Neytendablaðið - 01.12.2003, Blaðsíða 8

Auglýsingar
Ekki eru allir jafn hrifnir af þeirri brengl-
uðu ímynd sem tískuiðnaðurinn dregur
oft upp. Fullkomlcikinn virðist felast í
því að vera tágrannur og klæðalítill og
helst liggjandi á bakinu með glennta
fætur og lostafullan svip. Að minnsta
kosti ef marka má stóran hluta þeirra
auglýsinga sem birtast á síðum tísku-
blaðanna.
Auglýsingar tískuhúsa hafa þróast undan-
farna áratugi úr því að vera Ijósmyndir
af konum f fötum og yfir í eitthvað allt
annað. Það sama má reyndar segja um
tónlistariðnaðinn sem virðist einna helst
sækja sinn innblástur f klámiðnaðinn.
En neytendum er ekki meira misboðið
en svo að tískuhús og tónlistarmenn lifa
góðu lífi. Fáklædda tónlistarfólkið er að
vísu f flestum tilfellum að reyna að höfða
til ungra kaupenda sem ekki hafa alltaf
til að bera nógu gagnrýna hugsun og
•eru ginkeyptari fyrir vikið en þannig er
málum ekki alltaf háttað hvaðtískuiðnað-
inn varðar. Markhópur margra frægustu
tískuhúsa heims eru vel stæðar konur
og oftar en ekki á besta aldri. Kannski
liggur vandamálið ekki alfarið hjá aug-
lýsendum. Á meðan fáklæddar, grannar
og veiklulegar fyrirsætur í einkennilegum
stellingum selja vöruna er Iftil hætta á að
breyting verði. Auglýsingin virkar. Vanda-
málið er kannski öllu heldur að við neyt-
endur tökum þátt í vitleysunni.
Neytendablaðið valdi nokkrar auglýsing-
ar frá þekktum erlendum framleiðend-
um og bað Guðmund Odd Magnússon
prófessor við Listaháskóla íslands um að
gefa álit sitt á þeim.
„Frfða og dýrið". Það er í raun ótrúlegt
hvað þetta fyrirtæki SISLEY, sem fram-
leiðir fatnað fyrir unglinga, gengur langt.
villigötum?
Brýtur öll siðferðisgildi. Ég verð nú að
segja að þessi lítur út fyrir að vera „eðli-
leg" við fyrstu sýn - ef þér dettur ekki í
hug kynferðislegt samband á milli dýrsins
og stúlkunnar. Nánast allar auglýsingar
þessa fataframleiðanda hafa ekki „bara"
kynferðislega undirtóna heldur klám-
fengna. Auðvitað hefur þetta verið tekið
fyrir víða af ábyrgum aðilum í umræð-
unni um klámvæðingu almannarýmis
og aldrei er hamrað nóg á andspyrnunni
gegn þessum óþverra.
Eins og svo oft hefur verið bent á þá
er ekki hægt að nota vitsmunalegar
auglýsingar til að selja annað en hreina
nauðsynjavöru. Oftast er verið að svala
ómerkilegum kenndum eins og hégóma,
öfund, afbrýði og losta þegar verið er
selja lífstflsvörur. Þessi er í þeim dúr,
höfðað er til kynhvatar og losta. Það
eru til verri dæmi, sem reyndar eru ekki
alltaf eins auðsæ í vestur-evrópskum
tímaritum. Þau birtast í austur-evrópsk-
um útgáfum þeirra eins og í króatíska
Cosmopolitan sem er orðið frægt fyrir
ganga út yfir öll mörk.
„Virðulegri" fyrirtæki eins og Calvin
Klein eru ótrúlega oft á nákvæmlega
sama plani og Sisley. Það er ekkert að
þessari auglýsingu fyrr en þér dettur
kynlíf í hug, en þegar þetta er gagnrýnt
er það sagt þinn veikleiki að láta kynlíf
hvarfla að þér. Það er oft erfitt að skil-
greina klám en allir skynja það um leið
og það sést.
Það er ekki augljóst hvað verið er selja
hér en ég reikna með því að það sé
fatnaður ekki eru það spilin sem stúlkan
heldur á í hendinni. En þarna er ýmislegt
í gangi. Titian og Feneyjarmálarar endur-
reisnarinnar máluðu Venus liggjandi en
Michaelangelo heggur Davíð út stand-
andi í Flórens á sama tíma. Tilvísanir í
grískar goðsögur eða öllu heldur grískar
goðsögur í nútímabúningi? Ég held ekki.
Ég er ekki í nokkrum vafa um að þessar
myndir segja meira um það hvernig karl-
maður lítur á konu sem eign eða bráð, og
gæti best trúað því að verið væri að selja
karlmannsfatnað og markhópurinn sé
karlmenn sem líta á konur sem eign!
touis VUITTON
Að selja tösku! Ofterveriðað vitna ísígilt
myndmál og enn aftur verið að höfða til
8 IJEYTENDABLAÐIÐ 4. TBl. 2003