Málfríður - 15.03.2009, Blaðsíða 23
MÁLFRÍÐUR 23
Námsmat í ensku
Lilja Jóhannsdóttir, kenn-
ari við Grandaskóla, segir frá
niðurstöðum rannsóknar sinn-
ar um námsmat í ensku.
Lilja Jóhannsdóttir.
Þessi grein er útdráttur úr 10 eininga M.Ed. rit-
gerð í Náms og kennslufræði við Kennaradeild
Menntavísindasviðs H.Í. sem skrifuð var á vorönn
2008. Í námsleyfi mínu á haustönn 2007 sótti ég tvo
valáfanga í TESOL prógrammi (Teaching English to
Speakers of Other Language) í NYU Steihnhardt,
New York. Annað námskeiðið var um námsmat í
tungumálakennslu. Þar var farið yfir mismunandi
tegundir námsmats en aðal áherslan var á tungu-
málapróf. Á þessu námskeiði var aðallega stuðst
við hugmyndir Lyle F. Bachman og kenningar hans
um nytsemi tungumálaprófa. Sem grunnskóla-
kennari horfi ég á námsmat í töluvert öðru ljósi eftir
námskeiðið sem fékk mig til að huga að því hvernig
námsmati er hagað í skólum á Íslandi. Í meist-
aranáminu voru allir valáfangarnir mínir tengdir
enskukennslu og ákvað ég því að rannsaka og skrifa
um námsmat í ensku.
Á næstu misserum takast efri bekkir grunnskól-
ans á við miklar breytingar vegna nýrra grunn-
skólalaga sem tóku gildi vorið 2008. Í þeim lögum
voru samræmd próf í 10. bekk lögð niður. Í stað
þeirra verða tekin upp könnunarpróf að hausti í 10.
bekk, svipað og gert er í 4. og 7. bekk. Samræmdu
prófin hafa hingað til verið einhvers konar inn-
tökupróf í nokkra framhaldsskóla landsins. Við
þessar breytingar mun námsmat við lok 10. bekkjar
breytast verulega. Hvaða viðmið munu framhalds-
skólar nota til að velja nemendur til inngöngu, þ.e.
þeir framhaldsskólar sem hafa valið nemendur á
grundvelli samræmdra prófa? Mun skólaeinkunn
úr einum skóla vera sambærileg skólaeinkunn úr
öðrum skóla? Mun einkunn úr könnunarprófum að
hausti verða notuð sem viðmið? Verða aftur tekin
upp inntökupróf í framhaldsskólana eins og var
gert fyrir árið 1946 (Ólafur Proppé, 79)? Hvernig
munu grunnskólar bregðast við þessari breytingu?
Munu kennarar dusta rykið af samræmdum próf-
um og nota þau sem skólapróf eða takast þeir á við
áskorunina sem þetta tækifæri býður upp á og end-
urskoða námsmatið í tungumálum í heild sinni? Á
yfirstandandi önn heyrast óvissuraddir 10. bekkinga
sem ekki vita hvaða viðmið verða lögð til grund-
vallar vegna inngöngu þeirra í framhaldsskólana.
Verða það markmið aðalnámskrár/skólanámskrár
eða er hugsanlegt að hegðun og mætingar hafi áhrif
á ákvörðun um inngöngu þeirra? Námsmat hefur
afdrifarík áhrif á skólagöngu sérhvers nemanda.
Framtíðarhorfur og lífsgæði einstaklinga geta ráðist
af því hvort framhaldsskólinn veiti þeim inngöngu
eða ekki. Þess vegna er mikilvægt að sú mælistika
sem ræður úrslitum um framhaldsskólagöngu sé
sanngjörn og réttmæt og áreiðanleg og mæli það
sem hún á að mæla (þ.e. tungumálakunnáttu í
þessu tilfelli) og ekkert annað.
Í þessari grein verður sagt frá helstu niðurstöðum
megindlegrar rannsóknar sem lögð var fyrir á vorönn
2008 þar sem skoðað var hvaða aðferðir enskukenn-
arar á Íslandi nota til að mæla árangur enskukennslu
í 8. bekk. Skoðaður var tilgangur matsins og hvernig
endurgjöf nemendum er veitt. Einnig var athugað
hve lokapróf eru stór hluti námsmats og reynt var að
komast að því hvernig próf eru samin.
Námsmat hjá enskukennurum í 8. bekk
Um helmingur skólastjóra í grunnskólum landsins
var beðinn að tilnefna enskukennara í 8. bekk til
þátttöku í rannsókninni. Úrtak þessarar rannsóknar
varð með minna móti (N=39) og þó að slembiúrtak
skólastjóra hafi tilnefnt þátttakendur er ekki öruggt
að úrtakið endurspegli þýðið á fullnægjandi hátt
þar sem þátttaka var valkvæð og þeir sem ekki
tóku þátt voru ekki athugaðir frekar. Smæð úrtaks-
ins setti rannsókninni ákveðnar skorður, þannig að
fylgni þarf að vera sterk til þess að gefa marktækar
niðurstöður.