Flóra: tímarit um íslenzka grasafræði - 01.05.1967, Blaðsíða 95

SMAGREINAR
MERKISAFMÆLI.
Eins og getið er í formála þessa heftis, hefur árið sem er að líða (1967) verið
óvenju auðugt af merkisafmælum, merkra náttúrufræðinga, og ekki sízt grasafræð-
inga.
Frá okkar sjónarmiði séð, er aldarafmæli Dr. Helga Jónssonar, auðvitað merk-
ast, og er þess rækilega minnst af Steindóri Steindórssyni, fyrr í þessu hefti.
Mér þykir viðeigandi, að geta einnig í stuttu máli nokkurra annarra náttúru-
fræðinga, sem áttu merkisafmæli á árinu.
BJARNI SÆMUNDSSON DÝRAFRÆÐINGUR. ALDARMINNING.
Bjarni Sæmundsson er fæddur á Járngerðarstöðum í Grindavík, þann 15. apríl
1867. Hann lærði náttúrufræði í Kaupmannahöfn og lauk þaðan kennaraprófi í
þeim fræðum. Gerðist síðan kennari við Latínuskólann, og kenndi þar samfleytt í
um það bil þrjá áratugi, eða til ársins 1923, er hann var leystur frá kennarastörf-
um á fullum launum, vegna vísindastarfa sinna. Hafði hann þá um langt skeið
unnið að vísindalegum rannsóknum á fiski og fiskveiðum umhverfis landið, auk
þess sem hann var formaður Náttúrufræðifélagsins og safnvörður við Náttúrugripa-
safnið í Reykjavík frá aldamótum.
Það kom í hlut Bjarna að byggja safnið upp í nýjum húsakynnum í safnhús-
inu við Hverfisgötu (núverandi Landsbókasafni), og óhætt að segja, að það gerði
hann af miklum myndarskap, svo að safnið þar, mátti raunar telja hans eigið sköp-
unarverk. Aður hafði safnið eingöngu verið sýningarsafn, en Bjarni gerði á fáum
árum úr því hina merkustu vísindastofnun, enda stundaði hann sjálfur merkar
rannsóknir á dýrum safnsins, og birti í ýmsurn erlendum vísindaritum. Fullnaðar-
rannsókn á sumum dýrasöfnum Bjarna, hefur þó ekki farið fram fyrr en nú fyrir
fáum árum, og birzt í ritsafninu Zoology of Iceland. Sézt bezt af þeim niðurstöð-
um, live óhemju duglegur Bjarni var við söfnun dýra, einkum þó sjávardýra, enda
voru þau aðalviðfangsefni hans.
Enda þótt Bjarni væri fyrst og fremst dýrafræðingur, safnaði hann einnig hvers
kyns öðrum náttúrugripum, svo sem plöntum og steinum, þar sem því varð við kom-
ið, enda mun liann hafa kunnað á því nokkuð góð skil. Telur Magnús Björnsson
í minningargrein um Bjarna (1940), að hann hafi á yngri árum hneigst mest að
grasafræði, og jafnvel hugsað sér að gera hana að aðalnámsgrein sinni, en ýmsar
ástæður rnunu hafa valdið því, að svo varð ekki, m. a. það, að um þetta leyti voru
tveir íslenzkir grasafræðingar að vaxa úr grasi, þeir Helgi Jónsson og Stefán Stefáns-
TÍMARIT UM ÍSLENZKA GRASAFRÆÐI - FlÓm 93