Morgunblaðið - 12.03.2013, Qupperneq 6

6 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 12. MARS 2013
Þórunn Kristjánsdóttir
thorunn@mbl.is
Halastjarnan Panstarrs verður sýni-
leg á himninum yfir Íslandi skömmu
eftir sólsetur í dag; út marsmánuð
og fram í apríl. Hægt er að sjá
stjörnuna með berum augum. Spáð
er skýjuðu veðri um allt land í dag
og á morgun en á fimmtudag er spáð
norðaustlægum áttum og þá ætti að
létta til suðvestanlands.
„Þetta er fyrri halastjarnan af
tveimur sem væntanlega munu
prýða himininn á þessu ári. Þetta er
góð upphitun fyrir þá síðari en hún
gæti orðið með björtustu hala-
stjörnum sem sést hafa um áratuga-
skeið. Það er ekki á hverjum degi
sem maður sér halastjörnu með ber-
um augum og því um að gera að
horfa til himins,“ segir Sævar Helgi
Bragason, formaður Stjörnuskoð-
unarfélags Seltjarnarness.
Þrátt fyrir að hægt verði að sjá
stjörnuna með berum augum mælir
Sævar með að handsjónauki sé not-
aður til að finna hana til að byrja
með. Þá sé gott að skoða himininn í
vestri eftir að sólin er sest. En ákjós-
anlegasta staðsetningin til að skoða
halastjörnuna sé við ströndina, í það
minnsta að vera einhvers staðar þar
sem engar byggingar eða gróður
byrgir sýn.
Í byrjun vikunnar verður stjarnan
neðarlega á himninum, frekar ná-
lægt sólinni í kvöldbjarmanum.
Panstarrs-halastjarnan fannst
fyrir tveimur árum. Strax kom í ljós
að hún gæti orðið nokkuð björt um
þetta leyti ársins 2013. Hún hefur
þegar látið ljós sitt skína á suðlægari
slóðum.
Stjörnuskoðunarfélag Seltjarn-
arness, sem er elsta og stærsta félag
áhugafólks um stjörnufræði og
stjörnuskoðun á Íslandi, ætlar að
vera með opið hús í lok vikunnar en
tilkynnt verður um stund og stað
fljótlega að sögn Sævars. Þar getur
fólk komið og skoðað halastjörnuna
í hópi stjörnuáhugamanna og fengið
fræðslu. Sævar bindur vonir við að
þessi halastjarna verði til þess að
efla áhuga fólks á að horfa upp í
himininn og rýna í stjörnurnar. Þá
ítrekar hann að næsta halastjarna
sem kemur geti orðið margfalt fal-
legri. Stjörnuskoðunarfélagið er öll-
um opið og áhugasamir hvattir til
koma við.
Morgunblaðið/Brynjar Gauti
Halastjarna McNaught-halastjarnan sást hér á landi árið í janúar árið 2007.
Hún var í suðaustri frá Reykjavík. Myndin var tekin yfir Hengilssvæðinu.
Halastjarna
sýnileg í mars
 Panstarrs sú fyrri af tveimur á árinu
„Þetta er bara eðli stjórnsýslunnar,“
sagði Stefán Thors, forstjóri Skipu-
lagsstofnunar, í gær þegar hann var
inntur eftir viðbrögðum við þeirri
ákvörðun umhverfisráðherra að
staðfesta aðalskipulag Mýrdals-
hrepps sem lýtur að færslu hring-
vegar um Dyrhólaós og í gegnum
Reynisfjall. Stofnunin vísaði þeim
hluta aðalskipulagsins til ráðherra í
júlí 2012 á þeim forsendum að Um-
hverfisstofnun hefði í tvígang lagst
gegn málinu. Ráðherra ákvað að
staðfesta skipulagið 5. mars 2013.
„Við erum með ákveðna fyrirvara-
tillögu í þessu máli og ráðherra met-
ur það öðruvísi. Það er ekkert óeðli-
legt við það,“ sagði Stefán sem þó
hafði einungis heyrt af ákvörðun
ráðherra en ekki séð gögn frá ráðu-
neytinu. „Ég geri ráð fyrir að ráð-
herra meti vald sveitarfélaganna á
Morgunblaðið/Jónas Erlendsson
Dyrhólaós Nýr vegur mun liggja
ofan við ós og gegnum Reynisfjall.
Segir ekkert óeðlilegt
við ákvörðun ráðherra
þann veg að sveitarfélagið geti
markað þessa stefnu,“ sagði Stefán.
Kristín Linda Árnadóttir, for-
stjóri Umhverfisstofnunar, hafði
ekki séð gögn frá ráðuneytinu um
málið í gær þegar leitað var við-
bragða hjá henni, en hafði kallað eft-
ir þeim frá ráðuneytinu. ipg@mbl.is
Halastjörnur eru litlir hnettir úr
ís og ryki sem sveima kringum
sólina. Þær mynduðust á sama
tíma og reikistjörnur fyrir um
4,6 milljörðum ára og eru leifar
frá myndun sólkerfisins. Þær
eiga rætur að rekja alveg yst í
sólkerfinu. Í kringum sólkerfið
er ský, leifar frá myndun þess.
Öðru hvoru dettur ein og ein
stjarna inn í átt að sólinni okkar.
Þegar hún nálgast sólina byrjar
hún að hitna og gufar upp. Þá
myndast gufuhjúpur og hali
sem lýsa upp himininn.
Hnettir úr ís
sem hitna
HVAÐ ERU HALASTJÖRNUR?
