Fréttabréf Ættfræðifélagsins - 01.11.2006, Blaðsíða 3

Fréttabréf Ættfræðifélagsins í nóvember 2006
Fyrirmyndin var æskuheimilið
Ólafur Oddsson menntaskólakennari rifjaði
upp minningar um afa sinn, Helga Ingvarsson
yfirlækni á Vífilsstöðum, og ömmu
sína, Guðrúnu Lárusdóttur, á félagsfundi
Ættfræðifélagsins 28. september sl.
Þau voru bæði glaðsinna afi minn og amma, sagði
Olafur, og minntist orða ömmu sinnar þegar hún virti
fyrir sér myndir af þeim hjónum á skattholi Guðrúnar
Pálínu dóttur þeirra, en hann var um sextugt á sinni
mynd og hún um tvítugt á sinni mynd. „Hvemig
getur svona ung kona verið gift svona gömlum
manni?“ sagði amma stundum. Það var gaman að
vera með þeim og oft glatt á hjalla.
Foreldrar Helga afa míns voru Júlía
Guðmundsdóttir og Ingvar Nikulásson prestur í
Gaulverjabæ og síðar á Skeggjastöðum. Móðurafi
Helga afa míns var Guðmundur ríki Brynjólfsson
á Keldum, bóndi, hreppstjóri og dannebrogsmaður,
ættfaðir Keldnaættar. Faðir hans var Brynjólfur
Stefánsson Bjarnasonar frá Víkingslæk, en Bjarni
Halldórsson er ættfaðir Víkingslækjarættarinnar.
Júlía var númer y
Guðmundur á Keldum var barnmargur. Barnafjölda
hans er ef til vill best lýst með því að vitna í
Víkingslækjarættina en þar er notast við ákveðið
kerfi við að greina frá börnum manna. Þar fær elsta
barnið bókstafinn a, það næstelsta bókstafinn b og
svo koll af kolli. Dóttir hans Júlía fékk bókstafinn y
og var þó ekki sú yngsta. Þar við bættust svo ýmsir
sem til að byrja með voru kallaðir Hanssynir eða
dætur en voru síðar eignuð Guðmundi. Þar á meðal
var stúlka Guðrún að nafni og fékk hún bókstafinn ö
og lengra var nú ekki hægt að komast. En auk þess
að vera afkastamikill í barneignum var Guðmundur
ríki merkismaður. Matthías Jochumsson minnist hans
fallega og með mikilli hlýju í frásögnum sínum.
Þegar amma mín var að stríða afa mínum með
Guðmundi, þessum barnmarga afa hans, sagði afi
að það hallaðist nú ekki á, því Páll afi hennar hefði
átt álrka mörg börn. Svo það væri jafnt á komið með
þeim! En þess má til gamans geta að Páll þessi, sem
var Jónsson og kenndur við Arnardrang á Síðu, var
dóttursonur Jóns Steingrímssonar eldklerks.
Líttu í spegil!
Lárus Pálsson hómópati var faðir Guðrúnar ömmu
minnar og afi og nafni Lárusar Pálssonar leikara. Það
var mjög kært með þeim ömmu og Lárusi bróðursyni
hennar. Helgi afi minn fékk það hlutverk að reyna
að fá Lárus Pálsson til þess að hætta við að gerast
leikari, en það var hans hjartans mál. Þetta þótti
ótrygg atvinna og því var afi beðinn um að reyna að
koma vitinu fyrir drenginn. Og afi reyndi sitt besta:
„Þú veist það, Lárus minn, að leikarar þurfa að vera
fallegir og glæsilegir og líttu bara í spegil!“ En orð
afa míns og ráðleggingar dugðu skammt og Lárus
hélt sem betur fer sínu striki. Lárus erfði ekki þessar
úrtölur við Helga afa og hann bauð þeim afa og
ömmu á allar helstu sýningar sínar.
Júlía Guðmundsdóttir frá Keldum, móðir Helga
afa míns, var honum sérstaklega hugleikin og náin.
Þegar erfiðleikar steðjuðu að undir lok ævi hans
sagði hann við mig: „Stundum þegar ég er að fara
að sofa og að mér sækja dapurlegar hugsanir þá
hugsa ég bara til mömmu og þá hverfa allar slæmar
hugsanir.“
Ingvar Nikulásson langafi minn náði hárri elli,
varð 85 ára. Eg var átta ára þegar hann dó og ég
man hann vel enda var ég mikið hjá afa og ömmu
og hann dvaldi þar oft á sumrin. Ég kallaði hann
oft „langaafa“, en hann var hávaxinn maður. Það
Heigi Ingvarsson yfirlæknir á
Vífilsstöðum. Hann er um sextugt
á myndinni.
Guðrún Lárusdóttir kona Helga
Ingvarssonar. Hún er um tvítugt á
myndinni.
Júlía Guðmundsdóttir frá Keldum,
dóttir Guðmundar ríka og móðir
Helga Ingvarssonar.
http://www.vortex.is/aett
3
aett@vortex.is