Prentarinn - 01.11.2006, Blaðsíða 17

Fjörið í prentsmiðjunni
Mamma vann í setningunni. Ég
skildi það ekki alveg þá, sá fyrir
mér að niðri í prentsmiðju væri
einhver sérstaklega snúin setning
- í merkingunni málsgrein - sem
mamma þyrfti látlaust að vinna í,
lagfæra og umorða. Því starfið
tengdist prentsmiðjunni, svo
mikið vissi ég. Það var ekki fyrr
en ég heimsótti mömmu í þessa
tímabundnu hliðarvinnu hennar
að ég áttaði mig. Mamma sat
bakvið bólstrað þil við fremur
frumstæða tölvu (grænir stafir á
svörtum skjá) og sló inn handrit.
Og hún hamraði á svo ævintýra-
legum hraða að mér þótti dáleið-
andi gaman að fylgjast með. Svo
fékk ég líka að kíkja í óútgefnar
bækur og það var ekki síður
spennandi. Ein bókin fjallaði um
strák sem hét Starkaður og lenti í
furðum sem ég hefði aldrei getað
ímyndað mér uppá eigin spýtur.
Þegar bókin kom í verslanir
fannst mér eiginlega að mamma
hefði skrifað hana.
Langamma vann við brotvélina
og umgekkst skurðarhnífinn af
öryggi og raðaði saman og gerði
margt fleira. Hún var rösk og stafl-
aði upp heilu og hálfu stæðunum
af nótnablokkum og æviskrám og
tímaritum og af því hún var svo
einbeitt þorði ég eiginlega aldrei
að koma nálægt. Ég hitti hana
bara inni á kaffistofu. Hún hitaði
einmitt líka kaffið. Mér fannst
hún satt að segja bera alla prent-
smiðjuna uppi, sem hún sjálfsagt
gerði, því hún vann þar þangað til
hún var 84 ára, og það lék enginn
eftir.
Afi var framkvæmdastjóri.
Hann þurfti þess vegna ekki að
vera með eyrnahlífar eins og þeir
sem unnu inni í salnum, en mér
flaug stundum í hug hvort honum
leiddist aldrei inni á skrifstofunni.
Þvf þar sem mesti hávaðinn var í
vélunum, þar var líka mesta
fjörið.
Systir mín vann í bókbandinu.
Sat á háum stól nokkur sumur og
bar lím á kiii, lagði grisjur yfir og
fannst ótrúlega fyndið að blöðin
fremst og aftast skyldu heita saur-
blöð. Ég snuðraði í kring, sem
fyrr, en var fyrir aldurs sakir ekki
treyst til þátttöku. Innst inni var
ég hálffegin, því ég gerði mér
grein fyrir því að það væri vanda-
samt verk að búa til bækur.
Fullorðinsverk.
Seinna hóf ég aftur á móti störf
í bókabúðinni (á þessum tíma var
bara eitt af öllu í bænum mínum:
bókabúðin, prentsmiðjan, hring-
torgið, íþróttahúsið, sundlaug-
in...) og þá tókst mér stundum að
selja fólki bækur sem prentaðar
höfðu verið í Prentverki Akra-
ness. Þannig lagði ég minn skerf
til fjölskyldufyrirtækisins sem
langafi minn hafði stofnað fyrir
áratugum og mér þótti svo merki-
legt að tilheyra.
Kannski var fjöldaframleiðsla
bóka í prentsmiðjunni mér slík
opinberun sem raun bar vitni, ein-
mitt af þeirri ástæðu að í bænum
var bara eitt af öllu. í fjölskyld-
unni var líka bara ein mamma,
ein langamma, ein systir, einn
pabbi o.s.frv. Að horfa upp á háa
stafla af sömu bókinni í prent-
smiðjunni var þess vegna í besta
falli draumkennt, í versta falli
óskiljanlegt. Hundruð eintaka,
alveg nákvæmlega eins.
Ég fékk þessa sömu tilfinningu
þegar ég sá í fyrsta sinn nýprent-
að upplag af eigin bók. Mér var
boðið niður á lager Máls & menn-
ingar/Forlagsins í Síðumúla að
sækja mér eintök af fyrstu ljóða-
bókinni minni og þá blöstu við
staflar af hundruðum eintaka,
alveg nákvæmlega eins. Með
mínu nafni á kápunni. Það var
ekki lengur bara eitt eintak til af
bókinni í mínu höfði, í minni
tölvu. Nú myndu orðin mín ferð-
ast á eigin vegum í ókunnar bóka-
búðir, um sundlaugar og hringtorg
og ömmur allra annarra gætu
lesið þau og systur og pabbar og
fleira ókunnugt fólk. f besta falli
draumur, í öilu falli ofar mínum
skilningi.
Prentsmiðjur eru sérstakir staðir
og bókalagerar líka. Þar er lífið
raðdraumur og möguleikarnir
margfaldir.
Og það hefur líka reynst hárrétt,
hugboð mitt um að vandasamt sé
að búa til bækur. Að semja þær
stappar jafnvel á köflum nærri því
að vera jafn vandasamt og að
setja þær, prenta og binda inn.
Ég skal ekki segja; kannski tók
ég til við að skrifa bækur vegna
aðdáunar minnar á prentsmiðjum,
kannski vildi ég stuðla að því að
þær hefðu eitthvað að gera. Og
þó, vonandi spilaði fleira inn í og
saman við, svo sem innri sköp-
unarþörf og erindi. Annars hefði
ég - með sömu rökum - gerst
fjárglæfrakona af því að pabbi
minn vinnur í banka.
Sigurbjörg Þrastardóttir,
rithöfundur
PRENTARINN ■ 17