Dagfari - 01.02.2000, Blaðsíða 28

SVIEIRJRJR JAKOBSSON:
SIGURÐUR SIGURÐSSON SÝSLUMAÐUR Á ÞINGVALLAFUNDI 1960
Ef Bandaríkjamenn
hefðu fengið að ráða væri nú
herflugvöllur í Skerjafirði.
Amerískir stálfuglar myndu á
hverjum degi taka á loft við
/
Haskóla Islands og rjúfa hljóð-
múrinn yfir miðborg Reykja-
víkur. Og enginn fengi að gert
fyrr en árið 2044. í fyrsta lagi.
Hinn 1. október 1945,
rúmu ári eftir að íslendingar
fögnuðu stofnun lýðveldis, af-
henti sendiherra Bandaríkjanna
á Islandi Olafi Thors forsætis-
ráðherra kröfu um að fá Kefla-
víkurflugvöll, Hvalfjörð og
Skerjafjörð á leigu sem her-
bækistöðvar í 99 ár. Eftir fimm
vikna umþóttunartíma hafnaði
forsætisráðherra þessari beiðni,
en áður hafði tólf manna nefnd
úr öllum þingflokkum fjallað
um beiðnina.1 Matthías
Johannessen, ritstjóri Morgun-
blaðsins, líkir framkomu
bandaríska sendiherrans við
„yfirgang landstjóra eða jarls,
sem telur sig geta notað öll
meðul í því skyni að koma
fram vilja stjórnar sinnar og
gæta hagsmuna hennar í
hálfkúguðu landi.“2 Þá voru
menn viðkvæmir fyrir slíku.
Forystumenn Sjálf-
stæðisflokksins vildu þá alls
ekki semja um herstöðvar til
langs tíma og tveir ungir þing-
menn flokksins tóku afstöðu
gegn slíkum samningi opinber-
lega í tengslum við hátíðahöld
stúdenta 1. desember 1945.3
Ólafur Thors áleit sjálfur að
enginn þingmaður væri hlynnt-
ur þessari beiðni, en menn
væru ekki sammála um hversu
langt ætti að ganga til móts við
Bandaríkjamenn.4 Nokkrir
stjórnmálamenn munu hins
vegar hafa látið líklega við
bandaríska sendimenn, og eru
þar einkum nefndir til Fram-
sóknarmennirnir Jónas Jónsson
frá Hriflu og Vilhjálmur Þór og
Alþýðuflokksmaðurinn Ásgeir
/
Asgeirsson, síðar forseti
íslands.5 Dagblaðið Vísir í
Reykjavík var einnig talið þess
mjög fýsandi að leigja Banda-
ríkjunum herbækistöðvar.6
Hinn 15. október 1945
hóf nýtt blað göngu sína í
Reykjavík, Utsýn. Ábyrgðar-
maður þess var Finnbogi Rútur
Valdemarsson, fyrrverandi rit-
stjóri Alþýðublaðsins, en ýmsir
kunnir einstaklingar úr Al-
þýðuflokknum rituðu í blaðið.
Það skilgreindi sig sem óháð
fréttablað: „Við erum þeirrar
skoðunar, að hér á landi, eins
og í öllum öðrum löndum, sé
rfk þörf fyrir óháð blöð. Og
það er enginn vafi á því, að í
landinu er fjöldi fólks, sem
álítur, að þörf sé á slíku
málgagni, þ.e. blaði, sem ekki
sé undir oki flokkanna. Sem
stendur eru öll stærstu blöðin
og langflest þeirra, sem láta
þjóðmálin til sín taka, hrein
flokksblöð og birta aðeins það,
sem þóknanlegt er ráðamönn-
um hinna fjögurra stjórnmála-
flokka. En það er meir en lítið
vafasamt, að almenningur sé
28