Húsfreyjan - 01.10.1967, Blaðsíða 19

Lögfræðingur
svarar
Frú AuSur Þorbergsdóttir lögfrœöingur hefur góSfúslega orSiS viS þeim
tilmælum ritstjórnar Húsfreyjunnar, uS svara lögfrœSilegum
spurningum, sem konum liggur á hjarta aS vita svör viS. Fyrsta
spurningin og svariS birtist í þessu blaSi. Ritstjórnin mun taka viS fyrir-
spurnum frá lesendum og frú AuSitr svara þeim, eftir þvi sem tími
hennar leyfir. Kunnum viS henni miklar þakkir fyrir og vonum aS les-
endúr notfœri sér þetta tœkifœri sem bezt.
(AuSur Þorbergsdóttir er Reykvíkingur aS œtt, fœdd 1933, lauk lögfrœöi-
prófi áriS 1958 og starfar sem fulltrúi hjá borgardómaranum í Reykjavík.)
„Hver <>;• mismunurinn á réttarstöSu
giftrar konu og konu, sorn býr í
óvígSri sambúS?“
Ef svara ætti spurninjíu þessari ítarlega ])á
yriNi ])ai\ mjiig langt mál. Mun ég því að-
oins minnast á |)aft' lielzta. Um réttarstöðu
fólks, sem býr ógift saman, er lítiS fjallaS
í lögum okkar. Lög nr. 39 frá 1921 fjalla
um stofnun og slit lijúskapár. í lögum nr.
20 frá 1923 er fjallaS um fjármál lijóna,
sem gengu í lijúskap eftir 1. janúar 1924,
en um fjármál lijóna, sem gengu í bjú-
skap fyrir þann tíma er fjallað í lögiim
nr. 3 frá 1900. Þar sem bér á eftir er
minnst á fjármál bjóna, þá er þar miðaS
viS lög nr. 20 frá 1923.
Fjúrmál
í lögum nr. 20 frá 1923 er gerl ráð fyrir
því að um hjúskapareign og séreign geti
verið að ræða. Um séreign getur verið að
ræða í eftirfarandi tilfellum: 1 fyrsta lagi
geta lijón ákveðið það með kaupmála, að
vissar eignir þeirra skuli vera séreign ann-
ars þeirra. í öðru lagi verða gjafir séreign,
ef gefnar eru öðru hjóna með því skilvrði
IIÚSFREYJAN
að þær skuli vera séreign þess. Sama máli
gegnir um arf, liafi arfleiðandi látið svo
umniælt í erfðaskrá. í þriðja lagi verðnr
það séreign, sem kemur í stað þeirra verð-
mæta, sem bér bafa verið talin.
Meginreglan er sú, að eignir hjóna skuli
vera hjúskapareign þeirra. 1 því, sem bér
fer á eftir, er við þá reglu miðað nema
annað sé tekið fram.
Við giftingu öðlast bvort bjóna lijii-
skaparrétt yfir öllu því sem liitt á við gift-
inguna eða eiguast síðar, að svo miklu
leyli, sem það er eigi séreign. Hjúskapar-
réttur veitir livoru bjóna um sig lieimild
til |)ess að takmarka nokkuð ráðstöfunar-
rélt liins yfir bjúskapareign hans. T. d.
má bvorngt lijóna, án samþykkis bins, selja
eða veðsetja fasteign sína, búi fjölskyldan
á eigninni eða sé bún notuð við atvinnu-
rekstur beggja bjónaniia eða annars. Sama
gildir um innbú bjónanna. Þessi réttindi
öðlast kona yfir eignum manns síns við
giftingu og sama rétt öðlast maðurinn yfir
eignum bennar. Við sambúð öðlast fólk
engin sambærileg réttindi. Aftur á móti
getur l'ólk, sem býr saman ógift, gefið eða
afsalað bvort öðru einliverjum eigmim sín-
um. Um þetta myndu þá gilda sömu regl-
13