Neytendablaðið - 01.06.2002, Blaðsíða 20

Hárlitun
Dæmi um mannslát
vegna hárlitunarefna
Fleiri og fleiri dæmi koma nú
fram um alvarlegar afleiðingar
hárlitunar með aukinni vit-
neskju neytenda og lækna um
þau mál. Því miður eru sum
dæmin mjög alvarleg. Þannig
lést í ágúst 2000 38 ára gömul
kona búsett í Birmingham,
Narinder Devi, að þremur
ungum börnum sínum ásjá-
andi vegna bráðra ofnæmisvið-
bragða. Hún hafði sett í sig
hárlit og áður en 20 mínútur
voru liðnar var hún látin.
í mörgum öðrum löndum
hafa læknar séð dæmi um al-
varlegar afleiðingar eftir notk-
un hárlitar. Um ijölmörg slík
dæmi hefur verið skrifað í vís-
indarit, meðal annars í Banda-
ríkjunum, Bretlandi, Italíu,
Þýskalandi, Hollandi, Japan,
Indlandi og Sviss.
Við sögðum frá fjölmörgum
slæmum dæmum í Danmörku
í síðasta tölublaði Neytenda-
blaðsins og óskuðum eftir að
íslenskir neytendur sem orðið
hafa fyrir barðinu á þessu létu
okkur vita. Þrjár konur hafa
nú haft samband við okkur og
á þessari opnu má sjá sögu
tveggja þeirra.
Vald framleiðenda
eralgjört
Það er vel varðveitt leyndar-
mál hjá framleiðendum hvaða
efni þeir nota í hárlitun-
arvörur sínar og raunar eru
þeir svo ósvífnir að þeir kalla
skrif neytendasamtaka sem
aukast dag frá degi óréttmæt-
an hræðsluáróður. Raunar gefa
þeir aðeins þær upplýsingar
sem þeim hentar. I hárlit eru
um 300 kemísk efni og vita
menn þó ekki hvort það er allt
og sumt. Þrátt fyrir að mörg af
þessum efnum séu hættuleg
heilsu manna eru aðeins átta
þeirra skráð sem slík, öll hin
geta framleiðendur notað að
vild.
Nú fá íbúar Evrópusam-
bandsríkja og einnig við Is-
lendingar allar upplýsingar frá
framleiðendunum sjálfum.
Auk þess er framleiðendum í
sjálfsvald sett að meta efnin
sem notuð eru. Og loks eru
það framleiðendur sjálfir sem
gera þær rannsóknir sem lagð-
ar eru til grundvallar afstöðu
Evrópusambandsins til efn-
anna. Þannig hafa framleið-
endur alltof mikið svigrúm og
vald. Þeir hafa möguleika á að
senda vörur á markað þegar
þeir einir vita um hættuna af
þessum efnum. Framleiðendur
sjálfir leggja til upplýsingarn-
ar sem vísindanefnd Evrópu-
sambandsins notar sem grunn
í sínu mati og það getur verið
varasamt. Þá er að mati vís-
indanefndarinnar auðvelt að
leyna mikilvægum upplýsing-
um.
Leyndardómar
framleiðenda
I desemberblaði Neytenda-
blaðsins var sagt frá fjölmörg-
um alvarlegum dæmum um
ofnæmisviðbrögð hjá dönskum
neytendum eftir að þeir höfðu
litað hár sitt. Það hefúr einnig
verið þekkt í mörg ár að hætta
á krabbameini er í hærri kant-
inum hjá hárgreiðslufólki,
sennilega vegna þess að það
vinnur með kemísk efni eins
og hárlitunarefni. Fyrir um ári
vakti mikla athygli stór
bandarísk rannsókn þar sem í
ljós kom að þeim sem nota
hárlit virðist hættara við að fá
krabba í blöðruhálsi en þeim
sem ekki lita hár sitt. Sérfræð-
ingar leggja þó áherslu á að
ekki sé enn hægt að segja með
fullri vissu að samhengi sé á
milli hárlitunar og krabba-
meins. Og menn vita engan
veginn hvaða efni það eru ná-
kvæmlega sem kunna að valda
áhættunni.
Segja má að nú séu ekki
neinar reglur til um þau
kemísku efni sem notuð eru í
hárlitunarefnum þrátt fyrir að
það sé vel þekkt að notkun á
hárlitum getur valdið alvarleg-
Frásögn miðaldra íslenskrar konu
Ég fór í hárlitun á hár-
greiðslustofu skömmu fyrir
síðustu jól til að skipta um
hárlit. Þegar ég vaknaði
morguninn eftir tók ég efitir
að ég var þrútin um augun en
hélt að það væri vegna þess
að ég var nývöknuð og hugs-
aði ekkert nánar út í það.
Næsta dag var þetta orðið
meira, en enn afgreiddi ég
þetta sem svefnþrota og
hugsaði ekki meira um það.
Þá fór ég að taka efitir að þetta
var farið að færast niður á
kinn og mig var farið að klæja
í augun. Þá fóru að renna á
mig tvær grímur um hvað
væri að gerast. Þar sem ég
hef áður fengið ofnæmi vegna
sjampós sem lýsti sér meðal
annars í kláða í hársverðinum
átti ég meðal sem ég hafði
fengið hjá lækni og dró úr
kláðanum. Því leitaði ég ekki
til læknis í þetta sinn heldur
notaði lyfið sem ég hafði
fengið. A Þorláksmessu var
þetta svo komið í hámark,
þannig að ég þurfti eiginlega
tannstöngla til að halda aug-
unum opnum. Eftir það fór að
draga úr þessu og þakka ég
þaó því fyrst og fremst að ég
átti þessi lyf vegna
sjampóofnæmisins. En þessi
þroti var viðvarandi í þrjár
vikur.
Síðan þetta gerðist hef ég
ekki þorað að láta lita á mér
hárið enda ekki ástæða til að
storka ofnæmiskerfínu ef
þetta væri raunin, en eins og
ég sagði fór ég ekki til læknis
vegna þessa.
Ofnæmið vegna sjampós-
ins lýsti sér aðeins í rauðum
blettum og kláða en ekki
þrota í andliti eins og í þetta
skipti. En þótt augun væru
það þrútin að ég átti einfald-
lega erfitt með að hafa þau
opin þá gerðist þetta rétt fyrir
jólin og ég hafði mikið að
gera og gerði þess vegna
ekkert frekar í málinu heldur
vonaði að lyfið sem ég átti
mundi duga á þetta, sem það
og gerði. Ég áttaði mig hins
vegar ekki fyllilega á því
hvað hafði gerst fyrr en ég las
um þetta í desemberblaði
Neytendablaðsins.
Ég sagði hárgreiðslukon-
unni frá þessu og sagði hún
mér að ég væri því miður
ekki fyrsti viðskiptavinurinn
sem hefði lent í þessu. Hún
sagði mér einnig að hún hefði
fengið nema sem hafði þurft
að hætta störfum, því neminn
gat ekki verið inni á stofunni
þegar verið var að nota litar-
efni.
20
NEYTENDABLAÐIÐ - júní 2002