Vera - 01.12.1995, Blaðsíða 14

er grð kona?
Auður stjrkársdóttir ræðir uið séra auöi eir vilhjálmsdóttur
„huo'sum saman
fr e 1 s i s hu <? sj ó n i r ‘ ‘
Áriö 1911 unnu íslenskar konur rétt til náms
og embætta til jafns við karlmenn, en bið
varð á því að konurtækju prestvígslu. Senni-
lega þarf uppsafnaðan kjark kynslóða til
þess að láta aldagömul vígi falla. Það gerð-
ist í þessu tilfelli árið 1974 þegar sr. Auður
Eir Vilhjálmsdóttir tók prestvígslu. Nú eru
kvenprestar yfir 30 að tölu og lítið nýnæmi
þykir að sjá konu í prédikunarstól.
Séra Auður Eir hefur þó ekki látið hér við
sitja. Hún erfemínisti og sem slík hefur hún
beitt sér fyrir endurbótum innan íslensku
þjóðkirkjunnar. Hún er stofnandi Kvenna-
kirkjunnar, sem orðið hefur mörgum tilefni
undrunar og sumum gremju, og hún er ein-
dregið þeirrar skoðunar að Guð sé kona. Yf-
irlýsingar hennar í þessum efnum hafa kom-
ið miklu róti á hugi landsmanna, karla og
kvenna, ef marka má skrif í dagblöð og
spjall á kaffistofum ýmissa vinnustaða. Við-
brögðin hafa þó hvorki verið eins óvægin né
eindregin og þegar bandaríska kvenréttinda-
konan Elizabeth Cady Stanton gaf út The
Woman's Bible árið 1895. Fyrir þá útgáfu
varð Elizabeth að þola spott og háð og jafn-
vel árásir á götum úti, og stærsti
hluti kvennahreyfingarinnar sneri
við henni baki. í Kvennabiblíunni
heldur Elizabeth fram rökum I svip-
uðum anda og sr. Auður Eir og aðr-
ar Kvennakirkjukonur, þ.e.a.s. að
konur eiga að lesa Biblíuna sjálfar
og ekki láta aðra um að túlka þaö
sem þar stendur. Erlendis er guð-
fræði í anda kvenna komin langt á
veg og Kvennakirkjan sækir eðli-
lega næringu í þau skrif.
Auður segir að löngu sé tíma-
bært að íslenska þjóðkirkjan velti
þessum málum vel fyrir sér. Hún
hefur skiljanlega mikinn áhuga á
þeirri nýju þýöingu á Biblíunni sem
verið er að vinna að, og bendir á
að mikilvægt sé að þar sé notað tungumál
sem ekki útiloki konur. „Það er kannski
erfitt að koma slíku við alls staðar í Gamla
testamentinu. Nýja testamentið lýsir hins
vegar nýjum tíma - þar er allt nýtt, enda
gerði Jesús veg fólksins nýjan. Hann skap-
aði nýja braut.“ Auður Eir bendir einnig á, að
bréfin í Nýja testamentinu ávarpi bæði karla
og konur en I þýðingum er aðeins notað orð-
ið „bræður" og „menn". Hún vonast til að
hin nýja þýðingarnefnd noti orðið „systkin"
og breyti persónufornöfnunum svo þau vísi
til beggja kynja.
En þótt Gamla testamentið lýsí löngu
horfnu lífi þjóðar sem var fýrst hjarðþjóð og
bjó svo við margskonar menningu og alltaf
við mikiö feöraveldi bendir Auöur á að þar sé
á mörgum stöðum mikill frelsisboðskapurtil
kvenna. Sköpunarsögurnar eru til að mynda
tvær, eins og lesendur átta sig reyndar fljótt
á. í fyrri sögunni skapar Guð manninn I sinni
mynd, karl og konu. í síðari sögunni er kon-
an hins vegar sköpuð úr rifi karlmannsins.
Sú saga hefur löngum verið notuð af kirkj-
unnar þjónum jafnt sem veraldlegum yfir-
völdum til þess að réttlæta undirokun
kvenna. Það er hins vegar engan veginn
hinn eini möguleiki til túlkunar. Það er samt
auðveldara að nota hana sem boðskap um
undirokun en fyrri sköpunarsöguna. Því þar
eru bæði kynin sköpuð sem heilar mann-
eskjur sem eiga hvor um sig þá eiginleika
sem guðfræðin skipti seinna á milli kynj-
anna. Guðfræði mismununarinnar og kven-
fyrirlitningarinnar blasir víðast við í boðskap
Gamla testamentisins og illu heilli tóku guð-
fræðingar kristinnar kirkju upp þá guðfræði
og blönduðu hana heiðinni griskri heimspeki
sem fýrirleit konur. Þessi guðfræði hefur
enn mikiiúðleg og hrikaleg áhrif í kirkjunni
eins og augljóst er.
Okkur væri öllum nær að láta orð og verk
Jesú móta guðfræði okkar. Hann gerði veg
kynjanna beggja aftur þann sama og lýst er
í fyrri sköpunarsögunni. Hann gerði það til
dæmis með því að sýna fram á mikilvægi
þeirra starfa sem voru ætluð konum. Hann
vann þau einfaldlega sjálfur, þvoði til dæm-
is fætur vina sinna og eldaði handa þeim
morgunmat. Þetta voru nefnilega mikilvæg
störf og karlar gátu alveg eins unn-
ið þau og konur. Og hann llkti sjálf-
um sér við móður sem safnar börn-
um sínum til sín til aö vernda þau
og svo sagði hann líka að foringjar
og vaidsmenn skyldu hafa sama
hugarfar og þau sem væru nýbyrjuð
í vinnunni. Hér er boðuð sú sýn á
valdið að það eigi að vera um-
hyggjusamt. Valdið er hér mynd af
þeirri umhyggju sem konum hefur
veriö ætlað að sýna.
Auður Eir segir að Kvennakirkj-
an séu eðlileg og nauösynleg við-
brögö við þeirri stefnu sem kirkjan
hafi kosið sér. Hún er bæði and-
mæli og tillaga til nýrra hugmynda.
Hún er möguleiki kvenna til að
„Kvennakirkjan er róttækasta aflið í kvennahreyf-
ingunni," sagói kona nokkur sem var nýkomin úr
messu hjá Kvennakirkjunni og heillaöist þar bæði af
messuforminu og málflutningi öllum. Það þarf
nefnilega ekki trúaða manneskju til aö gera sér
grein fyrir valdi hefðbundinnar guðfræði og kírkj-
unnar og þeirri byltingu sem það hefði i för með sér
fyrir konur að skilgreina guð og heiminn upp á nýtt
með aöferðum kvennaguöfræöinnar. Við sækjum
okkar siðfræði til kirkjunnar þar sem hefðbundin
guðfræði ræður ríkjum og túlkun hennar á heilagri
ritningu nýtist einkar vel til þess að styðja feöra- og
karlveldið sem við búum við.
Að þessu sinni snýst þemaumfjöllun VERU um
kvennaguðfræði - ekki eínungis vegna þess að jólin
eru í vændum heldur einnig vegna þess að kvenna-
guðfræðin er róttækt afl sem við þurfum að skoða
og læra af og nota til að breyta heiminum.
i.
*