Birtingur - 01.06.1959, Blaðsíða 24

Hjörleifur Sigurðsson:
BROT ÚR MINNISBÖK 1957
Á Parísarárunum skrifaði ég nokkrar línur um hverja mynd, sem ég
málaði. Aðferðin var ósköp einföld. Þegar verki var lokið festi ég
á pappírsörk athugasemdir um það ásamt sýnishorni af litunum, er
ég hafði notað til að koma myndinni saman. Mig minnir, að blöðin
í þessari minnisbók hafi verið orðin tuttugu og sjö talsins en eftir
tveggja eða þriggja ára geymslu lentu þau öll í bréfakörfunni. Ef til
vill gæti ég grætt eitthvað á því nú að beita svipaðri aðferð til að
íhuga og meta ástandið. svo að ég komist úr klípunni, hugsi skýrar,
máli ferskari og raunverulegri myndir, því að það er eftirsóknar-
verðast.
Dagurinn í gær fór raunar til einskis en þessar vikur, sem voru að
ííða færðu mér óyggjandi sönnun um það, að málarinn verður alltaf
öðru hverju að byrja á nýjan leik. Eða með öðrum orðum: þurrka
gersamlega út andlitið, sem hann hefur verið að draga upp og gera
fyllra og dýpra jafnvel árum saman, ef hann þá á annað borð vill
taka nokkrum framförum. Horfi hann í þessa átt — og það hlýtur
hann að gera, ef hann á í fórum sínum einhverjar myndir, sem hon-
um þykir verulega vænt um — hverfur gamla andlitið aldrei úr huga
hans, því að í mótun þess liggur reynsla hans fólgin. Að breyting-
unni lokinni stendur hann uppi slippur og snauður að því er virðist
en samt miklu stæltari og hæfari til að glíma við ný verkefni.
Hugleiðingarnar í gær má ekki misskilja. Ég var ekki að hvetja til þess,
að málarinn breytti andliti sínu á sama hátt og leikari íklæðist nýju
gervi með hverju sjónleikshlutverki. Umskiftin verða að gerast á
sama hátt og þegar trúlaus maður frelsast óvænt án þess að hægt
sé að skýra það með viljaákvörðun. Hin nýja mynd verður að spretta
upp úr pensildráttunum við vinnuna sjálfa og vaxa með henni. Málaii,
sem hefur t. d. haldið mjög fast í einfalda byggingu og púrítönsk form
uppgötvar, að hann er farinn að hafa tilhneigingu til að draga upp
flóknari grind en áður. Þessari tilhneigingu fylgir hann fast eftir,
ef honum finnst hún hrinda af stað lífrænni heildarmynd forma miðað
við óhjákvæmilega fjarlægð og íhugun. Ég legg áherzlu á í þessu
sambandi, að gerður sé greinarmunur á duttlungum eða stundarhrifn-
20
Birtingur