Akranes - 01.10.1944, Blaðsíða 4

124
AKRANES
Bréf frá íslenzkum hermanni
Þorsteinn Snæbjörnsson flugforingi
í fornöld VGru íslendingar ekki síðri
hermenn en hverjir aðrir. Úr síðustu
heimsstyrjöld, sem og þeirri sem yfir
stendur, bendir ýmislegt til að þeir
standi enn hverjum öðrum á sporði um
hreysti, „vígfimi“, hugdirfð og karl-
mennsku. Margir Vestur-íslendingar
hafa orðlð að taka þátt í þessum hildar-
leikjum, og getið sér þar hið bezta orð.
Hinsvegar hefur heimamönnum ekki
borið nein borgaraleg skylda til þáttöku
í ógnarleik þeim, sem nú er háður. Þó
er mér kunnugt um tvo íslendinga, sem
þar berjast nú að forníslenzkum sið. —
Bendir ýmislegt til að þeir séu þess al-
búnir að standa í lyftingu að fornum sið
og skjóta sér ei að baki þeim er næst
slæði, er hættu bæri að höndum.
Þetta eru ungir menn af borgfirzku
kyni, synir Snæbjarnar bóksala Jóns-
sonar frá Kalastöðum. Þorsteinn sonur
hans fór héðan að heiman í apríl 1940
til Englands (úr 5. bekk Menntaskólans
á Akureyri) og gekk þá þegar í brezka
flugherinn í maí 1940. Til þess starfs er
víst ekki gleypt við hverjum aukvisa,
ef marka má af læknisrannsókn þeirri,
er Þorsteinn gekk undir, en hún stóð
yfir í fjórar klukkustundir samfleytt.
Hann fékk 100 mörk í öllum greinum
þessa prófs.
Fyrsta veturinn eftir að hann var út-
lærður, var hann í Englandi, aðallega í
næturflugi. Seinna fór hann sem sjálf-
boðaliði til Afríku og var þar í frægustu
flugsveit Breta nr. 111. Þar gat hann
sér slíkt orð að þeir kölluðu hann ,augu‘
flugsveitarinnar. Hans var þráfaldlega
minnst með miklu lofi í enskum frá-
sögnum, einkanlega frá Afríku, enda var
hann sæmdur heiðursmerki fyrir vask-
lega framgöngu og ósérhlífni.
Þorsteinn tók þegar í byrjun þátt í
frönsku innríý^nni og hefur vex'ið á
þeim slóðum síðan, og einmitt þaðan er
annað þeirra bréfa skrifað, ,sem hér
verða birt. í fyri’asumar var Þorsteinn
kennari við flugskóla, og í vor, — áður
en innrásin hófst — gekk hann á skóla
fyrir æðri foringja.
Bróðir Þorsteins, Bogi, fór og til Eng-
lands í janúar s. 1., og réðist þegar á
brezka kaupskipaflotann. Fyrst var
hann í strandsiglingum við England, en
þegar innrásin hófst var skipi hans hald-
ið til Frakklands. Að hann geti alltaf
talið sig á öruggum stað, nægir að benda
á, a. m. k. þrjú af skipum þeim, er hann
hefur siglt á, er búið að skjóta niður.
Bogi er fáorður um það, sem hann
heyrir og sér, en í einu bréfi til föður
síns segir hann: „Þú skalt aldrei heyra
það, pabbi minn, að ég hafi verið hrædd-
ur“.
Einhver heldur ef til vill að drengj-
um þessum hafi fundist blóðið renna til
skyldunnar um að standa í þeim spor-
um, er nú standa þeir. (Móðir þeirra
var brezk). En af litlu atviki má ráða,
að Þorsteinn sé minnugur setningarinn-
ar: „íslendingar viljum vér allir vera.“
Því þegar hann innritaði sig, vildi hann
ekki geta um móðerni sitt, af ótta við
að verða talinn brezkur maður.
Það er gaman, og þjóð vorri gagnlegt,
að eiga enn svo frækna syni, sem ekkert
kunna að hræðast. Nú geta menn aflað
sér fjár og frama á auðveldari og hættu-
minni hátt, en að kappkosta að vera 1
fremstu víglínu í ógnarstríði því, er nú
og um langt árabil þjakar heim allan.
Eg vona, að báðir þessir ungu menn
komist heilir heim, því að slíkir ofur-
hugar hljóta að gera íslandi mikið gagn
og sóma, ef þeim endist aldur.
Ó. B. B.
