Birtingur - 01.06.1966, Blaðsíða 3

JÓN ÓSKAR: ATHUGASEMDIR VIÐ UNDARLEGA RITSMÍÐ
Oft hef ég undrazt það að sjá í íslenzkum
blöðum Og' tímaritum greinar um bókmennt-
ir, þar sem burðarásarnir eru vaðall, illgirni
og hleypidómar. Einkum á þetta við um árás-
argxeinar sem tíðkað hefur verið í mörg ár
að skrifa um ákveðinn hóp ljóðskálda, þ. e.
svonefnd atómskáld. Margar þessara ritsmíða
hafa verið á þá lund að skáldin hafa ekki álitið
þær svaraverðar, enda höfundar þeirra sýni-
lega illa að sér í bókmenntum og unnt að af-
saka óhróðursskrif þeirra með orðunum' því
eru fífl, að fátt er kennt. Annað mál er það
þegar lærðir menn taka að skrifa um íslenzkar
bókmenntir á þann hátt sem þeir hafi gengið
í skóla hjá þessum fávísu þrösurum og níð-
höggum ljóðsins, en það er einsog allt geti
gerzt á þessu forna útskeri sem maður hélt að
væri komið í allgóð tengsl við umheiminn,
þannig að menn þyrftu ekki að vera einsog
afdalafólk 1 menningarháttum eða hefðu að
minnsta kosti hugmynd um að eitthvað væri
hinumegin við fjallið. Nú veit ég ekki hvort
það er skáldum til hróss að láta úthúða sér
árum saman, án þess að berja frá sér, en þegar
svo djúpt er tekið í árinni sem Kristinn E.
Andrésson gerir, lærður maðurinn, í grein
sinni „Bókmenntaárið 1965“ (Tímarit Máls
og menningar 1. h. 1966), þá færist skörin upp
í bekkinn og grjóthríðin kemur úr þeriri átt
sem sízt var slíkrar sendingar að vænta. Get
ég ekki stillt mig um að bera hönd fyrir höfuð
mér og félögum mínum, fyrst engir aðrir verða
til þess, því mín kynslóð er það sem Kristinn
sker niður við trog, hann beinir geiri sínum
að okkur, sem höfum hlotið uppnefnið atómJ
skáld.
Pað er ekki lítið sem menn færast í fang, þeg-
ar þeir ráðast á heila skáldakynslóð og dæma
liana út í yztu myrkur, og menn leggja varla í
slíkt án þess að hafa eitthvert tilefni, eitthvert
yfirskin. Tilefni Kristins nefnist „hinar nýju
ádeilubókmenntir“ eða „hinir nýju ádeiluhöf-
undar". Nokkrir höfundar eru settir á svið,
fjallað um þá í löngu máli, reynt að gera þá
að stórmennum bókmennta, hver höfundur
fær jafnvel sinn kafla í greininni, því þetta er
löng grein, en til hliðar eru atómskáldin í
móðu, varazt er að nefna nöfn þeirra, þau eru
einunigs vegin og léttvæg fundin í saman-
burði við hina stórkostlegu ádeiluhöfunda.
„Form skáldskapar hefur mjög verið til um-
ræðu undanfarna áratugi“ segir hinn vísi
greinarhöfundur. Og síðan fer hann að fjalla
um formið. Hann telur það eðlilegt að Hall-
dór Kiljan, Þórbergur og Steinn skyldu velja
sér nýtt form. Það leiddi „af breyttu þjóðfé-
lagslegu inntaki“. En um atómskáldin gegnir
allt öðru máli. Þeirra form getur vitaskuld
ekki leitt af „breyttu þjóðfélagslegu inntaki".
Um þau segir hinn vísi maður: „Seinna leiddi
birtingur
1