FRÉTTASKÝRING
Ingvar P. Guðbjörnsson
ipg@mbl.is
Heyútflutningur á síðasta ári nam
tæpum 1.708 tonnum sem er 364
tonnum meiri útflutningur en árið
2011. Aukningin nemur 27% á milli
ára. Árið 2006 nam útflutningur á
heyi um 306 tonnum. Útflutningur
hefur því tæplega sexfaldast á sjö ár-
um.
Heildarverðmæti útflutnings árið
2012 nam 58,5 milljónum en 42,8
milljónum árið 2011. Meðalverð á
kíló í fyrra var 34,2 kr. Árið á undan
var meðalverðið 31,9 kr./kg en 25,9
kr./kg árið 2010. Hækkunin á milli
ára nemur 7,2% en frá árinu 2010
hefur verðið hækkað um 32%.
Á sama tíma hefur verð á aðföng-
um til heyöflunar, þar á meðal á
áburði, hráolíu og rúlluplasti, einnig
hækkað.
95% flutt til Færeyja í fyrra
Í fyrra fóru 95% af útfluttu heyi til
Færeyja eða 1.623 tonn. 59 tonn voru
flutt til Hollands, 12 tonn til Frakk-
lands og 14 tonn til Belgíu. Þá feng-
ust þau svör frá Matvælastofnun að
103 tonn hefðu farið til Danmerkur,
en engar upplýsingar um það fund-
ust hjá Hagstofunni. Líklegasta
skýringin er talin vera sú að heyið
hafi farið í gegnum Færeyjar til
Danmerkur og komi því fram í gögn-
um um útflutt hey þangað.
Sem fyrr er mestur heyútflutning-
ur frá Litlu-Tungu í Holtum, frá Vil-
hjálmi Þórarinssyni og fjölskyldu.
Hann mun vera með um 50% hlut-
deild í útflutningi. Toppgras ehf. er
næststærsti útflytjandi með um 30%
hlutdeild og Eiríkur Blöndal á Jaðri í
Borgarfirði er með um 15% hlut-
deild. 5% koma frá heyútflytjendum
á Austurlandi sem flytja hey með
Norrænu til Færeyja.
„Þetta er svona hægt og bítandi að
aukast,“ segir Hafsteinn Jónsson hjá
Toppgrasi ehf. Hann segir verðið
vera viðunandi og að verðhækkunin
skýrist að mestu af síauknum fram-
leiðslukostnaði. Toppgras seldi hey
til Frakklands, auk Færeyja.
Hafsteinn segir að áform hafi ver-
ið um að flytja hey á Noregsmarkað
en tollmúrar séu óhagfelldir þar. Þá
hafi þeir ekki komist yfir að heyja
meira en búið var að lofa síðasta
sumar.
Vilhjálmur Þórarinsson segir þá
hafa aukið við útflutninginn að ein-
hverju marki en hann seldi hey í
fyrra til Færeyja, Belgíu og Hol-
lands. Vilhjálmur reiknar með að allt
hey sem hann eigi til útflutnings fari
út fyrir vorið. Aðrir heysalar seldu
allt sitt hey á Færeyjamarkað.
Hækkanir halda áfram í ár
Í janúar á þessu ári voru 149,4
tonn send úr landi til fjögurra landa
að verðmæti 6,2 milljónir. Meðal-
verðið var 41,4 kr./kg sem er um 14%
hærra verð en var að meðaltali í des-
ember 2012. Ef skoðaður er munur á
meðalverði í janúar 2012 og í sama
mánuði árið 2013 má sjá hækkun upp
á 39,8% á þessum 13 mánuðum.
Verðið er nokkuð rokkandi. Þannig
var lægsta meðalverðið 29 kr./kg í
ágúst en hæsta meðalverðið 41,3 kr./
kg í nóvember.
Útflutningur á heyi
jókst um 27% í fyrra
 95% flutt til Færeyja  Verðmæti 58,5 milljónir króna
Útflutningur á heyi árin 2006-2012
2006 2007 2008 2009 2010 2011
1.800.000
1.400.000
1.200.000
1.000.000
800.000
600.000
400.000
200.000
0
Alls kg Færeyjar Grænland Rússland Danmörk Svíþjóð Holland Frakkland Belgía
305.865
628.718
744.676
1.009.112 1.044.626
1.344.409
150 kg
4.644 kg
47.448 kg
9.000 kg
Alls:
633.512
Alls:
1.101.074
1.623.400
13.500 kg
12.100 kg
58.500 kg
Alls:
1.707.500
2012
Heimild: Hagstofa Íslands
Heyútflutningur í
janúar 2013
Land Magn Verðmæti
Belgía 13,5 t. 601.790 kr.
Frakkland 18,4 t. 595.772 kr.
Færeyjar 104 t. 4.404.673 kr.
Holland 13,5 t. 590.030 kr.
Alls 149,4 t. 6.192.265 kr.
Meðalverð 41,4 kr/kg
Morgunblaðið/Eggert
Hey Heyútflutningur hefur verið í sókn undanfarið og eftirspurn vex.
Virðing
RéttlætiVR | KRINGLUNNI 7 | 103 REYKJAVÍK | S. 510 1700 | F. 510 1717 | WWW.VR.IS
Hægt verður að kjósa til kl. 12.00 á hádegi 15. mars nk.
Láttu þig málið varða og hafðu áhrif.
Nánari upplýsingar finnur þú áwww.vr.is
Kosningar
standa yfir!