Prentarinn - 01.02.1997, Blaðsíða 12

■ ■■ BÓKAGERÐARMENN í HEILA ÖLD ->
Bókagerðarmenn sameinast
Hér lýknr
kynningu á
100 ára sögu
samtaka bóka-
gerðarmanna
á Islandi sem
vœntanleg er á
bók innan
skamms. Vel er
við hœfi að enda
kynninguna á
sameiningu
þriggja stéttar-
félaga með
stofnun Félags
bókagerðar-
manna.
Bunnudaginn 2. nóvember
1980 urðu þáttaskil í skipu-
lagssögu íslenskrar verka-
_____ lýðshreyfingar þegar bóka-
gerðarmenn stofnuðu Félag bóka-
gerðarmanna. Er það fyrsta samein-
ing stéttarfélaga hér á landi sem nær
til heillar starfsgreinar og markaði
hún þá nýjung að allir starfsmenn í
prentiðnaði að skrifstofufóki undan-
skildu tilheyra einu stéttarfélagi.
Stofnfundur Félags bókagerðar-
manna hófst kl. 13.30 í Súlnasal
Hótels Sögu. Lúðrasveit verkalýðs-
ins lék verkalýðssöngva fyrir utan
hótelið áður en fundurinn hófst og
mikil eftirvænting ríkti meðal bóka-
gerðarmanna við upphaf fundarins.
Fylltu þeir Súlnasalinn auk þess sem
fjöldi erlendra og innlendra gesta var
viðstaddur sameiningu Bókbindara-
félags Islands, Grafíska sveina-
félagsins og Hins íslenzka
prentarafélags.
INGI R.
EÐVARÐSSON
Aratugalöng
sameiningarganga
Sameining bókagerðarmanna í eitt
stéttarfélag átti sér langan aðdrag-
anda. Upphafið má rekja til ársins
1947 þegar prentmyndasmiðir
knúðu dyra hjá prenturum og
óskuðu eftir inngöngu í Hið íslenzka
prentarafélag að tilmælum Alþýðu-
sambands Islands. Viðbrögð
prentara einkenndust af skammsýni
enda varnaði fjölmenni stéttarinnar
og styrk staða henni sýn til framtíð-
ar. Hún hafnaði aðild prentmynda-
smiða að félagssamtökum sínum.
Hitt voru þó sýnu meiri mistök að
prentarar álitu offsetprentun vera
óæðri prenttækni sem hentaði
fúskurum. Aðeins sveinar
Gutenbergs væru þess verðugir
að nefna sig „prentlistarmenn".
Ekki var laust við að prentarar
hefðu í frammi háðsglósur um
offsetprentun þegar hana bar á
góma meðal prentara í þá daga. Það
varð til þess að skapa togstreitu
milli hæðarprentara og offset-
prentara sem stóð um áratuga skeið
og hindraði frekari samvinnu og
sameiningu þessara stétta.
Fátt segir af sameiningarmálum
bókagerðarmanna fyrr en á
aðalfundi Hins íslenzka prentara-
félags vorið 1961. Þar samþykktu
prentarar svohljóðandi tillögu
Stefáns Ögmundssonar og Óðins
Rögnvaldssonar:
Aðalfundur HÍP felur stjórninni
að athuga möguleikafyrir því
að koma á fót sambandi félaga
bókagerðarmanna, sem vinni að
félagslegum og faglegum
verkefhum, sem þau eiga
sameiginleg, t.d. útgáfu
iðnfrœðilegs tímarits o.fl.
Tillagan mun eiga rætur að rekja
til umræðu um skipulagsmál innan
ASI. Arið 1960 skilaði skipulags-
nefnd sambandsins tillögum um
endurskipulagningu þess og þar er
gert ráð fyrir starfsgreinafélögum.
Þar eru gerðar tillögur um samband
í prent- og bókagerð er allt starfs-
fólk í prentiðnaði yrði aðili að. Þetta
mun hafa ýtt við bókagerðar-
mönnum. Árið 1962 héldu stjómir
Bókbindarafélagsins, Hins íslenzka
prentarafélags, Prentmyndasmiða-
félagsins og Offsetprentarafélagsins
sameiginlegan fund þar sem rætt var
um stofnun sambands bókagerðar-
manna, einkum með menningarmál í
huga, t.d. útgáfu fagtímarita, en
einnig að stilla saman kraftana við
samningagerð. Ekkert var frekar að
gert í málinu fyrr en 1964 að haldnir
voru fjórir fundir félagsstjómanna
um stofnun sambands og samþykkt
vom drög að umræðugrundvelli.
Þorsteinn Pjetursson var á þessum
fundum og var honum falið að
semja uppkast að lögum fyrir
væntanlegt samband. Félögin höfðu
komið sér saman um svohljóðandi
umræðugrundvöll vorið 1964:
1. Félögin hafa fullt sjálfsforræði
um sín innri mál með sama
hætti og gagnvart Alþýðusam-
bandi Islands.
2. Hvert félag um sig ákveður
hvort það verður innan Alþýðu-
sambands Islands eða ekki.
3. Samband bókagerðarmanna
verði sem slíkt ekki í Alþýðu-
sambandi íslands.
4. Félögin hafi fyrir forgöngu
sambandsins samvinnu við
samningagerðir, framsetningu
krafna og aðrar aðgerðir vegna
samninga.
5. Félögin vinni að því, að
samræma samninga sína.
6. Félögin geri með sér samkomu-
lag um hvar draga skuli mörk
milli iðngreina sem félögin
starfa í.
7. Félögin aðstoði hvert annað um
að vemda áunnin iðnaðarrétt-
indi svo og hvemig snúast skuli
við tæknilegum nýmælum, að
því er snertir staðsetningu
þeirra innan ramma iðnlöggjaf-
arinnar.
8. Athugað verði á hvem hátt
félögin gætu komið á
sameiginlegu eða samræmdu
fræðslustarfi.
9. Athugaðir verði möguleikar á
sameiginlegri gjaldheimtu
félaganna.
10. Félögin skiptist á upplýsingum
og hafí samráð um fyrirhugaðar
breytingar á lögum sínum,
reglugerðum og starfsháttum
eftir því sem við á.
11. Félögin hvert um sig eða sam-
band bókagerðarmanna verði
aðilar að Alþjóðasambandi
bókagerðarmanna.
Samstöðuleysi bókagerðarfélag-
anna í samningamálum árið 1964
olli því að sameiningarmálin
drógust á langinn. Ekkert markvert
gerðist í málinu fyrr en árið 1968
þegar enn var samþykkt að koma á
sameiginlegri nefnd til að ræða
samskipti félaganna. Fulltrúar prent-
ara í nefndinni voru þeir Ólafur
Emilsson og Stefán Ögmundsson,
fulltrúar bókbindara Einar Helgason
og Grétar Sigurðsson, Gylfi M.
Guðjónsson og Kolbeinn Grímsson
1 2 ■ PRENTARINN