Ljósmæðrablaðið - 15.12.1998, Blaðsíða 26

Eðlileg fseðing
eftir 'M’argréíi Hallgrímsson, ljósinóður
Eðlileg fæðing er eitt af því sem við ljósmæður erum sérfræðingar í. Við fáumst við eðlilegar fæðingar á
hverjum degi.
Það kann því þykja sem verið væri að fara með kaffi til Brasilíu að ræða hér um eðlilegar fæðingar
við ljósmæður einar. Ég hef ekki í hyggju að fjalla um mismunandi fæðingaraðferðir eða mismunandi
vinnuaðferðir ljósmæðra, heldur hafði ég hugsað mér þetta innlegg mitt miklu fremur sem eitthvað til að
vekja okkur til umhugsunar um hvað okkur finnst vera eðlileg fæðing.Ut frá hverju göngum við þegar við
erum að tala um eðlilega fæðingu? Það er löngu orðið tímabært að frnna einhverja sameiginlega skil-
greiningu á eðlilegri fæðingu sem er í samræmi við hugmyndafræði ljósmóðurfræðinnar. I dag eru mjög
mismunandi hugmyndir um hvað telst eðlileg fæðing og hvað ekki og skilgreiningar kennslubóka um
eðlilega fæðingu eru hver á sinn hátt og gjarnan miðaðar út frá læknisfræðilegum forsendum.
Ég tel mjög mikilvægt að íslenskar ljósmæður viðri viðhorf sín og er þessi vettvangur kjörinn til þess.
Það leiðir e.t.v af sér sameiginlega niðurstöðu síðar meir.
Það er alveg ljóst að allt fæð-
ingarferlið hefur breyst mjög í
gegnum aldirnar. Mestu breyting-
arnar hafa orðið síðustu 50 árin
vegna ýmissa þátta svo sem vegna
aukinnar menntunar þeirra sem
við fæðingarhjálp starfa, sívax-
andi tæknivæðingar, áhrifa frá
öðrum löndum og menningarheim-
um og ekki síst vegna aukinnar
meðvitundar og þekkingar skjól-
stæðinga okkar. Þannig hefur við-
horf margra til fæðingarinnar
breyst og er nú svo að sífellt fleiri
telja fæðinguna hættulega eða
varasama.
í byrjun sjöunda áratugarins
hóf tæknivæðingin mjög innreið
sína í eðlilegar fæðingar og víða í
hinum vestræna heimi varð al-
gengt að meðhöndla hina fæðandi
konu sem sjúkling. Hlutverk
þeirra sem að fæðingunni stóðu
færðist meira í þá átt að stjóma
fæðingarferlinu með allri þeirri
tækni sem tiltæk var s.s. með mik-
illi sónamotkun, síritun í fæðingu,
örvun hríða í æð, hríðarmælingu
inn í leg, notkun hjartsláttarnema,
aktivar gangsetningar og mark-
vissa meðhöndlun til að útiloka
sársauka í hríðum s.s. með epidur-
aldeyfingu svo eitthvað sé nefnt.
Þessu má líkja við framleiðslu og
eins og er með flesta framleiðslu
þá yfirgefur varan verksmiðjuna í
góðu ástandi en hvað verður um
vöruna eftir þetta ferli virðist
skipta minna máli.
Árin, reynslan og síðast en
ekki síst rannsóknir hafa leitt í
ljós að þessi hugsunarháttur við
eðlilegar fæðingar er í raun hættu-
legur og kallar á aukin vandamál.
Hafa því raddir sem telja að fæð-
ingarferlið sé náttúmlegt og eðli-
legt og að varasamt sé að stjórna
því orðið æ háværari og fengið
byr undir báða vængi.
Að meðhöndla fæðingu sem
eitthvað sjúklegt ástand fremur en
eðlilegt hefur áhrif á alla þá er
veita þjónustu kringum fæðinga-
ferlið, einnig konuna sjálfa. Þjálf-
un nýs fagfólks í þeim anda að
fæðing sé varasöm og hættuleg og
að gera eigi allt til að koma í veg
fyrir hætturnar gerir það að verk-
um að þjóðfélagið situr uppi með
fagfólk sem ekki hefur séð eðli-
lega fæðingu eða hefur kunnáttu
og getu til að styðja og styrkja
konur í þessu annars lífeðlisfræði-
lega eðlilega ferli.
Það er alveg ljóst að tæknin og
,,inngrip“ eru vissulega nauðsyn-
leg og hafa hjálpað mörgum.
Rannsóknir hafa engu að síður
sýnt að þeim á einungis að beita
að vel athuguðu máli og með
samþykki konunnar. Fæðingar-
ferlið er eins og mörg þroskaverk-
efni viss kreppa. Fæðing er þess
eðlis að hún veitir þroska og
reynslu sem er nauðsynleg fyrir
einstaklinginn í hinu náttúrulega
og mennska samhengi tilfinninga-
lífsins. Konur eru ekki neytendur í
fæðingaferlinu. Þær eru gerend-
urnir/framleiðendurnir. Það eru
þær sem eru að fæða og því hent-
ar ekki þetta fyrrnefnda „verk-
smiðjumódel".
Þeir sem að fæðingaferlinu
koma líta gjarnan mjög misjöfn-
um augum á það. Hin verðandi
móðir hefur blendnar væntingar.
Hún vill að sjálfsögðu öryggi fyrir
væntanlegt barn sitt en tilfinninga-
legir og andlegir þættir skipta
hana einnig mjög miklu máli.
Læknar líta gjarnan á fæðingu
sem atburð sem alltaf er að gerast.
26
LJÓSMÆPRABLAÐI9