Birtingur - 01.12.1957, Blaðsíða 41

skáldið er misheppnuð, bæði sem fyndni og
ádéila. I Hildigunni er dramatísk sálskyggni,
missir þó marks í lokin, en sú saga hefur
sína góðu kosti. í sama flokki nefni ég vel
gerða sögu, tragíkómíska, sem heitir Blóm.
Yfir landamærin er líka þokkaleg saga. Sinu-
strá og Samtíðaráhrif eru af sama toga
spunnar og síðastnefndu sögurnar tvær.
Þær eru allar um „olnbogabörn þjóðfé-
lagsins", eins og svo hjartnæmlega er oft
að orði komizt. Efnið er útþvælt, ádeilan
ekki sterk, en myndirnar nokkuð skýrar og
athyglisverðar. Gaman að lesa þessar sögur,
víða komizt vel að orði, en listaverk eru
þetta ekki. Erfingjar landsins er ótrúlegasta
saga bókarinnar. Sonur er mér fæddur cr
riss í nýtízkulegum hugrunustíl, sama máli
gegnir um lokasöguna Sólargeisla í myrkri.
Þær auka ekki hróður höfundar síns.
Þá er mál að víkja að þeim sögum bókar-
innar, sem hinir kröfuhörðu mega láta sér
vel líka. Fjögur augu er sú þeirra, sem hnit-
miðuðust er, þar kýs maður hvergi línu að
hagga. Þetta er ógleymanleg mynd. Sama
máli gegnir um Sumarmorgun, örlagasaga,
sterk í einfaldleik sínum, vinnubrögð góð-
skáldi samboðin. Og 1 húsi líkkistusmiðsins
stendur að minnsta kosti jafnfætis öllum
verðlaunasögum, sem ég man eftir í svipinn,
ekki alveg gallalaus fremur en þær, en að
flestu leyti prýðilega gerð, efnið líka nær-
stætt og flestum hugleikið.
Þetta er þriðja smásagnabók Friðjóns á
tæpum tólf árum. Úr þeim öllum mætti þegar
velja nokkrar úrvalssögur, og ef hann heldur
áfram sem bezt horfir, mætti á fimmtugsaf-
mælinu hans setja saman bók, sem lengi
myndi uppi , _r..
Jon ur Vor.
ALLRA VEÐRA VON
Jóhannes Helgi: Allra veðra von —
sex sögur. Setberg. Reykjavík 1957.
Islendingar eru miklir sagnamenn í dag,
enda stendur frásagnarlist þeirra á gömlum
merg. En það er ekki vandalaust að segja Is-
lendingum sögu og komast skammlaust frá
því. Sagnhefðin er strangur mælikvarði, sníð-
ur þröngan stakk.
Þær sex sögur, sem eru í bók Jóhannesar
Helga, eru allmisjafnar að gæðum. Það er
nokkur galli á litlu sagnasafni, því lesandinn
freistast til að halda, að höfundurinn hafi
hlaupið á sig, ekki hugsað ráð sitt nógu
vel, farið of snemma til útgefendanna. Það
er skylda þeirra, er segja sögur, að láta ekki
frá sér fara nema það allra bezta, sem þeir
eiga. Yfir hinu eiga þeir að þegja.
Sögum þessum má skipta í þrjá flokka eft-
ir efnismeðferð: fyrsti flokkurinn er óper-
sónulegar frásagnir, annar sögur, þriðji ævin-
týri. I fyrsta flokknum eru „Stormur" og
„Blóð í morgunsárinu.“ Vafasamt er að þess-
ar frásagnir eigi heima í sagnasafni (enda
tekur höfundurinn fram í formála, að hann
líti svipuðum augum og ég á síðarnefndu
frásöguna). Söguþráður þeirra er óljós, að-
allega vegna stóryrðanna í lýsingum á nátt-
úruhamförum, og persónur hverfa í þoku og
skugga af líkum ástæðum, verða aukaatriði.
Þetta tvennt, ljós söguþráður og skýrar per-
sónur, er þó nauðsynlegt hverri sögu. Orðin
má spara, einkanlega þó í smásögum. I öðr-
um flokknum eru „Nikolja“, „Róa sjómenn"
og „Svarti sauðurinn.“ Sagan „Róa sjómenn“
Birtingur
35