar minna
fyrir umfjöllun um annars kon-
ar „víkinga“ eða þá sem kalla
mætti aufúsugesti og þó ekki að
öllu með réttu því margir hverj-
ir voru gestir aðeins stuttan
tíma en runnu fljótt saman við
landsmenn og tóku virkan þátt í
lífsbaráttu fólks og urðu mætir
þegnar landsins. Í þessu sam-
bandi er mér efst í huga hópur
tónlistarmanna frá Austurríki,
sem kvöddu ættjörð sína vopn-
aðir hljóðfærum sínum og góð-
um ásetningi. Hingað komnir
sáðu þeir í akur, ekki alveg
óplægðan að vísu, og uppskáru
sífellt betri uppskeru eftir því
sem árin liðu.
Einn þessara manna var
Hans Ploder, sóló-fagottleikari
Sinfóníuhljómsveitar Íslands til
margra ára. Hann átti ættir í
Graz í Austurríki, stundaði nám
í heimaborg sinni en tók mal
sinn og staf ungur að árum og
gerði land hinna náttlausu daga
að sínu. Inn í einn slíkan dag
sofnaði hann og hóf sína hinstu
ferð.
Fljótt veitti tónlistarfólk og
aðrir því athygli að landinu
hafði borist happafengur í Hans
Ploder. Hann tókst á við verk-
efnin af þeirri alvöru og einurð
sem er hverjum hljóðfæraleik-
ara nauðsyn þó ævinlega væri
stutt í ljúfa gamansemi. Hann
hafði óvenjulega útgeislun í leik
sínum og ótæmandi hæfileika
til að skapa andrúmsloft stórrar
listar. Hann hélt oft miklar
veislur. Ég átti því láni að
fagna í áraraðir að fá að taka
þátt í þessum veisluhöldum sem
Ploder bauð upp á. Hann
reyndist góður veislustjóri,
fastur fyrir, skapstór en heið-
arlegur og stjórnandahrellir af
guðs náð.
Í sinfóníuhljómsveitum skip-
ast jafnan sæti samkvæmt
langri hefð og átti ég því láni að
fagna að sitja beint fyrir fram-
an þéttan múr einstakra ljúf-
menna, auk Ploders þeirra Vil-
hjálms Guðjónssonar, Gunnars
Egilson og Sigurðar Markús-
sonar. Þar sannaðist hið forn-
kveðna: „Ber er hver að baki
nema sér bróður eigi“.
Með þessum línum viljum við
bræður kveðja gamlan vin og
samstarfsmann og senda Jó-
hönnu og fjölskyldu samúðar-
kveðjur. Hafðu þökk fyrir kom-
una, Hans Ploder.
Kristján Þ. Stephensen.
Hans Ploder
Góður nágranni í
tæplega 40 ár er fallinn í valinn,
„Gullnöglin“, Ólafur Gaukur,
hefur plokkað sinn síðasta
streng. Undarlegur tómleiki er
í Kvistalandinu þótt Fossvog-
urinn haldi áfram að skarta
sínu fegursta um miðsumarbil.
Enginn Gaukur lengur til þess
að spyrja um gamla vinsæla
söngtexta, eða að spjalla við um
dag og veg, allt hefur breyst.
Gauk hitti ég fyrst árið 1963,
þegar hann samdi fyrir mig fal-
legan texta við einhverja veik-
burða tóna sem ég hafði raðað
saman og kallaði lag. Ekki lét
hann neitt á því bera að honum
þætti „tónsmíðin“ viðvanings-
leg, og ég gekk lotningarfullur
af fundi þessa reynda tónlistar-
manns, sem ég hafði eins og svo
margir aðrir hrifist af, m.a. í
KK-sextettinum.
Næst lágu leiðir okkar sam-
an í gamla góða einrásar Rík-
isútvarpinu á Skúlagötu 4, þar
sem við unnum um skeið sam-
tímis að dagskrárgerð. Ég kom
fram í nokkrum dagskrárkynn-
ingarþáttum hans og áhugi
minn á söngtextum og góðri
tónlist leiddi til þess að ég fékk
hann oft í þætti mína og naut
þess með hlustendum að hlýða
á frásagnir hans, síðast um
verslunarmannahelgina árið
2008.
Það var svo á síðasta ári að
Ólafur Gaukur
Þórhallsson
✝ Ólafur GaukurÞórhallsson
tónlistarmaður
fæddist í Reykjavík
11. ágúst 1930.
Hann lést 12. júní
2011.
Útför Ólafs
Gauks var gerð frá
Dómkirkjunni 20.
júní 2011.
