Dagfari - 01.02.1976, Blaðsíða 3

Dagfari - 01.02.1976, Blaðsíða 3
D A G F A R I 3 Fyrir nokkru birtist í Þjóö- viljanum grein úr bandaríska tímaritinu Bulletin of the At- omic Scientists (Fréttabréf kjarnorkuvísindamannanna). — Greinin er eftir Barry Schneid- er, en hann starfar við rann- sóknir við Center for Defence Information (Upplýsingamið- stöð varnarmála) í Washington. Ennfremur hefur greinin birst í málgagni Upplýsingamiðstöðv- ar The Defence Monitor. í greinini kemur fram að svokölluð „taktísk" bandarísk kjarnorkuvopn séu í öllum NATOríkjum nema Noregi, Danmörku, Luxemburg og Frakklandi, en frakkar hafa sín eigin kjarnorkuvopn. Þá kemur fram á öðrum stað í greininni að meðal þeirra ríkja, þar sem bandarísk kjarnorkuvopn séu staðsett séu Belgía, V-Þýska- land, Grikkland, Island, Italía, S-Kórea, Holland, Filippseyjar, Portúgal, Spánn, Tyrkland og Bretland. í viðtali við Dagblað- ið hefur Schneider staðfest þau ummæli sín að hér séu kjarna- vopn og lýst því að hann telji líklegast að þau væru um borð í flugvélum er bæru kjarnorku- sprengjur til að granda kafbát- um. Hér á landi eru staðsettar slíkar flugvélar. Verður það að teljast vægast sagt ótrúlegt að þessar flugvélar séu ekki með kjarnorkusprengjur innanborðs, KJARNORKUVOPN fSLANDI þar sem það er hlutverk þeirra að fylgjast með aðalsiglinga- leið sovétska flotans. Það þarf ekki hernaðarsérfræðinga held- ur aðeins almennt hyggjuvit til að sjá að Bandaríkin eru ekki með vatnsbyssur á móti sovétsk- um kafbátum. Hvaða afleiðingar hefur dreifing kjarnorkuvopna um allan heim? Svo vitnað sé í grein Schneiders: „Þegar einu sinni hefði verið byrjað að beita kjarnorkuvopnum við hernaðarátök, er mjög líklegt að beiting þeirra myndi stig- magnast. Hvor aðilinn um sig myndi telja áríðandi að tortíma kjarnorkuvæddu liði andstæð- ingsins áður en hann hefði ráð- rúm til að greiða banahögg. í þeirri ringulreið, sem fylgja myndi slíkum heljarátökum, myndi gleymast allur friðar- tímagreinarmunur á minnihátt- ar „taktísku" kjarnorkustríði, meiriháttar „taktísku" kjarn- orkustríði og algeru kjarnorku- stríði. Jafnskjótt og farið væri MorgmblúiiH, NATO-sinnar hafa alltaf lagt ríka áherslu á hversu NATO hafi alltaf reynst ís- lendingum vel í sambandi við útfærslu landhelginnar. 3. okt. 1973 hurfu bresku herskipin út fyrir 50 mílna landhelgina. A forsíðu þann dag vitnar Morgunblaðið með velþóknun í forsætisráðherra, Olaf Jóhannesson: „Við vitum af því að framkvæmdastjóri NATO og önnur ríki þar hafa sýnt mikinn áhuga á því undan- farna daga að fá Breta til að draga herskipin út fyrir 50 míl- urnar." Og ekki er velþóknunin minni þegar á sömu síðu er vitnað í ummæli utanríkisráð- herra Noregs, sem . lýsti sérstakri ánægju yfir þeirri hlut- deild, sem framkvæmdastjóri Atlantshafsbandalagsins, Dr. Joseph Luns, hefði átt í því að koma málinu úr þeirri sjálf- heldu, sem það hefur verið í að undanförnu." Og í þriðju frétt- inni á forsíðunni var þess get- ig að „Morgunblaðið hafði haft samband við De Vries blaða- fulltrúa NATO og spurt um af- stöðu framkvæmdastjórans — sem hann sagði mjög jákvæða." Leiðari blaðsins þennan sama dag hét ÁRANGUR AT- LANDSHAFSBANDALAGS- INS. Þar segir meðal margs annars: „Joseph Luns hefur verið fremstur í flokki þeirra, sem beitt hafa áhrifum sínum til þess að fá Breta til að láta af valdbeitingu." Hálfum mánuði síðar eru varnarmálin efst á baugi. I leið- ara 17. nóv. vitnar Morgun- blaðið í ummæli Edwards Heaths, og segir síðan: „Þessi ummæli Edwards Heaths stað- festa það, sem haldið hefur ver- ið fram hér í Morgunblaðinu, að Atlantshafsbandalagið og aðild okkar að því hafi úrslita- áhrif á lyktir deilunnar." 