Málfríður - 15.10.2010, Blaðsíða 22

Nám í frönskum fræðum við Háskóla Íslands veitir 
nemendum þekkingu á franskri tungu, bókmenntum, 
menningu,  sögu  og  þjóðlífi  hins  frönskumælandi 
heims.  Í  nútímaþjóðfélagi  –  þar  sem  alþjóðlegt  sam­
starf  og  margvísleg  tengsl  við  umheiminn  fara  sífellt 
vaxandi  –  skiptir  góð  færni  í  tungumálum  og  menn­
ingarlæsi miklu máli. Franskan getur einnig verið lyk­
ill  að  framtíðarstarfi  á  sviði  viðskipta,  ferðaþjónustu, 
fjölmiðlunar,  stjórnmála,  kennslu  og  vísinda,  sem  og 
við  þýðingar,  túlkun  og  ýmis  menningartengd  mál­
efni. Loks getur nám í frönskum fræðum verið undir­
staða fyrir nám eða framhaldsnám í öðrum greinum í 
frönskumælandi löndum. 
Að  loknu BA­námi  í  frönskum fræðum er hægt að 
sækja  framhaldsnám  í  öðrum  greinum,  s.s.  þýðinga­
fræði, menningarfræði, heimspeki, sagnfræði, alþjóða­
samskiptum,  almennri  bókmenntafræði  og  hagnýtri 
menningarmiðlun.  Í  frönskum  fræðum  er  boðið  upp 
á  þrenns  konar  meistaranám:  M.A­nám  í  frönskum 
fræðum;  M.A.­nám  í  frönskukennslu;  og  M.A.­nám  í 
þýðingarfræðum,  nytjaþýðingum  og  ráðstefnutúlkun 
með áherslu á frönsku. 
Eins  og  Gauti  Kristmannsson,  dósent  við  HÍ,  hefur 
bent  á,  skiptir  tungumálakennsla  á  háskólastigi  æ 
meira máli í tengslum við stofnanasamstarf Íslands við 
Evrópusambandið gegnum EES og Schengen­samstarfið 
og hugsanlega aðild að sambandinu. Þar má t.d. nefna 
möguleika  á  sviði  túlkunar.  Segja  má  að  þýðingar  og 
túlkun  á  þremur  meginsviðum  í  Evrópusamstarfinu 
þjóni  þremur  öryggisþáttum  lýðræðisríkisins:  hinum 
lagalega, réttarfarslega og hinum pólitíska. Túlkur þarf 
að  búa  yfir  afbragðskunnáttu  á  eigin  tungu  ásamt  að 
minnsta kosti tveimur öðrum tungumálum. Tuttugu og 
þrjú opinber tungumál eru innan Evrópusambandsins 
og hægt er að óska eftir túlkum fyrir öll málin. Það er 
því ekki nóg að kunna aðeins ensku: Stjórnmálamenn 
og embættismenn nota oft móðurmál sitt þegar staðið 
er í samningaviðræðum eða pólitískum umræðum. 
Án menningararfs síns og tungu hefðu Íslendingar átt 
miklum mun erfiðara með að öðlast stöðu sjálfstæðs ríkis. 
En þjóðtungur skipta ekki aðeins smáþjóðir miklu máli. 
Málrækt Frakka má  rekja aftur  til  Sjöstjörnuskáldanna 
frægu á sextándu öld og Frönsku akademíunnar á þeirri 
sautjándu.  Málstefna  í  Evrópuríkjum  hefur  á  undan­
förnum árum tekið vaxandi mið af  tungumálakennslu 
og  fjöltyngi  borgaranna.  Rannsóknir  hafa  sýnt  fram  á 
að  það  er  ekki  einungis  menningarlega  mikilvægt  að 
kunna erlend tungumál heldur kemur tungumálakunn­
átta sér vel  í stjórnmála­ og menningarsamskiptum og 
viðskiptum.  Nám  í  frönsku  og  frönskum  fræðum  við 
Háskóla Íslands þjónar því markmiði. 
Franska hefur verið kennd við Háskóla  Íslands  frá því 
skólinn var stofnaður árið 1911 og lengst allra tungumála 
við  skólann. Greinin heldur því upp á 100 ára afmæli 
sitt á aldarafmæli Háskóla  Íslands. Haldið verður mál­
þing um gildi og mikilvægi frönskunnar í samtímanum í 
marsmánuði 2011 í tilefni af þessum tímamótum. Áhugi 
á  Frakklandi  og  franskri  menningu  hefur  aukist  hér 
á  landi og  til marks um það má nefna að nýnemum í 
frönskum fræðum við Háskóla Íslands fjölgaði um 161% 
árið 2010 samanborið við árið áður. Heiti námsbrautar­
innar var breytt fyrr á árinu og er nafnbreytingunni ætlað 
að leggja áherslu á fjölbreytt eðli námsins. Tungumálið er 
veigamikil stoð í náminu, en það felst ekki síður í fleiru 
sem  lýtur  að  franskri  og/eða  menningu  frönskumæl­
andi, bókmenntum, heimspeki, sögu og samtímapólitík. 
Tungumálið og menningin fara þannig saman í náminu. 
Það er hefð fyrir því erlendis að kalla frönskudeildir við 
háskóla French Studies eða Études Françaises til að leggja 
áherslu á fjölþætta og fræðilega uppbyggingu námsins.
Frakkland er leiðandi ríki á alþjóðavettvangi en það er 
helsti drifkraftur Evrópusambandsins, ásamt Þýskalandi, 
og  á  sæti  í  öryggisráði  Sameinuðu  þjóðanna.  Franska 
gegnir  einnig  mikilvægu  hlutverki  í  Evrópusamstarfi 
Íslands  á  stjórnmála­,  viðskipta­  og  menningarsviði. 
Franska  hefur  verið  eitt  mikilvægasta  málið  í  alþjóða­
samskiptum frá því á 17. öld og er opinbert mál í helstu 
alþjóðastofnunum. Hún er ásamt ensku og þýsku vinnu­
mál (langue de travail) hjá Evrópusambandinu og eitt sex 
opinberra  tungumála  hjá  Sameinuðu  þjóðunum.  Fyrir 
utan Frakkland er franska opinbert tungumál í Belgíu, 
Sviss,  Lúxemborg,  Québec­fylki  í  Kanada,  Martiník, 
Gvadelúpeyjum, Frönsku Gvæjana, Máritaníu, Senegal, 
Kamerún,  Réunion,  Frönsku  Pólýnesíu  og  Nýju­
Kaledóníu. Þá er  franskan  forgangstungumál  í mennt­
un (langue d’enseignement privilégiée)  í  fjölmörgum fyrr­
verandi nýlendum Frakklands í Afríku, Asíu, Eyjaálfu, 
Kyrrahafi og Karíbahafinu, sem og í öðrum löndum sem 
aldrei hafa verið undir stjórn Frakka.
22 MÁLFRÍÐUR
Irma Erlingsdóttir er lektor
í frönskum fræðum við
Háskóla Íslands.
Irma Erlingsdóttir.
Frönsk fræði við Háskóla Íslands,
Evrópa og alþjóðasamstarf