Hagtíðindi - 01.10.1917, Blaðsíða 7

1917
HAGTÍÐINDI
39
greiddu atkvæði 10 603 eða 69.2%, tiltölulega mjög litlu færri heldur
en við næstsíðustu kosningar, en af kvenfólki greiddu að eins at-
kvæði 3 427 eða 30.2%, miklu meir en helmingi færri.
143 menn eða um 1% af þeim, sem neyttu kosningarrjettar,
kusu í öðrum hreppi heldur en þar sem þeir stóðu á kjörskrá gegn
því að sýna votlorð frá sýslumanni um, að þeir stæðu á kjörskrá
annarsstaðar innan sama kjördæmis.
Með lögum nr. 47, 30. nóv. 1914 var sjómönnum og öðrum,
sem staddir eru utan þess hrepps eða kaupstaðar, þar sem þeir
standa á kjörskrá, þegar kosning fer fram, leyft að kjósa brjeflega
fyrir kjörfund. Af greiddum atkvæðum haustið 1916 voru 262 eða
um 1 % % slík brjefleg atkvæði, en auk þess munu nokkur slík at-
kvæði ekki hafa komið til greina vegna þess, að þau komu of seint
eða fóru að öðru leyti í bága við þær reglur, sem um þau eru settar.
Tiltölulega langflest voru brjeflegu atkvæðin í Mýrasýslu, 49 af 374
eða rúml. 13%.
Ógild urðu 705 atkvæði eða 5% af öllum greiddum atkvæðum.
Er það einkennilega há tala. Við næstu kosningar á undan (1914),
urðu ekki ógild nema 1.8 °/o af greidduin atkvæðum. Árið 1911 urðu
tiltölulega miklu fleiri atkvæði ógild, en þó ekki nema 4.3%. Það
lægi nærri að ætla, að fjöldi ógildu atkvæðanna haustið 1916 staf-
aði frá nýju kjósendunum eða frá nýju reglunum um brjefleg at-
kvæði fjarverandi kjósenda, en það hefði þá átt að koma enn greini-
legar i ljós við landskosningarnar um sumarið, en einmitt þá urðu
ógild atkvæði óvenjulega fá.
Landskosningarnar.
Hinar fyrstu hlutbundnu kosningar til efri deildar alþingis
samkvæmt stjórnarskránni frá 19. júní 1915 og kosningalögum 3.
nóv. 1915 fóru fram 5. ágúst 1916. Voru kosnir með hlutbundnum
kosningum um land alt 6 landskjörnir þingmenn og jafnmargir
varamenn.
Kjósendur á kjörskrá til þessara kosninga voru alls 24 189 eða
tæplega 27% af landsbúum. Er það töluvert færra heldur en við
kjördæmakosningarnar vegna þess, að kosningarrjetturinn til kjör-
dæmakosninga er bundinn við 25 ára aldur, en til landskosninga
við 35 ára aldur. Allir kjósendur á aldrinum 25—35 ára falla því
burt við þessar kosniugar. J þetta sinn snerli þetta skilyrði þó ekki
nýju kjósendurna (konur og hjú), því að aldurstakmarkið fyrir þá
var við báðar kosningarnar upp við 40 ár. Af kjósendunum við