Íslenzk tunga - 01.01.1961, Blaðsíða 68
HERMANN PÁLSSON
Forfeður Erplinga
ÍLANDNÁMU og Laxdæla sögu er getið um Erp Meldúnsson, sem þá
af Auði djúpúðgu Sauðafellslönd milli Tunguár og Miðár í Döl-
um. Við hann eru kenndir Erpsstaðir. í Sturlubók eru afkomejidur
hans nefndir Erplingar, og yfirleitt bera frásagnir þessara rita það
með sér, að vegur hefur þótt að ætterni hans.
Laxdæla saga getur ekki um móðurnafn Erps, en sögu þessari og
Landnámu ber saman um, að hann hafi verið sonur Meldúns jarls.
Landnáma getur þess enn fremur, að Meldún þessi hafi verið jarl af
Skotlandi og fallið fyrir Sigurði jarli ríka, sem réð yfir Orkneyjum.
Um móðurætt Erps hermir Landnáma, að hann væri sonur Myrgjal-
ar dóttur Glíómals írakonungs, og hafi Sigurður jarl tekið þau
mæðginin að herfangi og þjáð.
Af Landnámu verður því eindregið ráðið, að Erpur hafi verið
keltneskur í báðar ættir. Meldún (Maeldúin) er algengt nafn með ír-
um og tíðkaðist að sjálfsögðu með hinum gelísku-mælandi íbúum
Vestur-Skotlands frá fornu fari. Má telja það sennilegt, að svo miklu
leyti sem slíkum frásögnum verður treyst, að Meldún þessi hafi ríkl
einhvers staðar á Vestur-Skotlandi. Erpur er að öllum líkindum pétt-
neska heitið Erp, fremur en norræna nafnið. En Erps-heitið kemur
fyrir í péttneskum höfðingjaættum fyrir og um víkingaöld. Að sjálf-
sögðu var norræna nafnið svo svipað því að hljómfalli, að ekki er
unnt að fullyrða um upptök þess. Hins vegar bendir ætterni Erps
Meldúnssonar og fæðingarland eindregið til þess, að foreldrar hans
hafi valið honum péttneskt fremur en norrænt heiti. Og í þessu sam-
bandi er enn vert að geta þess, að írsk mannanöfn koma fyrir í pétt-
neskum konungaæltum á 9. öld, svo að vel má vera, að Meldún hafi