Flóra: tímarit um íslenzka grasafræði - 01.02.1964, Blaðsíða 103

íslenzkt nafn á Bolctus versipellis er af eðlilegum ástæðum ekki til, en á Evrópu-
málunum er hann oftast kenndur við rauða litinn, og nefndur rauðhetta eða eitt-
livað í þá áttina. Einnig mætti hugsa sér að kalla hann reyðilubba (dregið af rauð-
ur) til samræmis við nafnið kúalubbi.
SUMMARY.
Boletus versipellis L. (Boletus rufus Fr.) is recorded from Icelancl for the first
time. This species was found in the peninsula east of Eyjafjörður, and in Skjald-
lannardalur north of ísafjarðardjúp. It grows in dwarfy coppices of birch.
Helgi Hallgrimsson.
FÁEIN ORÐ UM FRIÐUN PLANTNA.
Islenzka þyrnirósin eða þyrnirinn, Rosa pimpinellifolia, er ein af fegurstu og
sérkennilegustu plöntum þessa lands, en jafnframt ein af þeim sjaldgæfustu. Hefur
hún aðeins fundizt á fáeinum stöðum á Austur-, Suður- og Vesturlandi.
Einn þessara fundarstaða er á Fljótsdalshéraði ofanverðu, í svokölluðum Háu-
bökkum við Lagarfljót, skammt innan við bæinn Skeggjastaði.
Talið er (Ingimar Oskarsson, 1929) að Sigríður Sigfúsdóttir húsfreyja á Arn-
heiðarstöðum, hafi fyrst fundið rósina þarna. Sigríður var mikill blómavinur og
ræktaði einn fegursta garð er þá var í Héraðinu.
Flutti liún nokkra runna af rósinni í garð sinn á Arnheiðarstöðum.
Hið sama gerði og fólk á Skeggjastöðum, í Geitagerði og ef til vill á fleiri bæjum.
Því miður ntun þessi ræktunaráhugi fólksins hafa orðið til þess að rósinni var
að fullu útrýint af Háubökkum, a. m. k. hefur hún ekki fundizt þar upp á síð-
kastið, þrátt fyrir ítrekaða leit.
I görðum þreifst rósin misjafnlega, og mun sumsstaðar hafa farið á sömu leið
með liana þar. Þó munu enn nokkrir runnar á lífi bæði á Skeggjastöðum (Holti) og
í Geitagerði. Eru það síðustu afkomendur rósarinnar á Héraðinu, en hún hefur
livergi fundizt þar annarsstaðar, og aðeins á tveimur stöðum öðrum á Austurlandi, á
Kollaleiru í Reyðarfirði og Hólagerði í Fáskrúðsfirði. A þessum stöðum mun enn
vera talsvert af rósinni, en þó ekki meira en svo, að það gæti hæglega farið eins fyrir
lienni þar.
Margar íslenzkar plöntur eru þó í meiri liættu en þyrnirósin. Nærtækt dæmi er
hin rósategundin sem hér vex, glitrósin, Rosa afzeliana, en hún hefur aðeins fund-
izt á einum stað, Kvískerjum í Öræfum. Hefði farið eins fyrir henni og Háubakka-
rósinni væri nú einni plöntu færra í gróðurríki landsins.
Skrautplöntur, eins og rósirnar eru vitanlega í mestri hættu, vegna þess hve þær eru
eftirsóttar í garða. Því fer þó fjarri að þessi hætta sé bundin við skrautplönturnar
einar.
Sá siður færist nú mjög í vöxt, að menn safna íslenzkum plöntum í garða sína. Um
þetta er auðvitað ekkert nema gott að segja. Hins vegar dylst það engum, að þessu
TÍMARIT UM ÍSLENZKA GRASAFRÆÐI - FlÓl'a 101