Fréttabréf Ættfræðifélagsins - 01.02.1996, Blaðsíða 5

Guðjón Óskar Jónsson:
/tlffiÖytl plá 'UwMSl/lOÍtÍ
I
Við Mt. 1729 bjuggu í Unnarholti Hrepphólasókn
hjónin Bjami Magnússon 46 ára og Sigríður Jónsdóttir
43 ára.
Þau bjuggu lengi síðan í Unnarholti við auðsæld.
Á manntalsþingi 1747 var tíund Bjarna 20
hundruð, sem var hin næsthæsta í hreppnum. Hæstur
var Hafliði Bergsveinsson prestur í Hrepphólum 25
hundruð, en þriðji í röðinni var Guðmundur Þor-
steinsson á Kópsvatni 18 hundruð.
Ekki komust á legg börn Bjama og Sigríðar, ef
nokkur hafa verið. Þau ólu upp nokkur böm, þar á
meðal Jón Jónsson f. 1737, systurson Sigríðar
húsfreyju. Hann tók við búi í Unnarholti af fóstur-
foreldrum sínum.
Árið 1758 er Bjama Magnússonar síðast getið í
manntalsbókum Árnessýslu. Tíund hans var 12
hundruð.
Árið 1758 geisaði Qárkláðinn, sem veitti lands-
mönnum þungar búsiijar. Steðjuðu reyndar fleiri
plágur að um þessar mundir.
Við Mt. 1762 var Sigríður Jónsdóttir búandi
ekkja í Unnarholti.
Jón Jónsson, fóstursonur Bjama og Sigríðar, bjó
við fátækt í Unnarholti, enda þótt hann tæki við góðu
búi af fósturforeldrum.
Jón kvæntist árið 1765 Þuríði f. 1741 Jónsdóttur,
bóndaLeiðólfsstöðum Stokkseyrarhreppi, fyrrundir-
bryta í Skálholti, Bj amasonar f. 1654 bónda Svarfhól i
Hraungerðishreppi (Heimalandi 1703) Sighvatssonar.
Jón og Þuríður í Unnarholti áttu fjölda bama.
Þeirra verður síðar getið.
Bjami Jónsson f. 1725 d. 1798, rektor Skálholts-
skóla, bjó í Auðsholti í Biskupstungum um þetta
leyti. Þuríður hfr í Unnarholti og Bjarni voru
systkinabörn. Móðir Bjama var Guðrún Bjarnadóttir,
bónda Svarfhóli, Sighvatssonar.
Bjami var nágranni Unnarholtshjóna. Litla-Laxá
skilur lönd Auðsholts og Unnarholts.
Sigríður, ekkja Bjarna í Unnarholti náði háum
aldri. Hún lézt í júlí 1778 (jarðsett 15. júlí) sögð 83
ára.
Eftir jarðarförina var erfidrykkja í Unnarholti,
sem enn er í minnum höfð.
Þessa sögu skráði Þorsteinn Bjamason f. 1865 d.
1951 bóndi og fræðimaður áHáholti Gnúpverjahreppi
(Kennaratal, ísl. æviskrár 6. bd.).
ÞátturÞ.B., semnefnist“Laxárdalsmenn í Hruna-
mannahreppi” birtist í Blöndu 6. bindi (1936-1939).
Þar segir svo:
Þá er hún (Sigríður Jónsdóttir) varjörðuð, var
mag. Bjarni Jónsson við jarðarförina. Hann var þá
skólarektor og bjó í Auðsholti og var auðugur vel.
Sóknarpresturinn, er jarðsöng Sigríði, var séra
Sigurður Þorleifsson í Hrepphólum. I Unnarholti
var setið að erfidtykkju, sem venja var þá. Þuríður
hafði þá nýfætt tvíbura, og barn, sem þau áttu, var
aumingi og lá í vöggu, svo að vöggubörnin voruþrjú.
Þá erséra Siguróur var orðinn hreifur af víni, vék
hann sér að mag. Bjarna ogsegir: “Ekki gerirðu þér
það til skammar, séra Bjarni, að taka ekki eitt barnið
til fósturs”. Hann svaraði: “Egskal taka eitt, efþú
tekur annað ”. Tóku þeir svo sinn tvíburann hvor.
Þeir mag. Bjarni og sr. Sigurður þekktust frá
fornu fari, því að Bjarni var kennari Sigurðar í
Skálholtsskóla.
Þetta samtal í erfidrykkjunni, orð séra Sigurðar
sögð í hálfkæringi og einarðlegt andsvar mag. Bj ama,
varð örlagavaldur í lífí sumra barnanna í Unnarholti.
Ein systirin varð prestskona á Suðurlandi, en þrjú
systkinanna fengu staðfestu á Vesturlandi.
Það er ekki ofmælt, að vínið, sem veitt var í
erfidrykkjunni í Unnarholti, hafi orðið til gæfu.
Þessi saga hefur oft verið rifjuð upp, en aldrei
mun hafa verið á það bent, að mishermi er í
arfsögninni.
Uppeldisdætur hinna geistlegu voru ekki tvíburar
vöggubörn, þegar til fósturs var stofnað. Guðrún var
fædd 1771 en Guðlaug 1774. Þær systur voru því
komnar nokkuð á legg sumarið 1778.
Nú skal gerð nokkur grein fyrir Unnarholtsfólki.
Bjami Magnússon var sonur M. Andréssonar og
konu hans, Guðrúnar Magnúsdóttir, sem bjuggu í
Vorsabæ Skeiðahreppi 1703.
Sigríður, kona Bjama, var bóndadóttir frá Gröf í
Hrunasókn.
Mt. 1703 Gröf:
Jón Hannesson, hreppstjóri húsbóndi, 45 ára
Amfríður Jónsdóttir húsfreyja 44 ára
Valgerður, þeirra bam 20 ára
Sigríður — 17 ára
Guðrún — 14ára
Valgerður enn — 9 ára
5