20. jan. 1976 hurfu bresku herskipin út fyrir 200 mílna landhelgina. I leiðara Morgun- blaðsins daginn eftir er NATO lofað mjög: „Islendingar hljóta að færa framkvæmdastjóra Atlantshafsbandalagsins alveg sérstakar þakkir fyrir aðgerðir hans í þessu máli." Og um hin- ar háværu kröfur um úrsögn Is- lands úr NATO er sagt: „Slíkar raddir munu nú hljóðna, enda öllum ljóst hverjum fyrst og fremst ber að þakka þann mik- ilsverða árangur, sem nú hefur náðst." Það skiptir okkur ekki máli, þótt NATO reyni að bjarga eigin skinni með því að senda framkvæmdastjóra sinn til að miðla málum í deilu tveggja bandalagsríkja. Og hvort sem afskipti NATO í þessu máli eru til góðs eða ills, þá breytir það engu um þann raunverulega til- gang og það eðli Atlantshafs- bandalagsins sem reynt er að skýra í þessu blaði. Baráttan gegn herstöðvunum og NATO heldur áfram. að beita kjarnorkuvopnum í stað venjulegra vopna, væru engar meiriháttar hindranir eft- ir á leiðinni til fullkominnar kj arnorkug jörey ðingar". . „Hugmyndin um tak- markað kjarnorkustríð er blekk- ing. Sú blekking gæti hinsveg- ar gert þá, sem marka stefnu í stjórnmálum, kærulausari en ella og aukið því liættuna á því að kjarnorkustríð brytist út, sérstaklega á tímum harðra og viðkvæmra deilumála á al- þj óðavettvangi". I sumum þeim ríkjum, sem Bandaríkin geyma kjarnorku- vopn í, er hætta á uppreisnum eða byltingu, svo sem í Kóreu og Spáni. . . „Ef eitthvert bandalagsríki Bandaríkjanna tæki þessi bandarísku vopn á sitt vald, gætu Bandaríkin orðið að gera innrás í það ríki til að ná sínum eigin vopnum." . . . „Æfingar á vegum sér- sveita Bandaríkjahers hafa leitt í ljós að óviðkomandi geta kom- ist inn á geymslusvæði kjarn- orkuvopna án þess að eftir þeim sé tekið þrátt fyrir varðmenn, girðingar og viðvörunarmerki." ... „I þinginu hefur komið fram að 3647 menn, sem að- gang höfðu að kjarnorkuvopn- um, hafi verið látnir hætta þeim störfum á aðeins einu ári vegna geðveiki, drykkjusýki, eiturlyfja- neyslu og agaleysis." . . „Dreif- ing 30.000 bandarískra kjarn- orkuvopna um heimshöfin, tugi hafna, mörg lönd Evrópu og Asíu og Bandaríkin sjálf skap- ar slíka slysahættu, að ekki eru dæmi til annarrar eins." Snúum okkur þá að afleið- ingum þess fyrir okkur íslend- inga að hafa hér kjarnorkuvopn. Þar sem íslendingar hafa ekki her og yrðu því ekki beinir þáttakendur í styrjöld, myndi það ekki breyta nokkru um gang stríðs hvort íslendingar lifðu eða dæju. Það væru því algjörlega óraunsæjar aðgerðir, sem miðuðu að því einu að út- rýma íslendingum. Hernaðarað- gerðir miða að því að veikja hernaðarmátt óvinarins með því að fella hermenn hans, og jafn- vel hinn óbreytta borgara sem hugsanlegt varalið, en þó fyrst og fremst að eyðileggja hern- aðarmannvirki. Næst í röðinni kæmu höfuðborgir hernaðarað- ilanna sjálfra, þ.e. þeirra er hefðu beina aðild að árásar- og varnaraðgerðum stríðsins. Ekki er hægt að útiloka þann mögu- leika, að t.d. eyðilegging höfuð- borga NATO-ríkjanna yrði til- finningamál hjá andstæðingum þeirra í algerri styrjöld, jafnvel í þeim tilfellum þar sem það væri hernaðarlega óraunsætt. Varnarkeðja og fjarskiptakeðja NATO liggja hér saman á ein- um stað og hægt er að eyði- leggja hlekki í báðum í senn