Nýi tíminn - 02.11.1956, Page 9

Laugardagur 30. október 1956 — 3. árgangur — 38. tölublað
4
Loksins svarar afi
Það voru ekki amaleg-
ar undirtektirnar, sem
Addý og afi hennar á
Berufjarðarströnd fengu
í sumar, þegar þau sendu
upphöfin að vísunum.
Fjölda margir botnar
bárust og margir þeirra
ágætir. Birtum við botn-
ana í nokkrum blöðum í
sumar. En okkur vantaði
botna frá afa sjálfum.
Marga langaði til þess að
sjá vísur hans í heilu
lagi. Honum var því
send ósk um að senda
botna sína, og nú eru
þeir komnir.
II.
Bærinn Brekka var
engin afbragðsjörð. Það
var brekka upp af
brekku. Þurr leirflög og
kargaþýfi allt túnið. Og
margir svitadroparnir
höfðu komið út á enni
bóndans á Brekku við
vorvinnuna og sláttinn.
En ekki voru færri
svitadroparnir, er kom-
ið höfðu út á smá-
drengjunum og það á
kaldan vetrardaginn,
þegar snjórinn lá faðm-
djúpur í brekkunum og
dældunum; því þar sem
Jón á Brekku stritaði á
sumardaginn með plóg
og herfi, Ijá og hrífu,
þar léku þeir sér Hrólf-
ur og félagar hans í
nístandi kulda á skiðum,
þegar fór að líða á vet-
urinn.
Anga viðir, brosa blóm,
blær í laufi þýtur.
Lífinu er öllu létt um róm,
Ijóma vorsins nýtur.
Veður batna, blómin vaxa
blærinn strýkur lilýtt um
kinn.
Ofinn gliti geislafaxa
grípur hörpu fossbúinn.
Hitinn
---
(Úr stíl). Það er eðli
hitans, að hann þenur
allt út; sést það bezt á
Margur hreykinn snáði
og háleitur hafði misst
jafnvægið í brekkunum
þessum og oltið niður
eins og snjóköggull. Og
mörg skíðin, sem dugað
höfðu vel í öðrum brekk-
um, höfðu brotnað í
þessum eins og strá.
Það var einkum ein
brekkan, sem drengirnir
héldust nú vel við í. Það
var Langabrekka, sem
hófst niðri á flatlendi og
náðilengst upp í hraun.
Það var orsök til
þessa.
Að fjórtán dögum
liðnum átti að verða
verðlauna-skíðaæfing
niðri í þorpinu. Og
Hrólfur hafði boðizt til
að vera þar með. Og
tveir leikbræður hans,
Nonni á Nesi og Gvend-
ur í Garði, höfðu ein-
Aparnir
Spjátrungur nokkur
ætlaði að ferðast í póst-
vagni. Hann kom rétt
áðuf en lagt var af stað
og ávarpaði vagnstjórann
á þessa leið:
„Eru nú öll dýrin kom-
in inn í örkina hans
Nóa?“
Vagnstjórinn svaraði
um leið og hann opnaði
vagninn og bauð mann-
inum inn:
„Nei, aparnir eru ó-
komnir. Gjörið þér svo
vel að ganga inn.“
Og enginn kötturinn
Frúin (við nýju vinnu-
konuna): Hver hefur
brotið f allegu könnuna
mína?
Vinnukonan: Kötturinn.
Frúin: Hvaða köttur?
Vinnukonan: Er nú
enginn köttur hér? Það
kalla ég skrítið heimili
að hafa engan kött!
Ráðningar á þraut-
um í síðasta blaði
Gátan: Falskur pening-
ur.
Táknmálið: HvLa =
fuglsnafnið Hávella.
Skemmtilegasta les-
greinin
Sendið svör ykkar við
spumingunni sem fyrst.
Hvaða lesgrein er
skemmtilegust? — Nefn-
ið einhverja af þessum
'fjórum: Landafræði, ís-
landssaga, Náttúrufræði,
Kristinfræði.
mitt greitt 25 aura, til
þess að fá að taka þátt
í æfingunni, þó að þeir
kæmust ekki í hálfkvisti
við Hrólf að fimleik.
Nonni á Nesi gat ekki
stokkið fram af hengju
lengra en 10 álnir, og
oft var það, að hann
kom þá niður á höfuðið.
