Líf og list - 01.10.1951, Blaðsíða 18

AÐ GERA EKKI NEITT!
eftir J. B. PRIESTLEY
ÉG DVALDIST eitt sinn í litlu húsi vinar míns
uppi í hálendum Yorkshire, um það bil tíu mílur
frá járnbrautarstöð. Þessi vinur minn fæst við
fagrar listir og er skemmtilega latur fugl. Við
höfðum verið svo heppnir að hitta á einstakt góð-
viðri, og því lögðum við af stað á hverjum morgni,
völdum fyrsta stíg, sem lá upp á lyngheiðarnar,
klifum brattann í hægðum okkar, þangað til við
komumst eitthvað um það bil tvö þúsund fet yf-
ir sjávarmál, og þar vörðum við löngum, sólrík-
um síðdögum, lágum á bakinu — og gerðum ekki
neitt. Enginn hvíldarstaður er betri en lyngheiði.
Hún er eins konar nakinn forsalur að himna-
ríki. í fábreytni hennar, sem veitir enga fljót-
tæka örvun, engan tæmandi harmleik í hljóm-
um og litum, felst dulin margbreytni í hinum hæg-
breytilegu sýnishornum af skýjum og skuggum
og lituðum röndum við sjóndeildarhringinn, sem
nægir til þess að halda huganum glaðvakandi
allan liðlangan daginn. Yfirborð lyngheiðanna,
sem er vaxið mjúku, fíngerðu hálendisgrasi á
víð og dreif, býður hverjum ró og frið. Svo af-
skekktur sem staðurinn er, svo sífellur, svo ó-
háður hann hefir verið manninum um ómuna-
tíð, og því, sem manninn varðar, hlýtur að hvíla
og hreinsa sálina. Allur skarkali heimsins drukkn-
ar í einu tilbreytingarlausu velli heiðaspóans.
Á HVERJUM DEGI þindarlaust lágum við
þarna á bakinu, horfðum upp í himininn eða
störðum í draumi á hinn fjarlæga sjóndeildar-
hring. Það er að vísu ekki alveg satt, að við gerð-
um ekki nokkum skapaðan hlut, því að við reykt-
um fimin öll af tóbaki, borðuðum brauðsneið-
ar og litlar súkkulaðistengur og drukkum úr
köldum, freyðandi uppsprettum, sem hvergi eiga
sér upptök, en streyma nokkra metra og hverfa
svo aftur. Stundum létum við einstöku athuga-
semdir falla. En sennilega komumst við eins ná-
lægt því að gera ekki neitt og tveir menn af
þjóðerni okkar geta. Við gerðum ekki neitt, ekki
svo mikið sem bollaleggingar; ekki nokkur hug-
mynd komst að í kollinum; við létum ekki einu
sinni eftir okkur að grobba af snilli okkar, sem
títt er, að tveir góðir vinir geri, sér til dægra-
dvalar, þegar þeir hittast. Einhvers staðar langt
í burtu voru vinir okkar og ættingjar að ysja og
þysa, móta og finna upp, bollaleggja, karpa,
kaupa, eyða. En við vorum eins og guðir, örugg-
lega önnum kafnir við ekki neitt, og sálir okkar
flekklausar í iðjuleysinu. En þegar við höfðum
slæpzt og slórað um hríð og gengum ofan úr
hæðardrögunum í síðasta sinn, rjóðir í framan
eins og sól, sem er að ganga til viðar, komum við
aftur inn í þennan heim manna og blaðaeigenda,
aðeins til þess að uppgötva, að við hefðum ný-
lega verið forsmáðir af hr. Gordon Selfridge.
Ekki veit ég, hvenær og hvar hann hefur verið að
forsmá okkur. Ekki veit ég heldur, hvaða gleði-
samkunda hvatti hann til þessarar umsagnar og
hlýddi á hana. Skrýtnir hlutir gerast um þetta
leyti, þegar hinir ókunnuglegu sólskinsdagar
magna sérvizku vora. Það er ekki lengra síðan en
í fyrra eða árið þar á undan, að atorkumikil mann-
persóna, sem hafði skipulagt ferðalag við leiðsögn
til meginlandsins, ráðstafaði sem beitu á hina
andlega sinnaðri menn úr hópnum, að ýmsir nafn-
togaðir rithöfundar héldu fyrirlestra á ýmsum
viðkomustöðum á ferðinni. Iiinir lánsömu ferða-
langar héldu svo af stað, og fararstjórinn stóð
við orð sín, því að viti menn — á fyrsta viðkomu-
staðnum hélt hr. dómprófastur Inge tölu yfir fólk-
inu um skemmtanafíkn nútíðarfólks. Ekki veit
ég, hvort herra Selfridge hefur verið að beina
máli sínu að hópi manna á skemmtiferðalagi eða
að alvöruþrunginni ráðstefnu sölumarkaðseig-
enda; hins vegar veit ég fyrir víst, að hann hat-
aði leti meira en nokkuð annað undir sólinni og
taldi hana mestu synd í heimi. Ég hygg líka, að
hann hafi kveðið upp einhvem dóm yfir mönn-
um, sem sóa tímans arði, en ég hefi gleymt, hvaða
ástæður og dæmi hann benti máli sínu til sönn-
unar, og í frómleika sagt, myndi ég telja það sví-
virðilega tímasóun að reyna grafast fyrir það.
Hr. Selfridge nefndi okkur ekki með nafni, en
tæpast er hægt að efa, að hann hefur haft okk-
ur í huga í árás sinni á tímasóun. Ef til vill hef-
ur hann haft hræðilegar sýnir af okkur, þar sem
18
LÍF og LIST