Hér koma bréfin:
„20. september 1944.
Elsku pabbi minn!
Bara nokkrar línur til þess að láta þig
vita að mér vegnar vel. Eg er nú í Belg-
íu og fylgi hernum rækilega á eftir. Eg
var svo heppinn að fá tækifæri til að
dvelja tvo daga í París og sjá merkis-
staði þeirrar fögru borgar. Hjá franskri
fjölskyldu, þar naut ég hinnar beztu
umönnunar, og sonur hjónanna ( á ald-
ur við mig) fór með mig um og sýndi
mér flesta sögulegustu staðina. Það var
ákaflega ánægjulegt að sjá, hve glaðir
Parísarbúar voru yfir komu banda-
manna og finna, hve móttökurnar voru
alúðlegar.
Það var ekki um aö villast, að íhrökk-
um þótti vænt um að sjá okkur, en í
Belgíu var eins og fólkið væri viti sínu
fjær af kæti, einkum nokkra fyrstu dag-
ana, og þó að það sé farið að stillast dá-
lítið, er eins og það viti ekki hvað það
á að gera til þess að láta í ljósi gleði
sína yfir komu okkar og gera okkur líf-
ið sem ánægjulegast. Eg hef þegar feng-
ið heimboð á marga tugi belgiskra heim-
ila.
Mér tókst að ná tangarhaldi á yfir-
gefnum þýzkum bíl (geysistórum og fal-
legum sportsbíl), og eitt sinn þegar her-
deild okkar flutti sig, ók ég honum frá
París til Brussel. Það var ákaflega
skemmtilegt ferðalag, og eftir að hafa
ekið í gegnum raðir mannfjöldans, sem
í hverri borg og hverju þorpi stóð eins
og veggur meðfram veginum, æpandi
gleðiópum, var bíllinn sneisafullur af
ávöxtum, vínflöskum, eggjum og blóm-
um, og mér fannst eins og handleggur-
inn væri að detta af mér eftir að hafa
hvildarlaust verið að veifa og heilsa. Að
hugsa sér, hve Belgíumenn loga af hatri
til Þjóðverja! Og hvað þeir elska banda-
menn, þrátt fyrir allar sprengjurnar, er
við höfum látið rigna yfir borgir þeirra
og bæi. Manni hlýnar um hjartað við
þetta, og finnst, að maður ekki hafa unn-
ið fyrir gýg.
Eg fékk Bréf frá Boga í gær og svar-
aði honum samstundis. Hann segir ekki
mikið um sjálfan sig fram yfir það, að
hann var þá á Frakklandi og beið skips.
(Síðan koma kveðjur til ýmsra kunn-
ingja og skyldmenna, skilaboð og slíkt).
Þinn elskandi sonur
Steini.“
Eftirfarandi kaflar eru úr bréfi frá
Þorsteini til systur hans, skrifuðu í febr.
1941, meðan hann var enn við nám. —
Bréfið er birt í MIDNIGHT SUN, 1.
marz s. á., blaði því er brezka setuliðið
gaf þá út í Reykjavík. Það er skrifað á
ensku.
„Um sjálfan mig hefur þar stundum
munað minnst að ég yrði fyrir sprengj-
um, eins og eftirfarandi saga sýnir:
Fyrir nokkru hafði mér verið fenginn
dvalarstaður í litlu þorpi, h. u. b. hálf-
um öðrum kílómetra frá flugvellinum,
þar sem ég starfaði. Kvöld eitt var ég
við heimavinnu hjá félaga mínum í
þorpinu, og þegar henni var lokið, var
svo framorðið að ég afréð að dvelja næt-
urlangt. Um nóttina kom loftárás. Um
morguninn, þegar ég gekk heim til mín,
sá ég að allmörg hús höfðu verið lögð í
rústir, enda þótt flestar hefðu sprengj-
urnar fallið á óbyggð svæði. Þegar ég
kom á þann stað, þar sem heimili mitt
hafði verið, sá ég að ekki var eftir af
húsinu nema múrsteinsdyngja, og und-
ir henni lágu gömlu hjónin, sem ég
hafði dvalið hjá, dauð og grafin . . .
Vitaskuld hafði ég lifað ýms ævintýri
og spennandi augnablik uppi í loftinu,
eins og eitt sinn er ég var að æfa flug-
brögð í 3000 feta hæð, og var að hætta
svokaUaðri. J,hægaveltu“ og gangvélin
hafði stanzað. í nokkur augnablik lét ég
flugvélina renna sér áfram og horfði á