En Hrólfur. Hann var
nú karl í krapinu. Hann
stökk '15 álnir sem ekk-
ert væri, og riðaði ekki
vitund í loftinu eða þeg-
ar hann kom niður aft-
ur. Nýju skíðin voru
líka hreinasta afbragð,
og mikið mætti það
heita ef hann næði ekki
í verðlaun á þeim. Frh.
Úr skólanum
Kristján litli; Kennarinn
spurði mig í dag, hvað
væri mikið helmingur-
inn af 5. Þegar ég svo
sagði, að það væri tveir,
þá þótti honum það of
lítið, en þegar ég sagði,
að það væri 3, þá sagði
hann, að það væri of
mikið. Mér er ómögu-
legt að reikna þetta og
eru 2 og 3 ekki einmitt
5.
Hann gat svarað
Óli: í dag var ég eini
drengurínn i skólanum,
sem gat svarað rétt, því
sem kennarinn spurði
okkur að, af því mér
var það kunnugast.
Faðiriim; Það er gott,
Óli minn. En að hverju
spurði kennarinn?
Óli: Hann spurði, hver
hefði brotið rúðuna í
hurðinni.
Í fyariœgð
Við þetta ljóð eftir ókunnan höfund
hefur Karl O. Runólfsson samið lag,
sem alkunnugt er og vinsælt.
Þig, sem í fjarlægð fjöllin bak við dvelur
og fagrar vonir tengdir líf mitt við,
minn Imgur þráir, lijartað ákaft saknar,
er horfnum stundum Ijúfum dvel ég lijá.
Heyrirðu ei, hvern hjartað kallar á?
Heyrirðu ei storm, er kveðju mína ber?
Þú fagra minning eftir skildir eina,
sem aldrei gleymist, meðan lífs ég er.
C---------------------------------------------/
Vísur afa á Berufjarð-
því, að þegar fer að hitna
á vorin, þá lengjast dag-
arströnd eru þá þannig: amir.
Hver er höfimdurinn?
Hér birtast tvö erindi úr ættjarðarljóð-
um. Hverjir eru höfundarnir?
I.
Svo frjáls vertu, móðir, sem vindur á vog,
og vötn ftín nieð straumunum þungu,
sem himinsins bragandi norðljósa log
og Ijóðin á skáldanna tungu,
og aldrei, aldrei bindi þig bönd
nema bláfjötur Ægis við klettótta strönd.
H.
Þessmn holtum ég ann,
þessum heiðuin ég ann,
þessi hraun eru mein, sem að græða mér ber.
Þessi fannþöktu fjöll
eru fornvinir öll,
og hver fossandi smálækur vinur minn er.
Hrólfur á Brekku
NorsJc saga í þýðingu Theódórs Árnasonar
Ó-mál og P-mál
og önnur mál
Margir uppvaxandi les-
endur Óskastundarinnar
hafa minnzt á málfarið
og gert athugasemdir við
talshátt fólks, málvenj-
ur og orðskrípi, sem vaða
uppi í daglegu tali
manna. Nú kveður Gamli
Nói, kunningi okkar, sér
hljóðs, og segir m. a. í
bréfi, sem okkur barst
nýlega: — „Ég kann held-
ur illa við að heyra
krakka segja næstum
daglega orðið ,,fortó“ í
staðinn fyrir gangstétt,
„strætó" segja flestir í
staðinn fyrir strætisvagn,
þá mætti segja t. d. —:
Eg kom með strætisvagn-
inum, — en fyrir alla
muni ekki „strætó“. —
Þetta segir Gamli Nói,
sem er Reykjavíkur-
drengur, 13 ára að aldri.
Hann er á Austfjörðum
á sumrin, en í Reykjavík
á vetuma, og hefur senni-
lega töluverðan saman-
burð á málfarinu.
Já, það er alveg satt,
sem þú segir, Nói, það
er ekkert tii fyrirmyndar
að vera með þennan ó-
talsmáta í tíma og ó-
tíma. En þetta ó-mál á
sér nokkurn aldur, og
vafalaust hafa feður og
mæður, afar og ömmur
yngstu kynslóðarinnar,
haft þetta á vörum.
„Ættum við ekki að fara
i Gúttó í kvöld“, sagði afi
við ömmu í gamla daga,
þegar hann var að bjóða
stúlkunni sinni á dans-
skemmtun.
