Dagskrá: tímarit um menningarmál - 01.01.1957, Blaðsíða 69

Dagskrá: tímarit um menningarmál - 01.01.1957, Blaðsíða 69
sotti á hann að skrifa. Og hann hlýddi kall- inu. Fjórar sögurnar í bókinni Allra veðra von fjalla um sjómenn og sjómannalíf. Með skörp- um og þróttmiklum stíl tekst honum á þess- um fáu síðum að draga upp myndir úr heimi sjomannsins, sem vekja áhuga lesandans. Þeg- ar honum tekst bezt, er sjávarniður í orðum hans og saltur þefur í lýsingum hans af fang- brögðum manna og skipa við úthafssjó og miskunnarlausar höfuðskepnur. Það kann að vera að stundum bregði fyrir dálitlum ýkj- um í frásögu hans, en ýkjurnar verða ein- ungis til þess að festa myndina þeim mun betur í huga lesandans. Ég kann vel þessum ljósa karlmannlega frásagnarhætti, sem ein- kennir sögurnar í bókinni, og dáist að höf- undi fyrir það, hve persónur hans flestar — °g allar, sem hann Ieggur sérstaka áherzlu á, — verða lifandi og manneskjulegar, þótt hann bregði aldrei fyrir sig sálfræðilegum Ianghund- um og öðru leiðinlegu grufli, sem venjulega verður ekki til annars en að rugla Iesandann i nminu cg eyðileggja mannlýsinguna. Tvær sögur bókarinnar, Svarti sauðurinn og Hlið himinsins, eru ósamrættar hinum fjórum, utan það að báðar bera stíleinkenni höfundar sms, svo sem mér virðist þau vera á sjó- mannasögunum. Svarti sauðurinn er fyrst og fremst mannlýsing, en sú saga orkaði minnst a mig allra sagnanna, enda hef ég ekki haft spurnir af svo grallaralegum presti sem séra Jörundi siðan Grím prest Bessason leið — °g bað er nú fyrir minni margra kynslóða, að sú höfuðskepna féll í valinn. Og þó þykir mér það full áberandi anakrónismi — úr því að hann getur ártals í sögunni, — að láta klerk stunda heimabrugg með þeim tækjum, sem lítt eða ekki voru notuð hér á Iandi fyrr en um 1920 og þar á eftir Þá er einn- ■g óþarfa staðvilla að láta prestinn ríða á einum degi — einum hesti — frá Aust- fjörðum til Eyrarbakka, og finnst manni sem þar sé afturgengin sagan af þeysireið Áma lögmanns Oddsonar — með variasjónum. Hlið himinsins hefur þá sérstöðu meðal sagnanna, að hún er hrein táknmynd, þar sem Drottinn og Gabríel erkiengill eru aðal- persónur og sögusviðið ekki minna en öll sól- kerfi veraldar, þótt höfundur beini loks kast- ljosi sínu að þeirri plánetu, sem hefur eitt dagskrá tungl í eftirdragi og byggð er hinu tvífætta dýri homo sapiens. Þetta er veraldarsaga í vestisvasaútgáfu og hugleiðing um mannskepnuna og þá ábyrgð, sem hún sjálf ber á sjálfri sér. Maðurinn hef- ur það á valdi sínu, hvort hann sprengir upp sína plánetu eða gerir það ekki. „Drottinn þinn gefur líf og tekur, en hróflar ekki við frjálsri rás Iífsins." Vel gerð saga. Bók Jóhannesar Helga er prýðilega úr garði gerð hið ytra, enda myndskreytt af kunnum listamanni, og er það nokkurt nýmæli um fyrstu bók ungs höfundar. Ég minnist engrar prent- villu í bókinni og man í svip ekki eftir ann- arri málvillu en þeirri, að hel er notað í hvor- ugkyni á næst öftustu síðu, — og mátti því ekki tæpara standa. Ingvar Gíslason. Vegurinn norður Indriði G. Þorsteinsson: Þeir sem guð- irnir elska. Stuttar sögur. Iðunn, Reykja- vík 1957. Fyrir fáum árum varð það tíðinda, að ó- kunnur, ungur maður sigraði í smásagnasam- keppni tímarits eins hér í Reykjavík. Þetta hefði þó ekki sætt miklum tíðindum, ef ekki hefði viljað svo til, að ýmsir, sem vel voru að sér í íslenzku máli, setningafræði og siðfræðl fundu sig til knúða að grípa til pennans og ritdæma sögu þessa, sem raunar var ekki með öllu eftir þeirri forskrift, sem skólar vorir gefa nemendum sínum. Það lán hefur síðan fylgt höfundi þessarar sögu, að ritsmíðar hans hafa jafnan vakið athygli. Og nú er nýlega komin út þriðja bók hans, Þeir sem guðirnir elska, tíu stuttar sög- ur. Mál og stíll þessara sagna, tónn þeirra, er í öllum meginatriðum hinn sami og sá, sem einkennt hefur höfundinn frá því fyrsta sagan hans birtist. Þó hefur nokkur breyting á orð- ið. Af efni sagnanna er það augljóst, að höf- undurinn hefur upp á síðkastið gert víðreist til suðurs, austurs og vesturs, og gerast þrjár þeirra erlendis. Þrátt fyrir ferðalögin er þó höfundurinn eftir sem áður norðlenzkur mað- ur fyrst cg fremst, og það er alltaf vegurinn norður með sínum bugðum og beygjum, hæð- 67
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84

x

Dagskrá: tímarit um menningarmál

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Dagskrá: tímarit um menningarmál
https://timarit.is/publication/1059

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.