Teningur - 01.10.1989, Blaðsíða 37

GARÐAR BALDVINSSON
AÐ LESA ILM
Það er ekki fyrr en ég er kominn heim
og búinn að laga kaffi að minningin
ryður sér til rúms í höfði mér. Eigin-
lega ekki fyrr en ég helli kaffinu í
bollann. Samt er það ekki beinlínis
minning heldur ógreinileg tilfinning,
næfurþunnt andrúmsloft sem liðast
mjúklega í kringum mig. Vit mín ná
engum tökum á því og vitund mín
horfir ráðalaus á það en reynir af
fremsta megni að kalla fram einhverja
vísbendingu, einhverja handfesti í
þessum rjúkandi ilmi sem svo gagn-
tekur mig. Það má líklega einu gilda
hver uppsprettan er en þó er hugur
minn sem á nálum yfir þessari óvissu,
þessari hvimleiðu ráðgátu. í gegnum
slæðuna grillir í mynd af konu. Mjög
óljósa mynd sem minnir á dís úr
lampa Aladdíns en það kann að or-
sakast af blæjunni sem hjúpar minn-
inguna. Þessi mynd kemur oft, man
ég, einmitt þegar ég helli í bollann. Ég
veit að þetta er kona, og hvaða kona
þetta er. Salóme heitir hún, og í
áranna rás tekur hún einhvern veginn
á sig æ villtari mynd í huga mér. Hún
þokar ævinlega um leið og ég set
sykurinn út í og hverfur einsog hún
gufi upp þegar ég hræri þessari einu
skeið í kaffið. Eftir því sem minningin
um Salóme þokar lengra inn í fortíð-
ma því ásæknari en um leið óljósari
og brenglaðri verður þessi mynd. Það
er því ekki að ástæðulausu sem ég
verð æ fastari fyrir í viðbrögðum
mínum og hræri sem skjótast í um
,eið og ég hristi ofurlítið höfuðið og
Segi við sjálfan mig að þetta sé bara
rninning, bara Salóme. En nú bregður
svo við að hún einsog birtist í iðusog-
inu í bollanum og einsog hún stígi
upp með rjúkandi ilminum; stígi fram
svo að segja alsköpuð. Þótt ég hristi
höfuðið og depli augunum þá dugir
það hreint ekki; blæjunni er svipt;
blákaldur veruleikinn blasir við;
Salóme stendur mér nakin fyrir
sjónum. Ég stari sem dáleiddur á
þetta undur sem gerst hefur um
hábjartan dag. Á milli okkar er dula úr
hvítu hýjalíni sem gerir hana í senn að
meiri freistingu og meiri ógn. Hún
deplar ekki auga heldur horfir á mig
tælandi í öðru og fráhrindandi í hinu.
Þandir nasavængirnir yfir hörkulegum
vörunum villa mér sýn og ég teygi út
aðra höndina en hún nálgast ekki
þessa tálsýn. Ég spyr óviljandi hvað
hún vilji. Hún hvíslar einhverju í eyra
mér sem ég heyri ekki þótt það
endurómi í höfði mér og syndi þar um
ómælisgeim svo mig hálfsundlar. Hún
hefur ekki nálgast mig þótt hún haldi
áfram að hvísla svo undurblítt í eyra
mér, „höfuð þitt, “ að ég legg við
hlustir og greini frekari orðaskil í
þessari blámóðu, „einsog það leggur
sig." Línið leggst þétt að líkama
hennar óraunverulegum og þéttist
svo stinnar geirvörturnar þrýstast út í
duluna sem nú er orðin flík og af því
hún flíkar aðeins höfði, höndum og
fótum spennist ég upp en Salóme
sest niður.
„Þú varst nú nokkuð góður elsk-
hugi,“ segir hún og brosir einsog
fræg mynd.
Það glamrar óljúft í höfði mér þegar
þessi kvikmynd blandast bergmálinu.
Af einhverjum ástæðum hlær hún
glettnislega og bætir við, „en þú
kannt ekki að elska.“
Hún teygir sig heimarík eftir kaffi-
könnunni og hellir sér í bolla sem ég
vissi ekki fyrr að hefði verið þar.
Síðan hallar hún sér aftur í stólnum,
krossleggur fagra fótleggi sína og
spyr einsog hún sé alls ekki nein
draumadís: „Áttu engan góðan djass
á fóninn?"
Mig rekur í rogastans. Ekki svo
mjög yfir spurningunni, heldur mest
af því að þessi minning er orðin
heldur raunveruleg og ekki síður
sjálfráð. Hún fer sínar eigin leiðir líkt
og ég komi þar hvergi nálægt. En til
að friða hana og losa um mína eigin
spennu stend ég upp og set plötu á
fóninn. Þegar ég er sestur rennur allt
í einu upp fyrir mér að þetta er eina
djassplatan sem ég á og að hún er
gjöf frá Salóme. Saman við hægan
óðinn seytlar mistruð og loftkennd
minning um setu á kaffihúsi með
Salóme, óháð tíma og svo margend-
urtekin að það er engin leið að finna
henni afmarkaðan stað eða tíma
heldur líkist hún meira yfirbragði,
óljósri Ijósmynd eða jafnvel þoku-
kenndri hugmynd. Henni fylgir sýn af
okkur sitjandi hvort gegnt öðru eða
hlið við hlið, hlæjandi eða talandi eða
í eldheitum faðmlögum þar sem tvær
verur bráðna saman í mót hins full-
komna veruleysis.
„Þú átt í eilífum vandræðum með
þessa stóru drauma. Þeir eru líklega
allt of stórir. Það þyrfti einhverja goð-
kynjaða veru til að gera þá að veru-
35