Teningur - 01.10.1989, Blaðsíða 19

IAN McEWAN
HUGLEIÐINGAR APANS
Peir sem boröa spergil þekkja keim-
inn sem hann Ijáir þvagi. Honum
hefur veriö lýst sem skriðdýrslegum,
sem viöbjóöslegri ólífrænni fýlu eða
sterkum, kvenlegum ilmi ... æsandi.
Vissulega vekur hann grunsemdir um
kynferðislegt athæfi á milli ævintýra-
legra vera, kannski frá framandi landi
eöa annarri plánetu. Pessi fjarræni
ilmur er Ijóöskáldum verðugt verkefni
og ég skora á þau aö horfast í augu
viö skyldur sínar. Allt þetta ... formáli
í því augnamiði aö þú sjáir mig þegar
tjaldið fellur þar sem ég stend míg-
andi og hugleiði í lítilli og allt of heitri
kytru við hliðina á eldhúsinu. Vegg-
irnir þrír, sem fylla sjónrúm mitt, eru
rnálaðir í skærrauðum lit, skreyttir af
Sally Klee þegar allt lék í lyndi og hún
lét sér annt um slíka hluti. Máltíðin,
sem leið í dauðaþögn og ég er
nýstaðinn upp frá, samanstóð af
niðursoðnum matvælum af ýmsu tagi,
kjötbúðingi, kartöflum, spergli, allt
borið fram við stofuhita. Það var Sally
Klee sem opnaði dósirnar og hellti úr
Þeim á pappadiskana. Nú dvel ég á
klósettinu mínu og þvæ mér um
hendurnar áður en ég príla upp á
vaskinn og horfi með geispa á andlit
rnitt í speglinum. Er rétt að skilja mig
ótundan?
Ég kem að Sally þar sem ég skildi
yið hana. Hún situr í fúkkalegu Ijóshafi
i borðstofunni og leikur sér með
Þrunnar eldspýtur. Eitt sinn vorum við
elskendur, bjuggum næstum því eins-
°9 hjón, nema bara hamingjusamari
en flest hjón. Síðan tók henni að leið-
ast hátterni mitt og ágengni mín jók á
vanlíðan hennar. Nú búum við hvort í
sínu herberginu. Sally Klee lítur ekki
upp þegar ég geng inn í stofuna og
ég sveima á milli hennar stóls og
míns; diskarnir og niðursuðudósirnar
á sínum stað fyrir framan mig.
Kannski er ég alltof pattaralegur til að
vera tekinn alvarlega, handleggir
mínir einum of langir. Með þeim teygi
ég mig og strýk mjúklega yfir glóandi
svart hárið á Sally Klee. Ég finn hitann
frá höfuðkúpu hennar undir hárinu
sem snertir mig, svo lifandi en dapurt.
Þú hefur kannski heyrt getið um
Sally Klee. Fyrir tveimur og hálfu ári
gaf hún út skáldsögu sem sló í gegn.
Sagan segir frá konu sem reynir að
verða ólétt og sárum vonbrigðum
hennar. Frá læknisfræðilegu sjónar-
miði er ekkert að henni, heldur ekki
að manninum hennar eða bróður
hans. Samkvæmt Times Literary
Supplement er þetta saga sögð af
„fágaðri yfirvegun". Aðrir ritdómarar,
sem mark er á takandi, voru ekki eins
jákvæðir, en fyrsta árið seldust
þrjátíuþúsund innbundin eintök og nú
eru um tvöhundruðogfimmtíuþúsund
farin í kilju. Hafirðu ekki lesið bókina
hlýturðu að hafa séð kápuna á kiljunni
þegar þú kaupir þér dagblað á
brautarstöðinni. Mitt í ófrjórri eyði-
mörk krýpur nakin kona á hné með
andlitið grafið í höndunum. Síðan
hefur Sally Klee ekki skrifað staf.
Mánuðum saman hefur hún setið
daglangt við ritvélina og beðið. Ef frá
eru taldar villtar tarnir í lok hvers dags
er ritvélin hennar hljóð. Hún man ekki
lengur hvernig hún fór að því að skrifa
fyrstu bókina sína, hún segir ekki
skilið við það sem hún kann en vogar
sér ekki að endurtaka sig. Hún hefur
tíma og peninga og á fínt hús þar sem
hún er að veslast upp, ringluð í ráð-
þrota leiða og bið.
Sally Klee leggur hönd sína á hönd
mína þegar ég strýk yfir höfuð
hennar, annað hvort til að afstýra hlýju
minni eða jánka henni - hún hallar
höfðinu fram og ég sé ekki andlit
hennar. Af því ég veit ekki neitt sætti
ég mig við að halda í hönd hennar en
nokkrum sekúndum síðar falla
hendur okkar slyttislega niður með
síðum. Ég segi ekkert en einsog hinn
fullkomni vinur tek ég til við að fjar-
lægja diska og hnífapör, dósir og
dósahnífa. Til að sannfæra Sally Klee
um að ég sé hvorki sár né fúll yfir
þögn hennar blístra ég „Lillibulero“
glaðlega á milli tannanna, svipað og
Tóbías frændi í verki Sternes þegar
hann er stressaður.
Einmitt þannig. Ég raða diskunum
upp í eldhúsinu og það liggur við að
fúllyndi mitt beri blístrið ofurliði. En
þrátt fyrir neikvæðar hugsanir byrja ég
að búa til kaffi. Að hætti Balzacs vill
Sally Klee að blandað sé saman að
minnsta kosti fjórum mismunandi
tegundum bauna en ævisögu hans
las hún í ríkulega myndskreyttu bindi
á meðan hún fór yfir prófarkir af fyrstu
skáldsögunni sinni. Við tölum alltaf
um fyrstu skáldsöguna hennar. Baun-
irnar verður að vega af nákvæmni og
mylja með höndunum - verkefni sem
hentar líkamsbyggingu minni einkar
vel. Mig grunar að í laumi trúi Sally
17