Vera - 01.02.1983, Blaðsíða 34

Anna Margrét Ólafsdóttir
og María Heiðdal:
Ungbarnið
Iðunn, 1982
Nýlega kom út hjá bókaforlaginu Iðunni
bókin Ungbarnið, sem mig langar að vekja
athygli á. Hún er skrifuð af hjúkrunarfræð-
ingunum Önnu M. Ólafsdóttur og Maríu
Heiðdal, sem báðar hafa starfað við ung-
barnaeftirlit. Bókin ber þess merki að
þarna eru að verki konur, sem þekkja þarf-
ir ungra foreldra við íslenskar aðstæður.
Bókin svarar á fordómalausan hátt flestum
spurningum sem ungir foreldrar eru að
velta fyrir sér.
Fyrst er fjallað um rneðgöngutímann og þar
er skýrt á einfaldan hátt frá ýmsum ein-
kennum, sem konur finna fyrir.
Kaflinn foreldrahlutverkið lýsir því sem
margir huga ekki að í fyrstu en þörf er á að
velta fyrir sér í tíma, því að margt breytist
þegar nýr einstaklingur kemur í fjölskyld-
una.
Þarna er að finna upplýsingar er varða dag-
Iega umönnun barnsins og einmitt þau
vandamál sem vefjast fyrir mörgum. Einnig
eru ráð og leiðbeiningar um hentugan
klæðnað og útiveru barna.
Kaflarnir um þroska barnsins, leiki og leik-
þörf, málþroska og örvun og umhverfi eru
allt mjög greinargóðir kaflar, sem lýsa
þroska og þörfum barna fyrstu tvö árin og
svara flestum spurningum foreldranna og
auka skilning þeirra á þroska og þörfum
barna. Til dæmis hef ég ekki áður séð í
bókum neitt um málþroska barna fyrr en
þarna. Einnig er vaxtarlínurit, sem foreldr-
ar geta sjálfir skráð inn lengd og þyngd
barnsins.
Kaflinn um brjóstagjöfina veitir fróðleik
um starfsemi mjólkurkirtlanna, næringar-
gildi mjólkurinnar, hvað best er að gera til
að auðvelda brjóstagjöf og um þá erfiðleika
sem upp koma hjá flestum.
I kaflanum um mataræði er að finna leið-
beinjngar um fæðuval fyrir börn fram á
annað ár, og gefin einföld ráð til að laga
barnamat heima. Einnig um helstu melt-
ingartruflanir barna og hvernig bregðast
skuli við þeim. Aftast í bókinni er tafla um
smitsjúkdóma. Þar er lýst einkennum
þeirra og hvað beri að gera í hverju tilviki.
Hér er aðeins drepið á það helsta í bókinni
en margan annan fróðleik er að finna. Ég
álít að bók þessi eigi eftir að koma að mikl-
um notum og svara spurningum margra.
Það er ómetanlegt að höfundarnir eru
íslenskir og hafa unnið viö að leiðbeina for-
eldrum.
Ég hef ekki áður séð slíka bók. Auk þess er
bókin óvenju ódýr.
Ég vil þakka Önnu Margréti og Maríu fyrir
góða bók, sem kemur mörgum að góðum
notum.
Hólmfríður R. Árnadóttir
„Stand we at last“
Zoe Fairbairns
Alltaf öðru hvoru sér maður í erlendum
blöðum dóma eða fréttir af nýjum bókum
og óskar sér að þær væru þegar komnar til
landsins. Ein slík er ný bók eftir enska rit-
höfundinn Zoe Fairbairns, þekktan kven-
rithöfund í heimalandinu. Bókin kom út í
síðasta mánuöi. Þetta er skáldsaga og ber
nafnið „Stand We At Last“ sem gæti
mögulega heitiö „Loksins hnarreistar" á
íslensku. Bókin telur einar 600 blaðsíður
og rekur sögu fimm kynslóða kvenna allt
frá niiöri síðustu öld fram til ársins 1972.
Það sem hér fer á eftir er að mestu endur-
sagt úr enska dagblaðinu The Guardian en
grein í því blaði sagði frá bókinni og flétt-
aði inn í orðum Zoe sjálfrar.
