Læknablaðið - 15.06.1999, Blaðsíða 64

556
LÆKNABLAÐIÐ 1999; 85
Læknaskorturinn - þriðja grein
Nauðsynlegt er að gera störf
heilbrigðisstétta eftirsóknarverð,
auka samvinnu og huga að
breyttri verkaskiptingu
í þriðju greininni um læknaskort er sjónum beint að
vinnustöðum lækna, hvort þar þurfi að breyta einhverju
til þess að vinna gegn því að læknar og reyndar einnig
aðrar heilbrigðisstéttir sjái sér hag í því að hverfa til
starfa í öðrum löndum eða jafnvei öðrum starfsgreinum.
Þar leika launin vissulega nokkurt hlutverk en ekki síður
aðrir þættir eins og starfsandi, innihald starfsins,
verkaskipting og ábyrgð. Með öðrum orðum: er vellíðan
starfsfólks ekki frumskilyrði þess að það vilji starfa á
heilbrigðisstofnunum við að auka vellíðan sjúklinga?
í fyrstu greininni um
læknaskort kom fram að hér á
landi birtist hann einkum með
tvennum hætti. Annars vegar
er töluverður skortur á heimil-
islæknum, ekki síst í heilsu-
gæslunni á landsbyggðinni.
Hins vegar er farið að gæta
skorts á unglæknum til starfa
á sjúkrahúsunum og sá skortur
á eftir að verða erfiðari viður-
eignar þegar vinnutímatilskip-
un Evrópusambandsins tekur
gildi á starfsvettvangi ís-
lenskra lækna.
í heimilislækningum er
ástandið alvarlegast og í þeirri
stétt tala menn fullum fetum
um hrun fagsins. Gunnar Helgi
Guðmundsson læknir í Foss-
vogi fjallar um kreppuna sem
heimilislækningar eiga við að
etja í Fréttabréfi FIH sem út
kom í janúar (1). Hann tínir til
ýmsar ástæður fyrir því að
fagið sé í kreppu og beinir
spjótunum ekki síst að stjórn-
völdum. Það sé aðgerðarleysi
þeirra um að kenna að heimil-
islækningar séu ekki lengur
hornsteinn heilbrigðisþjónust-
unnar „eins og vera ber“.
Og hann heldur áfram:
„Megináhersla hefur verið
lögð á sjúkrahúsaþjónustu og
nú síðustu 14 árin eða svo hef-
ur sérfræðiþjónusta utan
sjúkrahúsa vaxið gífurlega eft-
ir afnám tilvísanakerfis. Þetta
er eins og kunnugt er
stjómlaust kerfi þar sem að-
gangur sérgreinalækna að
samningi við TR er ótakmark-
aður og sjúklingar hafa frjálst
val hvert þeir leita. Þetta er
auðvitað mest áberandi hér á
suðvesturhominu í þéttbýlinu.“
Við þetta má bæta því sem
Sigurður Guðmundsson land-
læknir sagði við undirritaðan
að ólíkt því sem var fyrir
nokkrum árum hefur umsækj-
endum um stöður heilsugæslu-
lækna á höfuðborgarsvæðinu
fækkað verulega og eru nú
oftast sárafáir. Það skýrist
kannski af þeim orðum Gunn-
ars Helga að nú hafi aðrir sér-
fræðilæknar tekið að sér yfir
helming allra sjúklinga sem
með réttu ættu að koma fyrst
til heimilislækna. „Þetta er
öfugt við alla þá þróun sem
hefur verið í nágrannalöndun-
um. Þarna eru sérmenntaðir
læknar á ýmsum sviðum að
vinna með óskilgreind vanda-
mál, sem þeir hafa enga þjálf-
un til að gera. Þetta leiðir síð-
an til mun dýrari læknisþjón-
ustu eins og margsannað er.“
Danir vilja efla
heimilislækningarnar
Það er athyglisvert að skoða
þessi orð Gunnars Helga í
ljósi nýútkominnar stefnuyfir-
lýsingar danskra stjórnvalda
um málefni sjúkrahúsa í Dan-
mörku (2). Þótt þar sé fyrst og
fremst rætt um starfsemi
sjúkrahúsa eins og stjórnvöld
vilja haga honum á árunum
2000-2002 er tekið fram í
upphafi að gera þurfi gang-
skör að því að bæta stöðu
heimilislækna. í Danmörku
hagar þannig til að 45% heim-
ilislækna starfa einir á stofu
og einungis 30% þeirra starfa
þar sem þrír eða fleiri læknar
eru saman.
En það sem segir um heim-
ilislækna í skýrslu heilbrigðis-
ráðuneytisins er að auka þurfi