Fréttabréf Ættfræðifélagsins - 01.01.2007, Blaðsíða 3

Fréttabréf Ættfræðifélagsins í janúar 2007
Guðfinna Ragnarsdóttir:
í leit að
A hafíss- og harðindaárunum á seinni liluta
nœst síðustu aldar flutti fjöldi fólks úr
Húnavatnssýslunni vestur að Breiðafirði
í leit að betra lífi. Meðal þeirra voru
langafi minn og langamma með börnin
sín þrjú, þar á meðal afa minn Guðfinn.
Síðar áttu foreldrar þeirra beggja eftir að
fylgja í fótspor þeirra. Öll áttu þau sínar
sögur af Norðurlandinu, sögur sem leynast
hér og þar og varpa Ijósi á líf þeirra
og langanir, drauma og vonir. Og enn
byggja niðjar langafa míns og langömmu
af Norðurlandinu kalda, fámennar sveitir
Fellsstrandarinnar þar sem grasið grœr í
sporin og auðnin blasir við í þessari fornu
matarkistu þjóðarinnar.
Lítill fjögurra ára snáði situr á hnakknefinu
framan við föður sinn. Það eru fardagar og árið er
1874. Þau stefna á heiðina. Enn liggur ísinn eins og
mara á firðinum. Vorið kemur sjaldnast samkvæmt
almanakinu við Hrútafjörðin. Það andar köldu. Þau
stefna á brattann. Lífið er alltaf á brattann á þessum
árum. Litli snáðinn heitir Guðfinnur Jón og verður í
fyllingu tímans afi minn. Hann er elsta lifandi barn
foreldra sinna þeirra Björns Olafssonar og Agnesar
Guðfinnsdóttur. Leiðin liggur yfir að Breiðafirði.
Með sér hafa þau auk Guðfinns, Olaf 3 ára og
Guðmund 1 árs, sem er reirður niður hjá móður sinni.
Olafur afi á Hlaðhamri aðstoðar þau við flutninginn.
Hann á eftir að sakna litlu anganna sinna en veit
að það er frá litlu að hverfa. Handann heiðarinnar
er von. Tvö böm verða eftir í kirkjugarðinum á
Prestsbakka við litlu kirkjuna þar sem þau hjónin
giftu sig á fögrum júnídegi 1868.
Björn lítur um öxl. Hrútafjörðurinn geymir svo
margt sem honum er kært. Þar hvílir bróðir hans
Jón og systirin Hólmfríður sem í blóma lífsins hlutu
saman hina votu gröf. Þá orti harmi sleginn faðir
þeirra, Olafur, 59 erinda erfiljóð þar sem hann segir
m.a.
Nokkur strá mig stinga finn
stríði háu svarinn
sveifþað á nœr systkinin
sukku í bláan marinn.
Einnig Hannes, elsti bróðirinn, varð Hrútafirðinum
að bráð. En Björn tekur systkini sín með sér á sinn
betra lífi
hátt, skírir börnin sín eftir þeim. Já, sjórinn bæði
gefur og tekur, það á Björn eftir að reyna oft á sinni
lífsins leið. Að lokum mun líka Breiðafjörðurinn,
sem nú opnar faðm sinn fyrir þessari litlu fjölskyldu,
umvefja hann í orðsins fyllstu merkingu. Einnig þá,
þegar Olafur faðir hans á gamals aldri horfir á eftir
fjórða barninu sínu í vota gröf, yrkir hann æðrulaus:
Um ofei trega tjáir hér
tímanleg sú reynsla finnst
Þetta vegur okkar er
allra, þegar varir minnst.
Langafi hafði betur
Og eins dauði er annars brauð, það hefur Björn svo
sannarlega reynt. Unga, fallega og glaðlynda konan
hans, Agnes, sem hafði verið heitbundin Hannesi
bróður hans, er nú hans og móðir blessaðra barnanna
hans, lifandi og látinna. Þeir báru báðir víurnar
í hana bræðumir, Bjöm og Matthías, eftir dauða
Hannesar, segir sagan, og Bjöm hafði betur. Það
tók á tengslin milli þeirra bræðra og varð að sumra
sögn örlagavaldur í lífi margra nafna og afkomenda
Bjöms. En þeir bræðurnir áttu engu að síður eftir að
búa hlið við hlið, að segja má, í tæpa tvo áratugi,
eða allt þar til Björn drukknaði 1890, því leiðir
Matthíasar áttu einnig eftir að liggja yfir heiðina
löngu.
Ungu hjónin stefna í vestur. Handan við heiðina
liggur Breiðafjörðurinn. Þar úar æðarfuglinn í hverj-
um hólma, þar er sjófang og selur, egg og eyjabeit,
og það sem skiptir sköpum; þar er enginn hafís.
Þau eru ung og djörf og hafa frá engu að hverfa.
Þau horfa fram á veginn yfir fjörðinn sem teygir sig
óendanlega langt út í himinblámann. Lengst í vestri
Við Breiðafjörðinn úar æðarfuglinn í hverjum hólma,
þar er sjófang og selur, egg og eyjabeit, og það sem
skiptir sköpum; þar er enginn hafís.
http://www.vortex.is/aett
3
aett@vortex.is