Sveitarstjórnarmál - 01.10.2000, Blaðsíða 37

DÓMSMÁL
Af hæstaréttardómi 11. maí
Arni Guðmundsson, formaður Starjsmannafélags Hafnarfjarðar
í síðasta tölublaði Sveitarstjómarmála ritar lögfræð-
ingur sambandsins grein um hæstaréttardóm varðandi
orlof á fasta efiirvinnu. Grein þessi er reyndar efnislega
samhljóða dreifbréfi er sent var sveitarfélögum í landinu
í vor og undirritaður gerði nokkrar athugasemdir við.
Hins vegar var það svo að með opinberri birtingu í
Sveitarstjómarmálum fékk greinarhöfundur allmargar
hringingar frá mörgum félagsmönnum Starfsmannafé-
lags Hafnarfjarðar (STH) sem málið varðaði þar sem
viðkomandi lýstu yfir undmn sinni á þessari umfjöllun
og töldu ekki annað fært en að koma málinu í það sam-
hengi sem til þess var stofnað. Hér verður á hinn bóginn
einungis stiklað á stóm. ítarlegri umfjöllun um þetta mál
gaf að líta í dagblaðinu Degi hinn 26. ágúst sl.
Lögffæðingur sambandsins gengur í meginatriðum út
frá tveimur atriðum í umfjöllun sinni. í fyrsta lagi að
málið sé einkamál undirritaðs og í öðm lagi að ríkt hafi
20 ára ffiðsemd (tómlæti!) um málið í Hafnarfirði. Þetta
leiðir hann til þeirrar niðurstöðu að málið hafi ekki al-
mennt fordæmisgildi. Við þetta er ýmislegt að athuga
eins og hér verður nánar rakið.
Mál þetta á sér alllanga sögu og nánast allan síðasta
áratug eða svo. Fyrir liggja i áranna rás formlegar óskir,
bréf, samtöl, greinar í fréttabréfí STH, samþykktir
starfskjaranefhdar og bæjarráðsbókanir m.m.
Arið 1996 em aðilar sammála um að leita sameigin-
lega eftir lögfræðiáliti óháðs lögfræðings til að fá úr
þessu ágreiningsefni skorið. Það var gert og álitið var
okkur starfsfólkinu i hag. Ekki vildi Hafnarfjarðbær una
þeirri niðurstöðu þegar til kastanna kom þrátt fyrir fyrra
samkomulag. Aðilar vom síðan sammála um að leita
eftir niðurstöðu dómstóla. Var það skilningur félagsins
að einungis yrði nauðsyn á niðurstöðu Héraðsdóms þar
sem almennt væri þegar farið með greiðslur samkvæmt
þeim hætti sem starfsmannafélagið óskaði. Héraðsdóm-
ur féll okkur í hag. Hafharfjarðarbær áfrýjar málinu til
Hæstaréttar, sem vakti nokkra fúrðu í ljósi forsögunnar.
Auk þess berast okkur þau skilaboð fýrir milligöngu
Bjama Ásgeirssonar, lögfræðings Hafnarfjarðarbæjar, í
málinu að þeir óski effir að fá að leggja inn ný gögn í
málið (tómlæti) og að ef ekki verði á það fallist þá líti
þeir á málið sem einkamál undirritaðs. Þessum óskum,
sem féllu vægast sagt í grýttan jarðveg, var alfarið hafh-
að. Menn spurðu sig þeirrar einföldu spumingar hvers
vegna ekki vom lögð inn í málið öll þau gögn í héraði
sem talið var nauðsynlegt af hálfú Hafnarfjarðarbæjar?
Kannski gæti skýringanna verið að leita í hinum afdrátt-
arlausu dómsorðum réttarins, hver veit? Stjóm félagsins
samþykkti heimild til að heQa víðtæk málaferli vegna
allra þeirra fjölmörgu einstaklinga er málið varðaði ef
þess gerðist þörf og ef þessi óvænta og nýja afstaða yrði
að veruleika. Hæstiréttur staðfesti síðan héraðsdóminn
þann 11. maí sl.
Þar með lá fyrir að á öllum stigum og í öllum myndum
málsins var niðurstaðan Starfsmannafélagi Hafharfjarðar
i vil. Málinu lýkur síðan formlega með hinni mjög svo
sérkennilegu bókun í bæjarstjóm Hafnarfjarðar í júlí sl.
Á fúndinum liggur fyrir lögfræðiálit (dreifibréf, grein)
launanefndar sveitarfélaga varðandi dóminn. Bæjarstjóm
viðurkennir ekki fordæmisgildi dómsins en samþykkir
samt sem áður að fara nánast í einu og öllu eftir þeim
niðurstöðum sem Hæstiréttur komst að gagnvart því fjöl-
marga starfsfólki er málið varðaði. Greinarhöfundur
hefði auðvitað kosið að „hin stjómkerfislegu“ lok máls-
ins heföu verið vörðuð meiri virðuleika en raun ber vitni
og ekki síst í ljósi forsögu málsins. Bókunin ber afar
sterkan keim af því að vera fram komin fyrst og fremst
sem einhvers konar „nesti“ fyrir þau sveitarfélög sem
ennþá þybbast við að greiða orlof á fasta eftirvinnu sam-
kvæmt niðurstöðum Hæstaréttar sem og gegn almennum
viðteknum venjum í þessum efhum. Hvað sem þessari
bókun líður þá hefur Hafnarfjarðarbær af myndarskap
viðurkennt niðurstöður í verki og er því komin viðunandi
niðurstaða fyrir allt það starfsfólk sem málið varðar.
Málið er og var auðvitað próffnál í þeim skilning að til
þess er stofnað af aðilum sameiginlega til þess að fá úr
þessum málum skorið í eitt skipti fyrir öll. Þetta tiltekna
mál er því ekki einkamál i þeim skilningi enda ekki til
þess stofnað í þeim tilgangi.
Lögfræðiálit með gefnum forsendum, sem byggja á
þrengstu hugsanlegu túlkunum og beinlínis rangindum
eins og um hina meintu 20 ára friðsemd í Hafnarfirði,
dæmir sig því sjálft. Málið er ekkert flóknara en að ofan
greinir og nauðsynlegt að koma því í það samhengi sem
því ber. Að láta afar einsleita umfjöllun og túlkun full-
trúa Sambands íslenskra sveitarfélaga átölulausa hefði
verið ábyrgðarleysi gagnvart aðilum málsins sem og
þeim bæjarstarfsmönnum sem ennþá njóta ekki sam-
bærilegra réttinda, hvað sem síðar verður.
227