Prentarinn - 01.01.1998, Blaðsíða 16

TÆKNI
Framþróun í prentun
Á sviði prentunar
hefur þróunin
sjaldan verið
meiri en í dag.
Eins og oft áður
er ekki alltaf um
nýjungar að
rœða heldur
þróun á tœkni
sem hefurverið
lengi við lýði og
jafnvel í notkun í
einhverju mœli.
Hér verður þó
aðeins stiklað
á stóru.
Stafræn prentun
(computer to print)
Um er að ræða stafrænar tölvu-
prentvélar sem eru samhæfðar
öllum helstu staðlagrunnum sem
notaðar eru í skjáborðsútgáfu.
Fremstar á þessu sviði eru vélar frá
Zeikon og Indigo. Zeikon vélin er
þegar í notkun hérlendis. Það var
Offsetþjónustan sem reið á vaðið.
Vél þeirra er af gerðinni DCP/32D.
Hún prentar á streng 30,8 cm breið-
an og vinnur með litardufti (þurr-
tóner) og getur prentað fjóra liti
beggja vegna pappírs. Prentunin er
þurr um leið og hún kemur á pappír-
inn. Undirbúningstími lítill en prent-
hraði mun minni en í hefðbundnum
offsetvélum. Vélin hefur verið
góður valkostur við prentun minni
upplaga, 10-1500 eintaka. Nokkur
óvissa hefur ríkt erlendis hverjir
eiga að vinna á svona vélum,
prentarar eða prentsmiðir, hér á
landi eru menn þeirrar skoðunar að
prentari eigi að vinna verkið.
Á markaðinn eru komnar stærri
útgáfur af þessari vél í breiddunum
50 og 64 cm.
Indigo Eprint 1000+ er stafræn
arkaoffset prentvél sem getur
prentað allt að 6 liti á stærðina A3.
Vélin vinnur með vottoner
(electro ink) sem er hitaður lítillega
áður en hann fer á pappírinn. Vélin
kemur frá ísrael. Settar hafa verið
upp rúmlega 700 vélar í Norður-
Ameríku og Evrópu sem er svipað
fjölda uppsettra Zeikonvéla. Þó eru
Indigovélarnar algengari í Ameríku
en Zeikon í Evrópu.
Stafræn prentun
(computer to press)
Prentaðferðin er þurroffset
(waterless offset). Prentformurinn
framkallast í prentvélinni sem getur
verið hefðbundin offsetprentvél að
uppbyggingu. Þekktastar á þessu
sviði eru Heidelberg Quickmaster
DI og er þegar búið að setja upp
GUÐBJARTUR eina slíka vél í Svansprent. Vélin
SIG U RÐSSON hefur ekkert vatnsverk og vinnur
með þurroffsetlitum. Fjögur prent-
verk raðast á stóran baksílinder á
svipaðan hátt og oft gerist í streng-
prentun (satelite) en vélin prentar í
örkum 46x34 cm og eru fjórir
gríparar á baksílindernum. Á plötu-
sílindernum er prentformurinn í
dúkformi sem vefur ofanaf sér og
upp á sig inni í sílindernum og eru
rúmir þrjátíu prentformar á skiptan-
legri rúllu.
74 Karat
Þessa dagana er að koma á markað
ný prentvél sem hefur sömu upp-
byggingu og Quickmaster DI en
stærra format 74x52. Vélin heitir
74 Karat og er samvinna milli
KBA-Planeta sem hannar sjálfa
prentvélina og Scitex sem hannar
stafrænan hugbúnað. Prenthraði er
svipaður og í Quickmaster DI eða
um 10.000 arkir á klukkustund.
Hefðbundin
offsetprentun
Geysileg framþróun hefur orðið
á þessu sviði. Flestar stærri arka-
offsetvélar prenta í dag 12-15.000
arkir á tímann. Inntökutímar hafa
styst mikið með sjálfvirkri
plötuísetningu. Viðsnúningsbúnað-
ur er að mestu tölvustýrður í dag.
Sjálfvirkur þvottabúnaður á völs-
um, gúmmídúkum og baksílindrum
er orðinn staðlaður á flestum prent-
vélum. Miklar framfarir hafa orðið
í umhverfisþættinum. Jurtaolíur eru
í dag orðnar frambærilegar til þrifa.
Þær hafa einnig verið notaðar í
auknum mæli við framleiðslu
prentlita sem í dag eru vistvænir,
allt að 70%. Eru þar aðallega litar-
efni farvans sem ekki eru í vist-
vænu formi. Þá er stöðugt verið að
auka gæði í pappírsframleiðslu.
Hann verður stöðugt hvítari og
vistvænni.
Miklar rannsóknir hafa verið
gerðar á vatninu (fontinum).
Sýrustig vatnsins (pH gildi) við
offsetprentun er milli 5 og 6 fyrir
arkaprentun. Alkóhól hefur verið
notað í fontinn til að minnka
útþenslu vatnsins þ.e. dreifa vatninu
betur á plötuna. Það hefur lengi
verið vitað að herslugráða krana-
vatns er mjög misjöfn eftir löndum
og landshlutum. Á Reykjavíkur-
svæðinu er vatnið t.d. mjög mjúkt,
1-2 þýskar herslugráður.
IPA (isopropyl) alkóhólið í
vatninu hafa menn lengi viljað
losna við af umhverfisástæðum. Það
gufar upp og veldur lykt en
gefur jafnframt mjög góða kælingu
auk þess að minnka útþensluna.
Kælivandamálið er þegar leyst
þ.s. flestar stærri prentvélar eru með
kælibúnað í rifvölsum og jafnvel í
bakkavals. Það er einnig gert með
þurroffsetprentun í huga.
Æskileg hlutföli í fonti
offsetprentvélar undir
prentun samkvæmt
erlendum rannsóknum
pH gildi 5,0-5,5
Útþensla 30-50 nij/in-
Herslugráða 8-12d H
Hitastig 10° C
16« PRENTARINN