Ljósmæðrablaðið - 15.11.2004, Blaðsíða 6

Heilbrigðisstofnun Suðurnesja
maí 2004
Arangur og fylgikvillar
eghálsdeyfingar (PCB)
sem notuð var á Heilbrigðisstofnun Suðurnesja (HSS)
Útdráttur
Tilgangur þessarar rannsóknar er að
meta árangur leghálsdeyfingar (PCB).
Tilurð hennar má rekja til andláts eins
barns efiir að móðir í fœðingu hafði
fengið deyfinguna í september 2003.
Leghálsdeyfing hefur verið notuð við
Heilbrigðisstofnun Suðurnesja (HSS)
s.l. 20 ár með góðum árangri til að
verkjastilla fæðandi konur. Rannsóknin
skiptist í tvo hluta, framvirkan ogaftur-
virkan. Ljósmæður héldu skráningu um
deyfinguna í framvirka hlutanum en
upplýsinga var aflað úr mœðraskrám í
afturvirka hlutanum. Úrtak rannsókn-
arinnar eru 287 konur af387 sem fengu
leghálsdeyfingu á árunum 1996-2003.
Markmið rannsóknarinnar er að meta
hvort hœgt sé að nota leghálsdeyfimgu
áfram í núverandi mynd m.t.t. verkja-
stillingar og öiyggis hjá fœðandi kon-
um.
Niðurstöðurnar urðu þœr að leg-
hálsdeyfingin er góður kostur til að
verkjastilla konur í fœðingu. Verkja-
stuðull var metinn með VAS- skalanum
og lœkkaði hann að meðaltali úr 8,7
niður í 4,2 eftir að deyfingin hafði verið
lögð. Meðalapgargildi eftir 1 mín. var
7 og eftir 5 mín. var hann 9,5. Tvö
alvarleg tilfelli má rekja til deyfingar-
innar þar sem börnin voru bœði tekin
með bráðakeisara. Annað barnið hlaut
þroskahömlun og hitt barnið lést.
Þannig verður að telja öryggi deyfing-
arinnar ekki nœgilega tiyggt til þess aó
hœgt sé að nota hana í núverandi mynd
nema skurðstofuvakt sé til staðai:
Lykilorð: leghálsdeyfing, fœðing, verldr.
Inngangur
Leghálsdeyfing eða PCB eins og hún er
oft kölluð hefur verið notuð við Heil-
brigðisstofnun Suðurnesja (HSS) s.l. 20
Höfundar:
Steina Þórey Ragnarsdóttir,
Ijósmóðir/hjúkrunarfræðingur við HSS
°g
Konráð Lúðvíksson,
kvensjúkdómalæknir og
lækningaforstjóri HSS
ar með mjög góðum árangri til að
verkjastilla fæðandi konur. Notkun PCB
hefur minnkað s.l. 5 ár, þar sem margar
konur na góðri slökun og verkjastillingu
með óhefðbundinni verkjameðferð s.s.
notkun baðsins og nálastungna. Raun-
veruleikmn sem fæðandi konur búa við í
Keflavík er sá, að ekki er alltaf jafn að-
gangur að mænurótardeyfingu þar sem
skurðstofuvakt er ekki alltaf til staðar.
Fæðandi konur og ijölskyldur þeirra
þekkja orðið PCB deyfinguna og hafa
frekar beðið um hana en mænurótar-
deyfinguna. Á árunum 1997-98 höfðu
Ijósmæður á fæðingardeild HSS skráð
á árunum 1996-2003
niður hjá sér notkun á leghálsdeyfing-
unni til að hægt yrði að gera rannsókn
seinna meir. Nú er sú rannsókn orðin að
raunveruleika. Helsta ástæða þess að
ráðist var í gerð þessarar rannsóknar
núna, var að rekja mátti andlát barns til
deyfingarinnar.
Fræðilegt yfirlit
PCB deyfingin hefur verið notuð s.l. 70
ár til þess að verkjastilla konur í fæð-
ingu. Aðferðin er einföld og áhrifarík
(Nieminen og Puolakka, 1997).
í Skandinavíu hafa læknar notað
þessa deyfingu vegna þess hversu góða
og hraða verkun hún hefúr. Einnig er
þessi aðferð ódýr og krefst lítillar fyrir-
hafnar. Rante o.fl. (1995) gerðu rann-
sókn í Finnlandi þar sem áhrif deyfing-
arinnar á móður og barn voru skoðuð, í
skjóli þess að deyfingin hefur af sum-
um verið talin óörugg. Rannsóknin var
gerð á stað í Finnlandi þar sem 0,25%
bupivacaine er notað sem deyfiefni í
PCB. Þar fæða um 5200 konur árlega
og fær fjórðungur þeirra PCB. Konurn-
ar voru látnar rneta verkinn með eink-
unargjöf frá skalanum 0-10 og niður-
stöður voru þær að fyrir deyfingu var
meðalsársaukastuðull 8 en eftir deyf-
ingu 5. Flestunr konum fannst deyfing-
in virka einstaklega vel eða 62% en
25% fannst hún vera í meðallagi og
13% fannst hún ekki virka vel.
Niðurstöður rannsóknarinnar sýndu
að ef notaður er lágur skammtur af
staðdeyfingu og rétt tækni við að leggja
PCB þá sé ekki mikil hætta á aukaverk-
unum hjá barninu en ekki er hægt að
útiloka að öllu leyti hægtakt fósturs.
Aðferð
Samkvæmt Bobak og Jensen (1993) er 5
ml af 15% procain dælt sitt hvoru megin
í leghálsinn eftir að leghálsinn hefur náð
6 Ljósmæðrablaðið nóvember 2004