Prentarinn - 01.03.1996, Blaðsíða 10

■ ■■ BÓKAGERÐARMENN
— Aldarminning —
Einar
Hundraö ár
eru liðin frá
því Einar
Þorgrímsson
- faðir íslenskrar
offsetprentunar -
var borinn í
þennan heim.
Hann var fœddur
15.jání 1896
að Borgum
í Hornafirði og
varyngsti sonur
Þorgríms lœknis
og alþingismanns
Þórðarsonar og
eiginkonu lians,
Jóhönnu Andreu
Knudsen Lúð-
víksdóttur.
INGI R.
EÐVARÐSSON
Þorgrímsson
Einar ólst upp að Borgum þar til
hann fluttist með foreldrum
sínum átta ára að aldri til Kefla-
víkur þar sem faðir hans var
skipaður héraðslæknir. I Keflavík
var hann við nám og leik þar til
hann hóf nám við Gagnfræðaskóla
Akureyrar á fimmt-
ánda aldursári.
Nyrðra dvaldi hann í
fjögur ár við fótskör
menntagyðjunnar.
Þegar Einar sneri
aftur til Keflavíkur
tók hann til óspilltra
málanna og fór út í
„bísniss“ með aðstoð
nafntogaðra manna.
En það stoðaði lítt,
útgerðin fór á haus-
inn. Skömmu síðar
höguðu örlagadísimar
þvt svo til að Einar
brá á það ráð að
hverfa til Vesturheims
svo lítið bæri á árið
1916. Leið hans lá til
Kanada eins og svo
margra íslendinga í
þá daga. I Kanada
fékkst hann við marg-
vísleg störf, þar á
meðal fiskveiðar í
Winnipegvatni,
leiklist og skemmti-
atriði á Gimli svo
nokkurra sé getið.
I Kanada kynntist
Einar jafnframt fríðri
og föngulegri konu,
Jóhönnu Þuríði
Oddsdóttur, og gengu þau í það
heilaga hinn 18. október 1918.
Þeim varð fjögurra barna auðið.
Elst er Jónanna, þá Þorgrímur
offsetprentari, Anna Sigríður og
yngstur er Einar. Þau skildu síðar og
Einar kvæntist á ný árið 1939 Elínu
Herdísi Finsen Carlsdóttur og
eignuðust þau eina dóttur, Eddu.
Einar Þorgrímsson fór til Banda-
rfkjanna eftir nokkurra ára veru í
Kanada. Fyrst hélt hann til Chicago,
en síðar til annarra stórborga iðandi
af mannlífi og hugsun nýrra tíma.
Einari var margt til lista lagt og
fékst hann við mörg störf um ævina.
Hafði hann á orði að hann hefði
stundað 63 ólíkar atvinnugreinar á
20 árum í Vesturheimi. I Bandaríkj-
unum lagði hann einnig stund á nám
í þrjá vetur við Harvardháskóla og
nam hagfræði, þjóðfélagsfræði og
ræðumennsku auk ensku.
Einar Þorgrímsson var mælskur,
skemmtinn og greindur. Um það
geta samferðamenn hans borið vitni
Verður hér aðeins getið eins tilviks
um ráðsnilld hans við erfiðar
aðstæður. I síðari heimsstyrjöldinni
varð mjög erfitt með innflutning á
vörum til iðnaðarframleiðslu og um
tíma voru sinkplötur til offsetprent-
unar nær ófáanlegar. Einar greip þá
til sinna ráða og hóf að gera tilraunir
til að endurnota plöturnar. Gerði
hann allskonar tilraunir til að afmá
myndir, letur og fleira af þeim og
tókst það farsællega. Leynd hvfldi í
fyrstu yfir þessari uppgötvun
meistarans en síðar kom í ljós að
Einar þvoði plötumar
upp úr vítissóda og
blandaði litarefni
saman við svo að
enginn gæti vitað
hvaða efni hann
notaði.
Stofnun Litho-
prents og löggilding
offsetprentunar eru
þau atriði sem halda
minningu Einars á
lofti meðal íslenskra
bókagerðarmanna.
Hinn 12. maf 1938
stofnaði hann fyrstu
offsetprentsmiðju á
íslandi ásamt Guð-
mundi Jóhannssyni.
Eftir skamma og
stormasama sambúð
hvarf Guðmundur úr
fyrirtækinu og Einar
hélt áfram einn síns
liðs, félaus og með
takmarkaða þekkingu
á þessari nýju galdra-
tækni sem offset-
prentunin var í þann
tíð. Einar var ekki á
því að gefast upp
heldur hélt til
Lundúna og lærði
offsetprentun hjá
Addressograph-Multilith fyrirtæk-
inu. Arið 1943 hlaut hann meistara-
réttindi f offsetprentun fyrstur
manna á Islandi og sama ár hlaut
iðnin löggildingu undir nafninu
ljósprentun. Mjór er mikils vísir.
Einar kenndi nokkrum lærlingum
iðnina og út af þessum mönnum er
kominn allur sá herskari offsetprent-
ara sem halda nterki offsetprentunar
á lofti í dag.
Einar Þorgrímsson andaðist langt
um aldur fram hinn 24. apríl 1950. •
1 0 ■ PRENTARINN