með einni sprengju. Þegar við bætist að hér eru staðsett kjarn- orkuvopn, má ljóst vera að Keflavíkursvæðið hefur mest skotmarksgildi hér á landi, e.t.v. eina verulega skotmarksgildið. Til að gefa lesendum smá hugmynd um hvað kjarnorku- sprenging er skal nefnt að eins megatonns kjarnorkusprenging yfir Keflavíkursvæðinu myndi vera sex sinnum stærri en sólin í þvermál eftir 10 sek. að sjá úr Reykjavík, og tvöhundruð og sjötíu sinnum bjartari. Allir í Reykjavík, sem af tilviljun hefðu augun á sprengjustaðnum um leið og sprengjan spryngi myndu blindast. Eins megatonns loftsprengja myndi nægja til þess að tryggja tortímingu flestra Reykvíkinga. Geislavirkt ryk yrði í 800 til 1000 km fjar- lægð frá sprengistaðnum. Lík- legt er að ekki yrði beitt svo smáum sprengjum sem einu megatonni. Mætti hverjum vera ljóst að herstöðvar hér á landi eru ekki varnarlið heldur gera landið að skotmarki. Með þátttöku okkar í NATO gætum við einnig dregist inn í styrjöld sem beinir stríðsaðilar. Aumingjaskapur ráðamanna hefur sýnt sig að vera algjör. Engin rannsókn hefur farið fram á fullyrðingum um að hérlendis séu kjarnorkuvopn. Yfirvöld hafa í engu getað svar- að ummælum erlendra sérfræð- inga, en þess í stað reynt að skjóta sér undan með heimsku- legu tali um að þeir hafi aldrei séð kjarnorkuvopn. Þannig seg- ir deildarstjóri varnarmáladeild- ar utanríkisráðuneytisins að hann hafi gengið um allt her- stöðvasvæðið og hvergi rekist á kjarnorkuvopn. — Víst eins gott, það væri slæmt ef þar yrði harkalegur árekstur. Skyldi hann annars þekkja kjarnorku- sprengju þótt hann sæi hana? Hæstvirtur utanríkisráðherra hefur lýst því yfir að hann trúi því ekki að hér séu kjarnorku- vopn. Til eftirlits með vopna- búnaði hersins duga hvorki fá- fræðingar né einfeldningsleg trú.. Það er skýlaus krafa að ráða- menn upplýsi þetta mál. Þeir hafa aðgang að þeim sérfræð- ingum og gögnum sem almenn- ingur hefur ekki tök á að nálg- ast. ★ Meðan Þjóðviljinn ein'n upp- lýsti um kjarnorkuvopnin, þögðu útvarp og sjónvarp þunnu hljóði, þótt hér væri um mjög mikilvægt mál að ræða, sem alþjóð varðaði um. Það var ekki fyrr en Dagblaðið tók mál- ið einnig upp að aðrir fjölmiðl- ar sáu sér ekki lengur fært að reyna að þegja málið í hel. Tók sjónvarpið málið loks upp, og þá með tilvitnun í Dagblaðið. (Stuðst er við grein Barry Schneiders og „Um áhrif nú- tímahernaðar á Islendinga, skýrslu til dómsm.ráðh." eftir dr. Ágúst Valfells 1963). Soffía Sigurðardóttir. JÓN FRÁ PÁLMHOLTi: Við spyrjuum hvert annað Enn er dagur og enn er baráttan háð líf okkar hángir á bláþræði en sólin heldur þó áfram að brosa enn eigum við leik fjöll rísa úr sæ í morgunljósi og æskan hleypur um gángstígana með nýjan dag í augunum en bak við sólskinið leynist áleitinn grunur dynur helspreingjunnar smýgur gegnum létta hlátrana inní leik okkar berast hrópin frá Hírósíma og Nagasakí við horfumst í augu og spyrjum hvert annað fáum við einnig að lifa hinn nýja dag? mun saungur jarðarinnar halda áfram að hljóma? við litumst um meðal hinna óbreyttu manna þeim er von okkar þundin eftir svari þeirra hljótum við að bíða enn er dagur og enn eigum við þá von að mönniinum takist að finna hver annan því gaungum við hér enn mennirnir gaungum um jörðina sem okkur var gefin og höldum baráttunni áfram

x

Dagfari

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Dagfari
https://timarit.is/publication/968

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.