Grænlandsvinurinn - 01.12.1954, Blaðsíða 18

14
GRÆNLANDSVINURINN
Desember 1954
Nokkrir stjórnarfarslegir
atburðir úr sögu
Grœnlands
ca. 980:
982:
980:
986.
1000:
1000:
11G—1023:
ca. 1030:
1056:
1112:
1121:
1123-1125:
1247:
1257-1261:
1262:
Þeir Snæbjörn Galti finna Grænland.
Eirkur rauði fcr mcð lijálp Brciðfirðinga til Grænlands
að kanna j>að og gcfa j>ví nafn.
Landnámsfélag ncmur Grxnlaud og skipar það þingum.
Bjarni Ilerjólfsson finnur Ameríku.
Aljúngi íslands lögtckur kristni í „várum lögum".
Lcif Eiríksson hrckur á lcið sinni frá Noregi til Græn-
lands vcsttir um haf og f'unur Vínland.
íslendingar gcra sáttmála við Ólaf digra m. a. um Græn-
land og Vínlandsfcrðirnar.
íslcndingurinn Skald-Ilclgi cr kjörinn lögmaöur Græn-
lands.
íslcifur biskup vígður til „íslandseyja" og bonum falin
uinsjá „jrjóðar íslcndinga og Grænlcndinga".
Eiríkur biskup Gnúpsson fcr af íslandi til Grænlands,
cfalaust scm undirbiskup Skálholtsbiskups.
Eiríkur Gnúpsson fcr til Vínlands.
Scrstakt grænlcnzkt biskupsdæmi stofnað undir erlcnd-
um biskupi.
Hákon konungur og Vilhjálmur kardínáli tala um
Grænland og fsland sctn eitt land (þjóðfclag) og cina
þjóð (sbr. Frostaþingslög IX, b.).
Bændur á Grænlandi gcfa Hákoni gamla áþckk loforð
og ýmsir bændur hér fram til þings 1262.
Grænland kcmst undir Noregskonung mcð Gamla sátt-
mála.
Hvorki þessar knýjandi ástæður, né heldur nokkrar
aðrar, hafa megnað að mjaka landsstjórn vorri til þess,
að verða við margítrekuðum kröfum sjómanna vorra
og annarra um að láta alþjóðadóm skera úr því, hver
eigi yfirráðaréttinn yfir Grænlandi, eigi heldur til að
gjalda Dönum líku líkt, lokun Grænlands eftir reglum
þjóðaréttarins. Getur nú hver og einn síðan 22.—23.
nóv. greiðar en áður gizkað á það hvað valdi, því
eignar og yfirráðaréttur vor yfir Grænlandi er harð-
sannaður og margsannaður, og reglur þjóðaréttarins
um að gjalda líku líkt og koma endi á misrétt á þann
hátt ættu allir að þekkja.
1 stað þess að opna sjávarútveginum þá nefndu
heilbrigðu starfsmöguleika, sem hann á lögmæta heimt-
ingu á, heldur landsstjórn vor að sér höndum, og
fleytir báta- og botnvörpui-útveginum, undirstöðuat-
vinnuvegi landsins, áfram á styrkjum, er hljóta að
fara síhækkandi, unz allt sekkur. Hversu lengi skal
svo standa?
Vaknaðu Island!
. (Tón Dúason,
1263: Alþingi semur enn fyrir Grænland (um skipagang við
konung í viðbótarsamningi við Gamla sáttmála (skildaga).
1271: Fyrstu hlutar Járnsíðu lögtcknir og scndir til Græn-
lands.
1281: Jónsbók lögtckiu á Alj>ingi íslcndinga og scnd til Græn-
lands og birt.
1311: Innheimtumaður Páfafjár, Ilákon Björgvinjarbiskup
scndir séra ívar Bárðarson Grænlcnding til Grænlands.
1342: Vcstribyggðarmenn flytja allir scm cinn til Vcslurhcims.
1343: Jón skalli Eiríksson vígður til Grænlands.
1343: I’óröur Egilsson lögmaður fer til Grænlands.
. 1346: „Knörrinn" kemur af Grænlandi með mikinn og dýr-
mælan farm.
1347: Gramlenzkt skip kemur af Marklandi í Straumfjörð.
1348—1350: Björvinjaroinokuninni og siglingabanni skcllt á íslcnzku
löndin.
1385: Björn Emarsson og 3 önnur íslandsför hrckur til Grænl.
1388—1389: Lenda þeir í málafcrlum út at |>v! ! Björgvin.
1410: I>cir Þorátcinn Hclmingsson fara af Grænlandi til fsl.
1427: Sæmundur Oddsson gerir brýf um giftingu Sigríðar
Björnsdóttur á Grænlandi 1409.
1431: Kærir Eirlkur af Pomraérn yfir siglingum Englcndinga
lil skattlanda sinna þar á meðal Grænlánds.
1432: Er samið um þctta, og lofa Englcn'dingar bót og bctrun.
ca. 1456-57: Situr Björn Þorleifsson og Ólöf Jiúsfrú lians á Grænlandi.
1484: Virðist Grænlandsvcrzlunin vcra tckin af.Björgvin og
lcigð Pining og Pothorst.
ca. 1500: Lcggst hin cinokaða konungslcyfisyerzlun frá Norður-
löndum niður mikið vegna sámkcppni frá Marklandi.
ca. 1510: Sækir Eirlkur crkibiskup IVolkcndorff um að fá Græn-
land á leigu og ætlar að sonda þangað skip.
1519: Siglir Ögmundur biskupscfni n^cð Eystribyggð ogsér fólk
og fé á stckk á Hcrjólfsnesi,
1542: Veitir Jón Grænlendingur kaupfa’ri lciðsögn til Grænl.
1568: Hcfur Friðri II. lcit að Grænlandi samkvæmt skuld-
bindingum sínum í Gamla stittmála og skildaganum
frá 1263.
1576—1678: Martin Frobshcr lendir á Gttcnlandi.
1585—1587: Jolin Davis lcndir á Vcstur-Grænlandi og endurþckkir
það sem Grænland.
1605: Skip Kristjáns IV. lenda á Grænlandi.
1704: Konungur samþykkir ráðagcrðir Arngríms Vidalíns um
stofnun landnáms-, verzlunar-, menningar- og trúboðs-
stöðva á Grænlandi og í löndum íslendinga i Amcríku.
1721: I-Ians Egede fcr til Grænlands sem launaður trúboði
konungs.
1776: Núgildandi lög um lokun og cinokun Grænl. gcfin út.
1814—1821: Sameignarbú Noregs og Danmcrkur er gcrt upp.
1829—1830: W. A. Braah fer góðan spöl norður meö austurströnd
Grænlands og finnur ekki Eystribyggð.
1884—1885: Gústav I-Iolm fer norður í Krosscyjar án þcss að finna
Eystribyggð, og trúin á að Eystribyggð sé við líði tckur
að dvína.
1924: Gerður Austur-Grænlandssamningurinn milli Norcgs og
Danmerkur.
1931: Nemur Noregur land á austurströnd Grænlands.
1931: Ályktar Aljjingi íslcndinga að skora á ríkisstjórnina að
gæta hagsmuna íslands í sambandi við dcilu Norð-
, 1 jnanna og Dana ura Grænland.