„Mig langaði til að skrifa skemmtilega
sagnfræðilega skáldsögu handa fólki, sem
hefur gaman af slíkum bókmenntum. Og
sérstaklega langaði mig til að skrifa slíka
skáldsögu vegna þess að mér finnst oft sem
konur hafi litla tilfinningu fyrir sinni arf-
leifð. Viö þurfum að ýta undir meðvitund
okkar á hinu liðna svo við getum lært af
því. Það voru ekki nútímakonur sem fundu
upp feminismann."
Zoe var í þrjú ár að skrifa bókina. Skrifin
kostuðu miklar kannanir á sögulegum bak-
grunni og tíðaranda hvers tímabils eins og
gefur að skilja með slíka bók. Sagan er fyrst
og síðast saga kvenna, sem eru að berjast
fyrir jafnrétti og frelsi. Höfundurinn notar
venjulega atburði í lífi kvennanna, hjóna-
band, barnsburð o.þ.h. til að sýna þá bar-
áttu, sem þær áttu í gegn lögum og viðhorf-
um karlanna. Karlarnir í sögunni eru ekki
allir vondir og konurnar eru ekki allar illa
settar. En bókin sýnir að samband konu viö
karl eöa hjónaband er ekki eina tækifærið
til hamingjunnar og hversu erfið samskipti
kvenna eru oft á tíðum.
Þessi bók, segir greinarhöfundur einnig,
sýnir að það má skoða mannkynssöguna á
annan hátt en tíökast — á persónulegri
hátt. Styrjaldir og stjórnmál skipta minna
máli en dauðsfall vinar eða það að ganga
með barn. Konurnar í bókinni standa á allt
öðrum sjónarhóli en karlmennirnir, þeir
sem eru að taka stóru ákvarðanirnar. Til aö
mynda eru konurnar stcttlausar, jafnvel á
þeirn tímum er stéttarstaða skipti öllu. Höf-
undurinn ver stéttleysi kvenna og skýrir:
„Konur gengu einfaldlega inn í þá stétt.
sem eiginmenn þeirra tilheyrðu. Þegar viö
segjunt að kona tilheyri hinni eða þessari
stéttinni, þá eigum við bara við að maður
hennar, cða pabbi hennar sé af þeirri stétt.
Konan á allt sitt undir karlinum komið. Á
Viktoríutímabilinu gat kona verið forrík
yfirstéttarkona einn daginn og öreigi þann
næsta."
Framvinda sögunnar fylgir kvenleggnum
í þessari bók en ekki þó á augljósasta hátt-
inn, eltandi tjölskylduböndin. „Því aug-
ljósustu og nánustu tengslin, t.d. móður og
dóttur geta einmitt verið þau erfiðustu og
sem verst er að sætta sig við. Dætur snúa
baki við lífsstíl mæðranna og leita til ann-
arra kvenna — slík vináttutengsl skipta mig
meiru."
Þessari bók lýkur þar sem Jackie, árið
1972, horfist í augu við þá staðreynd að
hún verði að ala önn fyrir barni sinu ein, án
föður þess. „Jackie er eins og ég — fædd og
alin upp eftir síðari heimstyrjöldina. Okkur
var lofað að við ættum jafnan rétt til náms
og vinnu. okkur var lofað að til væri jafn-
staða. Þessi loforð hafa enn ekki verið
efnd. Við verðum að lifa við þá staðreynd."
Þó virðist bókin bjartsýn og hún er full af
trú á konur. Ólíkt fyrri bók Zoe, Benefits
(1979), sem komst að á mjög neikvæðum
niðurstöðum um meðferð hins opinbera á
konum og stöðu þeirra yfir höfuö.
„Ég vona bara að konur hafi gaman af
þessari bók því hún er kvennabók," segir
Zoe Fairbairns. „Ef karlmönnum líkar hún
illa, þá er mér alveg sama. Gallinn við orð-
ið kvennabók er sá, aö það getur þýtt svo
margt, alveg eftir því hver notar orðiö.
Þegar feministar tala um kvennabækur,
verður orðið hrós. í munni annarra er það
notað í niðurlægjandi merkingu." Það er
kvennaforlagið Virago, sem gel'ur bókina
út.
Ms