Þessar ó-endingar eru
því nokkuð gamlar hjá
okkur, ef til vill hafa
þær fengið fótfestu, þeg-
ar bíóin hófu starfsemi
sína hér. Fyrstu kvik-
myndahúsaeigendurnir í
Reykjavík voru jafnvel
kenndir við fyrirtæki sín
og nefndir Bíó-Bjarni og
Bíó-Petersen, en ekki
kvikmynda-Bjai-ni eða
kvikmynda-Petersen. Fór
þetta þægilega í munni,
en þó hefur það ekki
festzt við aðra fram-
kvæmdastjóra. Það er
ekki talað um Bíó-Örn
eða Bíó-Friðfinn, þó að
þeir séu forstjórar kvik-
myndahúsa. En svo getur
verið að ó-málið hafi
borizt frá Danmörku.
Einu sinni var það leik-
ur, sem fór um alla Dan-
mörku að enda orðin á
ó-i og vita hversu lengi
væri hægt að halda á-
fram án þess að fara
út af reglunni, svo sem
þessi setning sýnir: Deto
haro eno abeo kato skriv-
eto. Det har en abekat'
skrivet. — Og svo byrj-
aði p-málið á íslandi og
unga fólkið var iað reyna
Framhald á 2. síðu
Gátur og |
þrautir ^
1. Hvaða fugl verður
að mörgum fuglum, þeg-
ar einum staf er bætt
framan við og öðrum aft-
an við nafn hans?
2. Lofa lesa límgadd.
Myndið úr þessum orðunf
fyrstu hendinguna í aÞ
kunnu íslenzku kvæði.
3. Hvað er í miðrj
Reykjavík?
4. Maður sagði: Ef þú
setur kommu yfir næst'
fyrsta stafinn í nafninti
mínu og skiptir því svó'
í tvennt, þá verður það
sama sem ellj. Hvað heiíj
ég?
Ritstjöri: Gunnar M. IWagnúss -- Útgefandi: Þjógviljinn
Laugardagur 27. október 1956 — 2. árgangur — 39. tölublað
Fjórtán ára lofáði
hann sögu f
Þegar Nóbelsverðlaunaskáldið
sá nafn sitt fyrst á 'prenti.
Fermingarmynd af skáldinu
AÐ voru mikil tíðindi
fyrir íslenzku þjóðina,
þegar Halldór Kiljan
Laxness hlaut bók-
menntaverðlaun Nóbels,
en það ■ er einhver
mesti heiður, sem skáldi
getur hlotnazt. Óska-
stundin birti þá grein um
skáldið. Síðan er liðið
eitt ár. Á ársafmæli þess
atburðar, að H. K. Lax-
ness hlaut Nóbelsverð-
launin, birtum við nú
bréf, er hann sendi, þeg-
ar hann var 14 ára að
aldri, til íslenzku barn-
anna í Vesturheimi. Þá
hafði blaðið Lögberg dá-
lítið hom fyrir börnin, al-
veg eins og Óska-
stundin er, 4 blað-
síður, sem klippa
mátti úr og brjóta
saman í annað
blað. Það hét Sól-
skin og ritstjóri
þess var Sigurður Júl.
Jóhannesson skáld og
læknir. Undir bréfinu frá
unga rithöfundinum stóð:
H. Guðjónsson frá Lax-
nesi. Um þetta leyti var
skáldið að sjá nafn sitt
í fyrsta sinn á prenti.
Hann lofað sögu og lief-
ur staðið við það. — Nú
hafa nokkur hundruð
börn séð nafnið sitt í
fyrsta sinn á prenti i
blaðinu okkar, Óska-
stundinni. Hver veit
nema einhver þeirra eigi
eftir að setja svip á
bókmenntirnar sem skáld
og rithöfundar næstu kyn-
slóðar.
Bréf H. Guðjónssonaí
frá Laxnesi birtist í SóÞ
skini 15. júní 1916 og e?
á þessa leið:
„Sólskinsböm.
Kveðjusending frá landai
ykkar og vini austur á
íslandi.
— Sæl og blessuð bör:v<
in góð, — sérstaklega’
heilsað hinum íslenzku.
Ég hefi séð „Sólskini?•,,
í „Lögbergi", þann hlutaj
blaðsins, sem ykkur þykifi
vænst um. — Ég hefi les*
ið smágreinarnar, sem þí5
hafið sent því — og þa5
liggur við að ég .sé hissi
yfir því hve vel þið eruS
að ykkur — að geta ritað
indælar og liðugar skritl-
ur og frásagnir. — Eftiti
sögunum að dæma, þá ew
uð þið betur að ykkur ea
systkini ykkar hér á æt:-<
landinu ykkar, — það er
langt frá að þau skrifl
svo rétt og semji eins tj
Framh. á 2. aéíil