Flóra: tímarit um íslenzka grasafræði - 01.05.1967, Blaðsíða 89

IV. HÆÐ OG GRÓÐUR.
Athuganaröð úr Rauðkolli á Kili. (Tab. XL. A—B 1—6)
Á rannsóknarsvæðum þeim, sem ritgerð þessi fjallar um hefi ég
óvíða átt þess kost að kanna lóðrétta útbreiðslu gróðurhverfa í sam-
felldri röð upp eftir hlíðum. Hin eina athugun í því efni er sú, sem
hér er lýst. Hún er gerð í austurhlíð fjallsins Rauðkolls á Kili. Fjallið
rís bratt upp frá dalbotninum í Þjófadölum, sem er urn 600 m yfir sjó.
I dalnum eru aðalgróðurlendin víðiheiði, stinnustararheiði og mýra-
sund. Næst fjallsrótunum er gróður víða með nokkrunt snjódældablæ,
eins og frant kemur í fyrstu talningunni. Annars er hlíðin klædd sam-
felldum háplöntugróðri neðantil. Nálægt 750 m hæð verður greinileg
gróðurbreyting. Háplöntugróðurinn gerist ósamfelldur en mosaþemba
tekur við af brekkugróðrinum. Víða ber nokkuð á fléttum einkum
Stereocaulon, engu að síður lrelst gróðurbreiðan þó svo samfelld, að lítt
örlar á grjóti. Að vísu eru mörkin milli brekkugróðurs og mosaþembu
ekki í beinni línu, lieldur þannig að mosaþemban teygir sig lengra nið-
ur á hryggjum og bungum, en brekkugróður helst, þar sem eru grunn-
ar grófir eða dældir. í dýpri grófunum verður lireinn snjódældagróð-
ur, aðallega grasvíðisveit (Salicetum herbaceae). Neðst í mosaþemb-
unni er ekki mikill munur á fleti mosans og háplantnanna, en eftir því
sem ofar dregur verða háplönturnar strjálli, og í rúmlega 800 m hæð
er grámosabreiðan (Rliacomitrium) orðin samfelld að kalla með mjög
strjálum háplöntum. Smáskellur eru þar gráar af Stereocaulon, og
einnig hittast þar snjómosa skorpur (Anthelia) og brúnmosaþófar.
Skammt þar fyrir ofan tekur mosaþemban að þynnast og steinar koma
upp úr henni hingað og þangað. í um 880 m liæð er mosaþemban orð-
in svo sundurlaus, að hún þekur naumlega helming yfirborðsins, og
tilsýndar er erfitt að skera úr, hvort þar er um mosaþembu eða skriðu
að ræða. í 900 m hæð þrýtur samfellda mosaþembu með öllu, en við
tekur grýtt skriða með smá mosaþófum á víð og dreif, og einstaka há-
plöntum, sem standa rnjög strjált, m. a. lotsveifgrasi, sem ég fann fyrst
þar í hlíðinni í þeirri hæð. Það er þó auðsætt, að það er ekki hæðin ein,
sem veldur því að gróðurinn hverfur. Efsti liluti hlíðarinnar er mun
brattastur, og þótt skriðan virðist vera tiltölulega föst, er enginn vafi
á, að hún er á nokkurri hreyfingu, sem torveldar öllum gróðri að fest-
ast þar. Sjást þess og glögg rnerki, að hvarvetna þar sem smástallar eru,
verða til mosaþófar. Uppi á fjallinu er fastur melur, með smágrámosa-
þófum og fáum og strjálum háplöntum. I vesturhlíð fjallsins er hvergi
samfelldur gróður. Þar er aðallega snjómosa- (Antlielia) dældir, en
TÍMARIT UM ÍSLENZKA GRASAFRÆÐI - FlÓra 87