Litli Bergþór - 01.04.2009, Blaðsíða 16

Bernskuvinna
Sigurjóns Kristinssonar frá Brautarhóli
Uppvöxtur, vinna og tíðarandi í Biskupstungum um og eftir seinna stríð
Aðalheiður Helgadóttir tók viðtal
við Sigurjón í tengslum við nám
sitt í Kennaraháskóla Islands um
barnæsku hans og vinnu. Viðtalið
varpar að mörgu leyti skemmtilegri
sýn á hvernig það var að alast upp í
Reykholti á sínum tíma.
Töluverðar upplýsingar komu
fram í viðtölum Aðalheiðar við
Sigurjón til viðbótar en voru ekki
nýttar þá en við settumst niður og
unnum þetta til birtingar fyrir
Litla-Bergþór með samþykki
Sigurjóns.
Inngangur
Sigurjón Kristinsson hefur búið
í Biskupstungum alla sína tíð en
hann fæddist á bænum Brautarhóli
sem er í útjaðri Reykholts, árið
1934. Um tvítugsaldurinn flutti hann að bænum
Vegatungu þar sem hann bjó með fjölskyldu sinni.
Sigurjón hefur gaman af fróðleik um heimabyggð
sína og þegar hann sleit barnsskónum voru
frumbyggjar Reykholts að nema land og hefja
garðyrkju, þá iðju sem Reykholt er hvað þekktast
fyrir. I kring um jarðhitann myndaðist iðngrein
sem hefur haft mjög mikil áhrif á byggð og
þéttbýlismyndun í Biskupstungum. Sigurjón lýsir
því að heitt vatn hafi verið leitt að Brautarhóli árið
1940. Það var nýtt til húshitunar og seinna einnig til
upphitunar á gróðurhúsunum á Brautarhóli.
A mynd á bls.l 8 má sjá húsið sem Kristinn og
Kristrún fluttu í. Það er gaman að bera myndina
saman við næstu mynd sem er tekin árið 1947 eða
1948. Byggð hafði verið hlaða við húsið 1932 og
fjós þrettán árum síðar. Að lokum stækkuðu Kristrún
og Kristinn íbúðarhúsið 1946 eða 1947. Einnig
má sjá að gróðurhúsin eru risin austan við bæinn
meðfram heimtröðinni. Þau voru sambyggð og oft
skóf snjó í rennuna á milli þeirra, hann safnaðist upp
og braut niður rúður. Síðar voru húsin endurbyggð
þvert á fyrri stefnu. Við fjærenda gróðurhúsanna
sjást tveir braggar sem keyptir voru af hernum 1946
eða 1947 líkt og gert var á mörgum öðrum bæjum á
þessum árum og milli fjóssins og þeirra eru komin
lítil útihús í stað þeirra gömlu sem voru rifin.
Bernskustörf Sigurjóns
Sigurjón Kristinsson er sonur
þeirra Kristins Sigurjónssonar frá
Hreiðri í Holtum og Kristrúnar
Sæmundsdóttur fæddri í Vegatungu
eða Torfastaðakoti eins og það hét.
Hún var alin upp á Eiríksbakka
til 13 ára aldurs og síðan á Stóra
Fljóti. Seinna varð hún svo
húsfreyja á Brautarhóli þegar hún
giftist Kristni árið 1932.
„Við vorum sjö systkinin sem
lifðum eða reyndar átta því að
Ragnar Ragnarsson hálfbróðir
okkar, sonur mömmu var elstur
og fæddur árið 1929. Sigríður
Guðbjörg er fædd árið 1932 svo
kem ég árið 1934. Svo fæðist
drengur á eftir mér líklega árið
1937 en hann dó eitthvað um
tveggja daga gamall. Hann var skírður Sveinn. Næst
er Arnleif Margrét fædd árið 1940 og á eftir henni
er Hrefna fædd 1942, Jóndi, eða Jón Sæmundur árið
1945 og síðastur Bjarni árið 1950.“
Búskapurinn á Brautarhóli samanstóð af kúabúi
með 10-12 kýr og eitthvað á annað hundrað fjár.
Einnig voru um 13-15 hross. „Svo fækkaði fénu
þegar mæðuveikin kom. Það voru alltaf einhverjar
hænur en ekki margar, bara 10-20. Það dugði
heimilinu og stundum rúmlega það. Seinna seldi
mamma egg til Reykjavíkur og notaði afraksturinn
til að versla eitthvað annað í staðinn sem var svo
sent til baka. Þá var ekkert verið að skreppa á
Selfoss eins og nú er.“
Kýrnar voru í fjósi við bæinn en fjárhúsin voru á
tveimur stöðum bæði nálægt bænum og fjær stóð
lambhús. „Svo voru náttúrulega hundur og köttur
sem vinnudýr og félagar okkar barnanna. Búið var
lítið vélvætt en það kom fljótlega hestasláttuvél sem
þeir áttu saman, pabbi og Kristján á Felli.“ Sigurjón
telur að það hafi verið í kringum 1940 þar sem hann
var bara smágutti þegar þetta var.
„Það var auðvitað heilmikil framför að slá þar sem
slétt var og það var töluvert mikið sem hægt var að
slá með henni. Svo kom fljótlega rakstrarvél líka,
aftan í einn hest og ég byrjaði snemma að vera á
henni. Eg hef ekki verið meira en 10-12 ára en hins
Sigurjón árið 1951 um það leiti sem
hann er við nám í Búnaðarskólanum á
Hvanneyri. Ljósm. Sigurjón Kristinsson.
Litli Bergþór 16