ég ákvað að reyna
að skrá sem allra
flesta texta hans í
söngtextasafn mitt,
en það ágæta safn
er eitt af dellu-
áhugamálum mín-
um. Margir textar
Gauks eru á net-
inu, en þó ekki
nærri því allir. Ég
spurði hann því oft
um texta sem ég
fann ekki þar og í einhverjum
tilfellum sagðist hann muna þá
og sendi mér í tölvupósti. En
mér varð ljóst að hann hafði
ekki markvisst haldið textum
sínum saman, en þeir skipta
hundruðum. Mikið verk er því
framundan að halda þessari
skráningu áfram og vonandi
tekst að ná saman sem allra
flestum gullkornum meistara
Gauks, sem víða gætu leynst.
Við þessa samantekt í fyrra
naut ég einkar ljúfmannlegrar
aðstoðar Svanhildar, nágranna
okkar og Aðalbjargar Maríu,
dóttur Gauks. Það gladdi mig
mjög að þegar unnið var á síð-
asta ári að safndiski með text-
um og lögum þessa góða félaga
míns og nágranna, gat ég lagt
verkefninu dálítið lið með því að
afhenda útgefendum alla text-
ana í tölvutæku formi, og hafði
þá áður borið þá undir Gauk og
Svanhildi. Varð það til þess að
margar villur, sem slæðst höfðu
inn í prentaðar útgáfur text-
anna í áranna rás, voru leið-
réttar. Vonandi sást okkur ekki
yfir margar, því eins er með
þetta og önnur mannanna verk,
ekkert er fullkomið. Fyrir þetta
allt saman er ég þakklátur, ekki
síst vegna þess að á þessum
tíma vissi ég ekki að tónlist-
armaðurinn snjalli hafði greinst
með alvarlegan sjúkdóm.
Ég trúi á ljós, sem lýsi mér
á líf og kærleika
á sigur þess, sem sannast er
og sættir mannanna.
Þessa gullfallegu kveðju
samdi Gaukur við lagið sígilda,
Amazing Grace. Megi ósk hans
um sættir mannanna og sigur
þess sem sannast er verða okk-
ur öllum leiðarljós um ókomna
tíð.
Einlægar samúðarkveðjur úr
suð-vestri í Kvistalandinu frá
okkur Þurý til Svanhildar og til
allra annarra ástvina Ólafs
Gauks. Blessuð sé minning góðs
drengs.
Óli H. Þórðarson.
Mig langar, með nokkrum
orðum, að kveðja góðan félaga
minn til margra ára, Ólaf Gauk
Þórhallsson, og minnast hans
með virðingu. Hann var ein-
stakt ljúfmenni en þó með
ákveðnar og jafnvel ósveigjan-
legar skoðanir. Hann var mikill
listamaður en lét þó ekki mikið
á sér bera. Hann fór t.d. ekki
að fá þær viðurkenningar sem
hæfðu honum fyrr en hann var
kominn á áttræðisaldurinn. Ég
átti þess kost að vinna með
honum og það voru eftirminni-
legir tímar. Við gáfum út tíma-
ritið Póstinn á sínum tíma,
hann sem ritstjóri og útgefandi
en ég sem teiknari og blaða-
maður. Dóttir hans, Ingunn,
vann svolítið með okkur og
Svanhildur sömuleiðis. Síðar
fékk hann mig stundum til að
hlaupa í lítilsháttar viðvik. En
hann var, fyrst og fremst, tón-
listarmaður fram í fingurgóma.
Einu sinni, árið 1965, þegar við
vorum á fullu í útgáfumálunum
og hann hafði auk þess ýmsum
öðrum hnöppum að hneppa –
t.d. varðandi hljómsveitina sína
– vorum við að ganga niður
Skólavörðustíg. Honum hafði
verið falið að útsetja nýtt popp-
lag sem hann hafði aldrei heyrt,
svo við löbbuðum inn í versl-
unina Karnabæ þar sem hann
fékk að hlusta á lagið af hljóm-
plötu. Aðeins einu sinni, en það
nægði honum. Síðan löbbuðum
við niður á Mokka og hann
bauð mér upp á kaffi. Og á
meðan ég sötraði kaffið, punkt-
aði hann niður lagið og hripaði
niður útsetninguna á nótna-
pappír. Að því búnu stakk hann
verkinu í vasann og brosti
þessu ljómandi brosi sínu fram-
an í mig.
Það bjuggu margar þver-
sagnir í Ólafi Gauk. Hann var
bæði einstaklega vandvirkur og
vandur að virðingu sinni, en
samt lítillátur. Einu sinni samdi
hann gullfallegt lag, en skrifaði
ungan dægurlagasöngvara fyrir
því. Áratugum síðar var lagið
þó skrifað á Ólaf Gauk, enda
var stíllinn óumdeilanlega hans.
Reyndar voru persónuleg ein-
kenni hans ótvíræð í öllu sem
hann tók sér fyrir hendur. Ég
sakna hans og votta Svanhildi,
Ingunni, Önnu Mjöll og öðrum
aðstandendum hans samúð
mína við fráfall hans.
Þorsteinn Eggertsson.
