Árbók VFÍ/TFÍ - 01.06.2011, Blaðsíða 224

IMannvirkja
stofnun
BRUNAMÁLASTOFNUN 1970-2010
Dr. Björn Karlsson starfar sem forstjóri Mannvirkjastofnunar og er dósent við umhverfis- og byggingarverkfræðideild
Háskóla (slands. Hann gegndi starfi brunamálastjóra árin 2001-2010.
Merkum kafla í sögu brunamála lauk um síðustu áramót þegar Mannvirkjastofnun tók
við því merki sem Brunamálastofnun, áður Brunamálastofnun ríkisins, hafði haldið á lofti
í 40 ár frá stofnun 1. janúar 1970. Þegar Brunamálastofnun ríkisins var stofnuð var
málaflokkurinn brunamál nánast eins og óplægður akur. Því þótt rekja megi sögu
skipulegs slökkvistarfs og brunavama á Islandi til ársins 1790 urðu sáralitlar framfarir í
þessum efnum alla 19. öldina og lengi framan af þeirri 20.
Mikilvægir áfangar urðu þó á árunum 1875 til 1929. Sett voru lög um brunalið í Reykjavík
1875, á Isafirði 1883, Seyðisfirði 1901 og Akureyri 1905. Árið 1907 voru sett lög um
brunavarnir og farið að huga að tækjabúnaði til slökkvistarfa. Brunabótafélagið hóf svo
starfsemi 1915 og Brunaeftirlit ríkisins 1929. ítrekaðir stórbrunar og tilfinnanlegt tjón af
þeirra völdum neyddu yfirvöld til nokkurra aðgerða.
Næstu stóru tímamót urðu þó ekki fyrr en 40 árum síðar þegar Alþingi setti lög um
brunamál og með þeim á fót nýja stofnun, Brunamálastofnun ríkisins. Hún tók til starfa
1. janúar 1970 og starfaði í rétt 40 ár eða til ársloka 2010 þegar Mannvirkjastofnun leysti
hana af hólmi.
Á 7. áratugnum jókst brunatjón hér á landi til muna. Vaxandi iðnaðarstarfsemi og stærri
og dýrari byggingar gerðu menn meðvitaðri um nauðsyn öflugri brunavarna. Eldsvoðar
í stórum fiskvinnsluhúsum gátu til að mynda valdið eigendum og þjóðfélaginu öllu
miklu tjóni. Mikið brunatjón 1965 og 1968 vakti ráðamenn til vitundar um mikilvægi
brunavarna.
Brunamálastofnun ríkisins var fáliðuð í upphafi en verkefni hennar var ærið. Henni var
ætlað að hafa eftirlit með brunavörnum í landinu og vera hið opinbera yfirvald
brunamála.
222| Árbók VFl/TFl 2011