Neytendablaðið - 01.10.2004, Blaðsíða 6

Sá fjöldi barna og unglinga sem neytir
þunglyndislyfja fer vaxandi. Það er því
ástæða til að staldra við þegar fréttir
berast af alvarlegum aukaverkunum
slíkra lyfja sem neytendum og jafnvel
læknum hefur ekki verið kunnugt um
fyrr en nýlega.
Upplýsingum haldið frá neytendum
Lyfjaiðnaðurinn hefur um árabil vitað um
þær alvarlegu aukaverkanir sem lyfið Ser-
oxat getur haft. En það var ekki lyfjafram-
leiðandinn eða yfirvöld sem upplýstu um
þessar aukaverkanir heldur var það þátt-
ur á breska ríkissjónvarpinu, BBC, sem
setti allt í gang. Þátturinn sýndi m.a að
framleiðandinn GlaxoSmithKline hafði
haldið til haga niðurstöðum rannsókna
sem sýndu að lyfið Seroxat (gengur líka
undir nöfnunum Paxil og Paroxetine) get-
ur haft í för með sér alvarlegar aukaverk-
anir bæði hjá börnum og fullorðnum.
Aukaverkanirnar eru m.a. auknar sjálfs-
vígshugsanir og sjálfskaði, auk þess sem
lyfinu geta fylgt fráhvarfseinkenni. Þáttur
BBC um málið vakti mikla athygli í Bret-
landi og varð til þess að yfirvöld ákváðu
að rannsaka málið nánar.
I júní 2003 sá enska landlæknisemb-
ættið síðan ástæðu til að beina þeim
tilmælum til lækna þar í landi að skrifa
ekki upp á þunglyndislyf sem tilheyra
svokölluðum SSRI flokki, að undanskildu
Fluexotin, öðru nafni Prosac. Yfirvöld
í Bandaríkjunum, Kanada, Frakklandi,
írlandi, Hollandi, Noregi og Svíþjóð
fylgdu í kjölfarið og aðvöruðu almenn-
ing og heilbrigðisstéttir um alvarlegar
aukaverkanir þunglyndislyfsins Seroxat á
börn og unglinga.
Danir seinir til, en íslendingar enn
seinni
Danska landlæknisembættið var ekki
enn búið að gefa út aðvörun til lækna í
nóvember 2003 þegar danska neytenda-
blaðið Tænk+Test fjallaði um SSRI lyf
og alvarlegar aukaverkanir þess á börn.
Þó hafði talsmaður GlaxoSmithKline í
Danmörku sent danska landlæknisemb-
ættinu bréf í júní sama ár og beðið um
að þessum upplýsingum yrði komið til
skila til lækna þar í landi. Annar lyfja-
framleiðandi, Wyeth, sem framleiðir
lyfið Efexor hafði lagt til að landlæknis-
embættið danska sendi læknum bréf þar
sem varað væri við notkun lyfsins á börn
og unglinga. Fandlæknisembættinu þótti
ekki ástæða til þess og sögðust menn þar
á bæ vera að bíða eftir að Evrópusam-
bandið sendi einhverja tilkynningu frá
sér varðandi SSRI lyfin. Einhver skriður
komst þó á málið eftir að danska neyt-
endablaðið hafði fjallað um það.
Hér á íslandi var það fyrst f júlí 2004 að
landlæknisembættið sendi dreifibréf til
lækna með þessum sömu aðvörunum.
I bréfinu er sögð ástæða til að leggja
áherslu á eftirfarandi atriði þar til frekari
upplýsingar um virkni SSRI lyfja liggur
fyrir.
1. Meðferð barna og unglinga með
þunglyndi með SSRI lyfjum skal
einungis hafin sem hluti af almennri
heildstæðri meðferð.
2. Lyfin skulu fyrst og fremst notuð
bendi einkenni til alvarlegs þung-
lyndis. Við vægara þunglyndi er
mælst til að fremur sé beitt stuðnings-
aðgerðum og sálfræðilegum úrræð-
um.
3. Sjúklingum þarf að fylgja mjög þétt
eftir.
4. Astæða virðist til á þessu stigi að
mæla gegn notkun paroxetins og ven-
lafaxins hjá börnum og unglingum og
nota fremur önnur lyf úr lyfjaflokkn-
um.
5. Vara ætti börn og unglinga sem
meðhöndluð eru með SSRI lyfjum
eindregið við því að hætta meðferð
snögglega.
Umdeildur sérfræðingur
Doktor David Healy er breskur geðlækn-
ir og einn helsti sérfræðingur heims
þegar kemur að SSRI lyfjum. Hann hefur
skrifað nokkrar bækur um þunglyndislyf
og hefur ötullega bent á að þó að þessi
lyf gagnist flestum sjúklingum henti þau
alls ekki öllum. Það að hann leyfi sér að
gagnrýna notkun þessara lyfja er talið
hafa kostað hann stöðu við virta rann-
sóknarstöð í Toronto (The Centre for
Addiction and Mental Health). Healy
hafði verið boðin staða yfirmanns og var
að koma sér fyrir í nýju landi þegar að
6 NEYTENOABLAÐIÐ 3. TBL. 2004