Birtingur - 01.07.1956, Blaðsíða 10

FRANZ KAFKA:
Ellefu synir
Ég á ellefu syni.
Fyrsti sonur minn er heldur lítill fyrir mann
að sjá, en alvörugefinn og skynsamur. Þrátt
fyrir það hef ég ekki miklar mætur á honum,
enda þótt mér sé annt um hann eins og önnur
börn mín. Mér finnst hann of einfaldur í hugs-
un. Hann lítur hvorki til hægri né vinstri og
eltir skottið á sjálfum sér.
Annar sonur minn er fríður sýnum, grann-
vaxinn og vel limaður. Það er unun að sjá
hann skilmast. Hann er einnig skynsamur og
auk þess mjög veraldarvanur. Hann hefur far-
ið víða. Þessvegna eru átthagarnir honum
hjartfólgnari en þeim sem aldrei hleyptu
heimdraganum. Annað er þó þyngra á met-
unum í þessu tilliti en ferðir hans. Það er
eitthvað óviðjafnanlegt í fari hans sem allir
hlytu að viðurkenna, ef þeir ætluðu t. d. að
leika það eftir honum, hvernig hann stingur
sér til sunds mjúkt og fimlega. Ef til vill
mundi þeim endast kjarkur fram á hrettis-
brúnina, en í stað þess að steypa sér fram
af mundi þeim falla allur ketill í eld, fóma
höndum og biðjast afsökunar.
Og þrátt fyrir allt þetta (ég ætti eiginlega
Rit hans hafa haft geysimikil áhrif á nútímabók-
menntir. Efni þeirra er að mestu sótt í ævi hans
sjálfs. Lýsing á misskilningi þeim, sem rís upp milli
einstaklingsins og umhverfis hans, er rauði þráð-
urinn í ritum hans. Hann lýsir hinum óumflýjan-
lega harmleik lífsins á táknrænan hátt.
Margir nútímahöfundar hafa sungið Kafka lof.
André Gide segir: „Eg er ekki viss um, að hvoru ég
dáist meira, hinni natúralistísku lýsingu hins óraun-
verulega heims, sem verður raunverulegur vegna
þess hve hárfínar og nákvæmar myndir hann
að þakka guði fyrir að eiga annan eins son)
fellur mér ekki alls kostar við hann. Hann
drepur tittlinga með vinstra auga, sem er
eilítið minna en hið hægra. Það er vissulega
aðeins óverulegt lýti, sem gerir hann meira að
segja ennþá dirfskufyllri á svipinn. Engum
kæmi til hugar að núa honum því um nasir
jafn dulur og ómannblendinn og hann er. En
ég faðir hans geri það. Það er auðvitað ekki
þetta líkamslýti er veldur mér sársauka, held-
ur einhver samsvarandi þáttur í sálarlífi hans,
eitthvað görótt í fari hans, eitthvað sem
kemur í veg fyrir að hæfileikar hans nái full-
um þroska og ég einn kem auga á. En ein-
mitt að þessu leyti sver hann sig í okkar ætt,
því að þessi Ijóður er einmitt ættgengur, er
aðeins mjög áberandi hjá þessum syni mín-
um.
Þriðji sonur minn er einnig fríður sýnum,
en þó þann veg sem mér gezt lítt að. Það er
einhver yfirlætislegur glæsileiki. Hann hefur
viprur um munninn, dreymandi augu, höfuð,
sem nýtur sín aðeins við skrautlegt baksvið,
tilgerðarlegan fótaburð, þaninn brjóstkassa
og hendur, er hef jast léttilega en lyppast óðar
aftur niður. Og þar að auki skortir raddhljóm-
inn fyllingu; hann blekkir sem snöggvast svo
að menn leggja við eyru, en verður hljóm-
laus áður varir. Enda þótt allt mæli með því
að ég haldi þessum syni mínum fram, er mér
þó kærast að sem minnst beri á honum. Sjálf-
ur tranar hann sér ekki fram, ekki af því að
dregur upp, eða hinum djörfu og öruggu tökum
hans, þegar hann lýsir hinu leyndardómsfulla".
Hinn ágæti enski þýðandi Kafka, gagnrýnandinn
Edwin Muir, segir: „Enginn rithöfundur á okkar
tímum, tímum Rilkes og Prousts, hefur jafn
óbrigðul einkenni snillings og Kafka. Hann er
algerlega heilsteyptur í list sinni, og öll iistbrögð,
sem hann notar, svara nákvæmlega tilgangi sínum
og því sem hann ætlar sér að segja.“
J. E.
8