Það var ætíð með mikilli til-
hlökkun að ég mætti í tíma til
Ólafs Gauks, fyrst í gítarnám
og seinna í tónsmíðum. Við átt-
um samleið um nokkurra ára
skeið og var þeim tíma vel var-
ið. Óli var frábær lærifaðir og
virtist finna það á sér hvað ég
ætti inni og leiddi það fram,
mér oft til undrunar, og brosti
síðan sínu einstaka brosi því til
staðfestingar að við höfðum
báðir sigrað. Hann vissi hvert
hann ætlaði og átti auðvelt með
að kalla það fram. Stundum
þurfti líka að stugga við mér og
leiða mig fram til ákveðinnar
endurnýjunar en það gerði
hann ávallt á þann hátt að við
skildum sáttir. Hann kom alltaf
vel fyrir kallaður, fullur orku
og áhugasamur fyrir hverri
kennslustund. Honum var annt
um skólann og það var ánægju-
legt að sjá hann roskinn stikla á
milli ungra nemenda með stór-
an gítar í fanginu.
Það var gaman að tala við
Óla um ýmis málefni sem við
gerðum oftast í byrjun tíma og
þannig fékk ég að kynnast per-
sónu hans og viðhorfum sem
voru skýr og heilbrigð. Það var
heldur ekki ónýtt að hafa
manninn fyrir framan sig sem
hafði afrekað svo margt í tónlist
og var tilbúinn að segja mér frá
ýmsum viðburðum úr sinni tón-
listarsögu.
Óli var samt lítillátur og
„pralaði“ ekki um eigið ágæti
né um verk sín. Ég fékk einnig
að kynnast yndislegum hjónum
sem unnu vel saman. Ég kom
stundum með upptökur sem ég
hafði gert með öðrum tónlist-
armönnum og vildi fá álit Óla
sem ætíð kallaði á Svanhildi til
að hlusta. Virðingin og traustið
þeirra á milli var einstakt og
sönn hlýja. Ég fékk einnig að
kynnast því að vera með honum
í upptökum en hann útsetti og
stjórnaði upptökum á þremur
lögum fyrir mig sem Álftagerð-
isbræður sungu. Það verður
mér ógleymanlegt hvernig hann
stjórnaði af fagmennsku og lip-
urð og alltaf stutt í brosið sem
hann sendi svo fallega fram í
kjölfar þess er hann leiðbeindi.
Samantektardiskurinn Syng-
ið þið fuglar er verðugur minn-
isvarði um Óla góðu verk og hef
ég glaður notið þess að hlusta á
tóninn sem hann skapaði með
gítarnum og altsaxófóninum.
Ég er þakklátur fyrir að hafa
rekið á sker Ólafs Gauks og
fengið að kynnast einstökum
manni sem hefur auðgað mína
lífssýn og reynsluheim.
Svanhildi og aðstandendum
sendi ég mínar samúðarkveðj-
ur.
Þormar Ingimarsson.
Morgunblaðið birtir minningargreinar endurgjaldslaust alla
útgáfudaga.
Skil | Greinarnar skal senda í gegnum vefsíðu Morgunblaðsins. Smellt
á reitinn Senda inn efni á forsíðu mbl.is og viðeigandi efnisliður valinn.
Skilafrestur | Ef óskað er eftir birtingu á útfarardegi verður greinin
að hafa borist eigi síðar en á hádegi tveimur virkum dögum fyrr (á
föstudegi ef útför er á mánudegi eða þriðjudegi).
Þar sem pláss er takmarkað getur birting dregist, enda þótt grein ber-
ist áður en skilafrestur rennur út.
Lengd | Minningargreinar sem birtast í Morgunblaðinu séu ekki
lengri en 3.000 slög. Ekki er unnt að senda lengri grein. Lengri grein-
ar eru eingöngu birtar á vefnum. Hægt er að senda örstutta kveðju,
HINSTU KVEÐJU, 5-15 línur. Ekki er unnt að tengja viðhengi við
síðuna.
Formáli | Minningargreinum fylgir formáli sem nánustu aðstand-
endur senda inn. Þar koma fram upplýsingar um hvar og hvenær sá
sem fjallað er um fæddist, hvar og hvenær hann lést og loks hvaðan og
klukkan hvað útförin fer fram. Þar mega einnig koma fram upplýs-
ingar um foreldra, systkini, maka og börn. Ætlast er til að þetta komi
aðeins fram í formálanum, sem er feitletraður, en ekki í minning-
argreinunum.
Undirskrift | Minningargreinahöfundar eru beðnir að hafa skírn-
arnöfn sín en ekki stuttnefni undir greinunum.
Myndir | Hafi mynd birst í tilkynningu er hún sjálfkrafa notuð með
minningargrein nema beðið sé um annað. Ef nota á nýja mynd skal
senda hana með æviágripi í innsendikerfinu. Hafi æviágrip þegar verið
sent er ráðlegt að senda myndina á netfangið minning@mbl.is og láta
umsjónarmenn minningargreina vita.
Minningargreinar